Στα παρασκήνια της ΔΕΘ στήνεται το σκηνικό της νέας σεζόν: το «πακέτο» φοροελαφρύνσεων που ζυγίζει κόστος και όφελος, ένα μέτρο-έκπληξη που κρατείται ως επτασφράγιστο μυστικό, και το ενεργειακό μέτωπο όπου οι ρευματοκλοπές, οι τιμές ρεύματος και ο Πρίνος καθορίζουν την ατζέντα.
Την ίδια ώρα, οι τράπεζες κονταροχτυπιούνται για τα μεγάλα ενεργειακά projects, ενώ τα κόμματα μετρούν βήματα και συμμαχίες εν όψει μιας παρατεταμένης προεκλογικής διαδρομής.
To «πακέτο» ΔΕΘ, οι δημοσκοπήσεις και οι εκλογές
Η νέα πολιτική και οικονομική σεζόν ξεκινά, όπως πάντα, με την ΔΕΘ όπου η -εκάστοτε- κυβέρνηση εμφανίζεται ως «μάγος με τα δώρα», εξαγγέλλοντας παροχές και επιχειρώντας να δημιουργήσει κλίμα θετικό γι’ αυτήν.
Η φετινή Έκθεση έχει, όμως, δύο ιδιαιτερότητες: η πρώτη ότι ο πήχης των προσδοκιών έχει τοποθετηθεί πολύ ψηλά, γεγονός στο οποίο συμβάλλουν τόσο οι επιδόσεις της οικονομίας όσο και κυβερνητικά στελέχη με τις διαρροές τους –«απαντώντας» εν πολλοίς και στις μαξιμαλιστικές θέσεις της αντιπολίτευσης.
Η δεύτερη ότι πρόκειται ουσιαστικά για «εκλογική ΔΕΘ» υπό την έννοια ότι η απήχηση των (όποιων) μέτρων εκτιμάται ότι θα επηρεάσει καθοριστικά το πολιτικό κλίμα εν όψει των επόμενων εκλογών – ακόμη κι αν διεξαχθούν την άνοιξη του 2027.
Κι αυτό διότι αφ’ ενός στη ΔΕΘ του 2026 η χώρα θα έχει εισέλθει ουσιαστικά σε προεκλογική περίοδο, άρα το επόμενο «πακέτο» θα ιδωθεί υπό στενά εκλογικό πρίσμα, κι αφ’ ετέρου οι δημοσκοπικές επιδόσεις της κυβέρνησης τον προσεχή χειμώνα είναι αυτές που θα καθορίσουν, σε σημαντικό βαθμό, τις εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα.
Με άλλα λόγια η φετινή ΔΕΘ είναι η αφετηρία του νέου «εκλογικού διαδρόμου».
Ακριβό σπορ οι αλλαγές στην κλίμακα φορολογίας
Όσον αφορά στο πακέτο της φετινής ΔΕΘ, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι τα μέτρα, σε πολύ μεγάλο ποσοστό, θα αφορούν στη μείωση των συντελεστών σε όλες τις φορολογικές κλίμακες, όπως μαθαίνω.
Ενώ, γενικότερα, βασική στόχευση των μέτρων θα είναι η ενίσχυση της οικογένειας, υπό την έννοια της στήριξης των οικογενειών με παιδιά αλλά και της κινητροδότησης νέων ζευγαριών να αποκτήσουν (περισσότερα) παιδιά.
Ακούω ότι στο οικονομικό επιτελείο «τρέχουν» διάφορα σενάρια για τις μειώσεις των φορολογικών συντελεστών. Προφανώς ισχύει ότι «το μέγεθος μετράει», ήτοι όσο μεγαλύτερες οι μειώσεις τόσο μεγαλύτερο το (επιδιωκόμενο) πολιτικό όφελος, από την άλλη, όμως, οι παρεμβάσεις στην κλίμακα φορολογίας είναι ακριβό σπορ, έχουν μεγάλο δημοσιονομικό κόστος.
Γι’ αυτό και κεντρικός στόχος είναι να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ του οικονομικά εφικτού και του πολιτικά ωφέλιμου.
Το μέτρο-έκπληξη και η άμεση εφαρμογή
Καταλαβαίνω, πάντως, ότι έχει κρατηθεί ως «επτασφράγιστο μυστικό» ένα μέτρο-έκπληξη, για το οποίο δεν έχει γίνει καμία αναφορά ως τώρα, με στόχο να κάνει «γκελ» στην κοινωνία.
Αντιλαμβάνομαι, επίσης, ότι στην κυβέρνηση θέλουν κάποιο ή κάποια από τα μέτρα να είναι άμεσης εφαρμογής, δηλαδή να γίνουν το συντομότερο αντιληπτά από τον πολίτη.
