Για σχεδόν δύο δεκαετίες, η πεισματική επιμονή της πετρελαϊκής Chevron Corp. στη Βενεζουέλα έμοιαζε με πράξη παράνοιας. Όπως αναφέρει το Bloomberg, επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων που βρίσκονταν διαρκώς υπό απειλή, παγιδευμένες στο γεωπολιτικό μπρα-ντε-φερ ανάμεσα στο Καράκας και την Ουάσινγκτον.
Σήμερα, όμως, αυτή ακριβώς η στρατηγική φαίνεται να φέρνει στα χέρια της Chevron το μεγαλύτερο πετρελαϊκό έπαθλο του πλανήτη.
Καθώς οι εντάσεις ανάμεσα στη Βενεζουέλα και τις ΗΠΑ κλιμακώνονται, η Chevron παραμένει η μόνη παγκόσμια πετρελαϊκή εταιρεία με πρόσβαση στα τεράστια αποθέματα αργού της χώρας — τα μεγαλύτερα που έχουν καταγραφεί ποτέ.
Αν ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει ήδη αναπτύξει πολεμικά πλοία στα ανοικτά των ακτών της Βενεζουέλας, επιλέξει να επιτεθεί και να ανατρέψει την κυβέρνηση, καμία εταιρεία δεν θα είναι καλύτερα τοποθετημένη από τη Chevron για να συμβάλει στην ανασυγκρότηση της κατεστραμμένης πετρελαϊκής βιομηχανίας της χώρας.
Αν, από την άλλη, ο Τραμπ και ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, καταλήξουν σε συμφωνία, η χώρα θα χρειαστεί να εξάγει όσο το δυνατόν περισσότερο πετρέλαιο για να εξασφαλίσει ρευστότητα — κάτι που, και πάλι, ευνοεί τη Chevron.
Οι κίνδυνοι
Η μοναδική αυτή θέση συνοδεύεται από σοβαρούς κινδύνους — όχι λιγότερο για το ανθρώπινο δυναμικό της εταιρείας — σε περίπτωση που ξεσπάσουν εχθροπραξίες. Η Chevron θα μπορούσε να βρεθεί εκτός χώρας είτε με απόφαση του Μαδούρο είτε του Τραμπ, όπως συνέβη στο παρελθόν με πολλές ξένες πετρελαϊκές εταιρείες στη Βενεζουέλα.
Ωστόσο, τόσο ο Τραμπ όσο και ο Μαδούρο έχουν λόγους να βλέπουν τη Chevron ως χρήσιμο σύμμαχο. Καμία από τις δύο πλευρές δεν έχει κινηθεί για να αναστείλει τις δραστηριότητές της εν μέσω της τρέχουσας αντιπαράθεσης. Μέχρι την Πέμπτη, η Chevron ετοιμαζόταν να εξαγάγει 1 εκατ. βαρέλια βενεζουελάνικου αργού, σύμφωνα με την παρακολούθηση δεξαμενόπλοιων του Bloomberg — μόλις μία ημέρα αφότου ο Τραμπ χαρακτήρισε την κυβέρνηση της χώρας «ξένη τρομοκρατική οργάνωση». Η εταιρεία παράγει περίπου 200.000 βαρέλια ημερησίως από κοινοπραξίες με την κρατική πετρελαϊκή PDVSA και εξάγει το μερίδιό της σε διυλιστήρια των ΗΠΑ στον Κόλπο του Μεξικού.
«Πρόκειται για εξαιρετικά δύσκολα νερά», δήλωσε ο Φρανσίσκο Μονάλντι, διευθυντής πολιτικής ενέργειας για τη Λατινική Αμερική στο Πανεπιστήμιο Rice. «Αλλά η Chevron είναι ένας πολύ ελκυστικός εταίρος τόσο για τη Βενεζουέλα όσο και για την αμερικανική κυβέρνηση. Βρίσκεται σε ισχυρή στρατηγική θέση σχεδόν σε κάθε πιθανό σενάριο».