Διότι οι φοροαπαλλαγές -όσο μεγάλες κι αν είναι – θα αρχίσουν να γίνονται αισθητές στην τσέπη των φορολογουμένων από τα τέλη Δεκεμβρίου για δημοσίους υπαλλήλους κι συνταξιούχους, τα τέλη Ιανουαρίου για τους ιδιωτικούς υπαλλήλους, όταν δηλαδή θα εισπράξουν τον πρώτο μισθό και την πρώτη σύνταξη με μειωμένη παρακράτηση φόρου, ενώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες ακόμη πιο μετά.
Στην παρούσα συγκυρία το διάστημα των 3,5-4 μηνών θεωρείται -σε πολιτικούς όρους- πολύ μεγάλο…
Το (ενεργειακό) «πακέτο» πριν το «πακέτο»
Πριν, πάντως, παρουσιαστεί το «πακέτο» της ΔΕΘ, το υπουργείο Ενέργειας θα παρουσιάσει το δικό του «πακέτο» με ενεργειακές παρεμβάσεις για φθηνότερο ρεύμα.
Ο υπουργός Σταύρος Παπασταύρου έχει προαναγγείλει ότι η Ελλάδα θα παρουσιάσει τις προτάσεις της στη συνεδρίαση της task force της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενέργεια την προσεχή Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου.
Στο υπουργείο και γενικότερα στην κυβέρνηση είναι εμφανώς ανακουφισμένοι από τα μειωμένα τιμολόγια ρεύματος που ανακοινώνουν τις ημέρες αυτές οι πάροχοι και δεν βλέπουν για ποιο λόγο να μην διατηρηθεί η καθοδική τάση, εκτός βεβαίως εάν υπάρξει κάποια απρόβλεπτη εξέλιξη σε γεωπολιτικό επίπεδο.
Δια χειρός Γιάννη Μανιάτη
Την ίδια ημέρα το ΠΑΣΟΚ θα εορτάζει την ίδρυσή του και θα ολοκληρώνει το κυβερνητικό πρόγραμμα που θα παρουσιάσει στη ΔΕΘ, αυτή τη φορά ως κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Η ενεργειακή αγορά το αναμένει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για δύο κυρίως λόγους: πρώτον επειδή βασικός συντάκτης του προγράμματος είναι ο ευρωβουλευτής και πρώην υπουργός Ενέργειας Γιάννης Μανιάτης, ο οποίος γνωρίζει τον χώρο όσο λίγοι.
Ο δεύτερος είναι ότι το κόμμα συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες στις εκτιμήσεις στο να μετέχει στην κυβέρνηση μετά τις εκλογές ως ελάσσων – με τα σημερινά δημοσκοπικά δεδομένα- κυβερνητικός εταίρος.
Ως εκ τούτου οι θέσεις του ΠΑΣΟΚ θα συνυπολογιστούν στο πρόγραμμα της επόμενης κυβέρνησης -πάντα υπό την αίρεση ότι θα μετέχει σε αυτή.
Εξυπακούεται ότι στην αγορά αντιλαμβάνονται τους όρους με τους οποίους παίζεται (σε κάθε εποχή) το πολιτικό παιχνίδι, ωστόσο, διαχρονικά αξιολογούν και προσμετρούν θετικά τον προγραμματικό ρεαλισμό.
Ρευματοκλοπές: Το «θαύμα» στα νότια της Αττικής
Και από τα της ΔΕΘ, επιστρέφω στην «ενεργειακή καθημερινότητα» με το θέμα της αντιμετώπισης των ρευματοκλοπών να είναι από τα κυρίαρχα.
Άλλωστε, ακόμη και τις ήσυχες ημέρες του Αυγούστου, σε επιχειρήσεις που έκανε η Ελληνική Αστυνομία σε διάφορες περιοχές της χώρας με αιχμή στη Δυτική Αττική, εντοπίστηκαν αρκετές περιπτώσεις ρευματοκλοπών, όπως προκύπτει από τις επίσημες ανακοινώσεις.
Η πιο εντυπωσιακή είδηση προέρχεται, όμως, από τα νότια της Αττικής: έμπειροι περί τα ενεργειακά αποκαλύπτουν ότι δεν δηλώνονται σχεδόν ποτέ βλάβες στην παραλιακή ζώνη από επιχειρήσεις εστίασης.
Θα επρόκειτο για «θαύμα» εάν η εξήγηση δεν ήταν (πιο) πεζή: το γεγονός αυτό αποτυπώνει την έκταση του φαινομένου των ρευματοκλοπών.
Το project του Πρίνου, η βιομηχανία…
Με θαύμα θα ισοδυναμεί το να προχωρήσει ένα ενεργειακό project χωρίς αντιδράσεις «αυθόρμητων» πολιτών και χωρίς να χρειαστεί να ξεπεράσει κάθε πιθανό και απίθανο, γραφειοκρατικό και όχι μόνο, εμπόδιο.
Ακούω -αλλά δεν θέλω να πιστέψω- για εμπόδια που συναντά το σημαντικό επενδυτικό σχέδιο να μετατραπεί ο Πρίνος, με τα εξαντλημένα πετρελαϊκά κοιτάσματά του, σε κέντρο αποθήκευσης CO₂.
Ακούω επίσης για «ομάδα πολιτών Καβάλας» που αντιδρούν και άλλα τέτοια απίστευτα και όμως ελληνικά.
Αλήθεια, αντιδρούν σε τι;
Η Ελλάδα έχει μπροστά της μια μοναδική ευκαιρία να γίνει η Νορβηγία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που θα εξυπηρετεί βιομηχανίες, οι οποίες διαφορετικά θα αναγκαστούν να κλείσουν και να μεταφερθούν σε άλλες χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου δεν ισχύουν οι αυστηρές περιβαλλοντικές νομοθεσίες που τις υποχρεώνουν να πληρώνουν τεράστια κόστη για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
…Και η επιλογή: στο γήπεδο ή στον πάγκο;
Γιατί Νορβηγία; Διότι εκεί ξεκίνησε η λειτουργία του έργου Northern Lights, με την πρώτη έγχυση CO₂ 2.600 μέτρα κάτω από τον πυθμένα της Βόρειας Θάλασσας.
Άρα, η αποθήκευση άνθρακα είναι πραγματικότητα και όχι πλέον θεωρία.
Ως εκ τούτου, έμπειροι άνθρωποι της αγοράς θεωρούν ότι το δίλημμα για την Ελλάδα είναι σαφές:
Είτε η χώρα θα παρακολουθεί από τον πάγκο, βλέποντας άλλους να χτίζουν νέες βιομηχανίες και θέσεις εργασίας γύρω από την δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, την ώρα που ο δικός της βιομηχανικός τομέα θα φυλλοροεί.
Είτε θα επενδύσει σοβαρά, θα κινηθεί γρήγορα και να παίξει ρόλο πρωταγωνιστή.
Η κλιματική μετάβαση δεν περιμένει. Η πρωτοπόρος στην Ευρώπη Νορβηγία έδειξε ότι το «αν» δεν είναι πια ερώτημα. Το μόνο ερώτημα για εμάς είναι το «πότε» και το «πώς».
Αν ο Πρίνος αξιοποιηθεί με ταχύτητα, όραμα και αποφασιστικότητα, η Ελλάδα μπορεί να γράψει τη δική της σελίδα στην ενεργειακή ιστορία της Ευρώπης.
«Λεφτά υπάρχουν» για ενεργειακά project
Πληροφορούμαι από πολλές πηγές ότι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της σεζόν που ξεκινά θα είναι ο ανταγωνισμός των ελληνικών τραπεζών για τη χρηματοδότηση ενεργειακών project, εντός και εκτός της ελληνικής επικράτειας.
Και μπορεί η Εθνική τράπεζα να έχει ένα προβάδισμα -δεν αποκαλείται τυχαία «τράπεζα της ενέργειας»- υπό την έννοια ότι έχει δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα από παλιά στη χρηματοδότηση σημαντικών έργων του ενεργειακού τομέα, ωστόσο το ενδιαφέρον και των άλλων τραπεζών έχει αυξηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό και σπεύδουν να λάβουν όσο το δυνατόν καλύτερες θέσεις στην αγορά καθώς, άλλωστε, επίκεινται να ξεκινήσουν νέα μεγάλα project που αναζητούν χρηματοδότηση.
Το 24ωρο του Παπασταύρου και ο επισκέπτης από τον Ατλαντικό
Σε τέτοια μεγάλα project θέλει να βάλει την υπογραφή του ο Σταύρος Παπασταύρου, ο οποίος πρόκειται από τούδε να αφιερώνει ολοένα και περισσότερο χρόνο στα θέματα της ενέργειας.
Κι αυτό διότι «απελευθερώνεται» σε μεγάλο βαθμό από τα (καυτά) θέματα της χωροταξίας μετά τις λύσεις που δρομολόγησε στο νέο οικοδομικό κανονισμό (ΝΟΚ), τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων αλλά και τον κώδικα χωροταξίας και πολεοδομίας.
Θέματα τα οποία εκ των πραγμάτων απορροφούσαν σημαντικό μέρος του χρόνου του, πολύ περισσότερο εάν ληφθεί υπ’ όψιν ότι είναι πεπειραμένος νομικός.
Μαθαίνω ότι ο Στ. Παπασταύρου ετοιμάζεται να υποδεχθεί τις επόμενες εβδομάδες τον υπουργό Εσωτερικών των ΗΠΑ Doug Burgum, οι αρμοδιότητες του οποίου είναι περισσότερο αντίστοιχες του ελληνικού υπουργείου Περιβάλλοντος παρά του Εσωτερικών (ως γνωστόν οι ΗΠΑ είναι ομοσπονδιακό κράτος).
Άλλωστε, ο επιτυχημένος επιχειρηματίας πριν ασχοληθεί με την πολιτική Doug Burgum είναι πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ.