Για το μεγαλύτερο μέρος της πετρελαϊκής βιομηχανίας της Βενεζουέλας, η εικόνα είναι ζοφερή. Ο αποκλεισμός που έχει επιβάλει ο Τραμπ στη νότια Καραϊβική σημαίνει ότι η PDVSA δεν μπορεί πλέον να εξάγει αργό προς την Κίνα μέσω του «σκιώδους στόλου» των λεγόμενων «πλοίων-φαντασμάτων» και ενδέχεται να αναγκαστεί να κλείσει πηγάδια μέσα σε δέκα ημέρες. Τον Δεκέμβριο, κυβερνοεπίθεση έπληξε τον κύριο εξαγωγικό τερματικό σταθμό της χώρας, ενώ οι αεροπορικές συνδέσεις έχουν σχεδόν διακοπεί λόγω παρεμβολών στα σήματα και αμερικανικών προειδοποιήσεων για αυξημένη στρατιωτική δραστηριότητα.
Διαδοχικές αμερικανικές κυβερνήσεις επέβαλαν κυρώσεις στη Βενεζουέλα, καθώς ο Μαδούρο ενίσχυε τον έλεγχό του στην εξουσία. Η Chevron, που ξεκίνησε έρευνες για πετρέλαιο στη χώρα ήδη από το 1923, εξασφάλισε ειδικές άδειες που της επέτρεψαν να παρακάμψει τις κυρώσεις. Αν και το 2018 δύο εργαζόμενοί της συνελήφθησαν (και αργότερα απελευθερώθηκαν) στο πλαίσιο έρευνας για διαφθορά, ο Μαδούρο συχνά επαινεί την εταιρεία, λέγοντας ότι θέλει να παραμείνει στη χώρα για «άλλα 100 χρόνια».
Μια μοναδική — και αμφιλεγόμενη — συμφωνία
Η ιδιότυπη αυτή σχέση έχει δημιουργήσει εχθρούς τόσο στο Καράκας όσο και στην Ουάσινγκτον. Αμερικανοί επικριτές κατηγορούν τη Chevron ότι διοχετεύει δισεκατομμύρια δολάρια σε ένα βίαιο και διεφθαρμένο καθεστώς. Στη Βενεζουέλα, σκληροπυρηνικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος βλέπουν την εταιρεία ως σύμβολο αμερικανικού ιμπεριαλισμού.
Η Chevron απαντά ότι οι δραστηριότητές της συμβάλλουν στη σταθεροποίηση της τοπικής οικονομίας και της ευρύτερης περιοχής, ενώ συμμορφώνονται πλήρως με τους αμερικανικούς νόμους και τις κυρώσεις. Στελέχη της εταιρείας αναγνωρίζουν ότι η αυξημένη δημοσιότητα δεν είναι ευπρόσδεκτη, αλλά θεωρούν πως η στρατηγική της «υπομονής» είναι σωστή, δεδομένου του δυνητικού οφέλους. Παράλληλα, στέλνει μήνυμα σε άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες ότι η Chevron είναι εταίρος μακράς πνοής — ακόμη και σε δύσκολες συνθήκες.
«Έχουμε περάσει από ανόδους και πτώσεις, και όπως σε πολλά μέρη του κόσμου, πρέπει να βλέπουμε μακροπρόθεσμα την παρουσία μας σε χώρες σαν κι αυτή», δήλωσε πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος της Chevron, Μάικ Γουίρθ.
Η Βενεζουέλα δεν είναι η πρώτη χώρα όπου η Chevron ακολουθεί τη στρατηγική του «μένουμε εκεί όπου υπάρχει το πετρέλαιο». Ως Standard Oil of California, ανακάλυψε το πρώτο εμπορικό κοίτασμα στη Σαουδική Αραβία το 1938 και διατηρεί παρουσία εκεί για πάνω από επτά δεκαετίες. Ήταν επίσης η πρώτη μεγάλη πετρελαϊκή στο Καζακστάν μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, ξεπερνώντας τεχνικές και πολιτικές δυσκολίες για να φτάσει παραγωγή άνω του 1 εκατ. βαρελιών ημερησίως.
Το κόστος, ωστόσο, είναι υπαρκτό. Η στρατηγική αυτή εκθέτει τη Chevron σε γεωπολιτικές αναταράξεις και έντονη κριτική για συνεργασία με αυταρχικά καθεστώτα που χρησιμοποιούν τα έσοδα από το πετρέλαιο για να καταπνίγουν τα ανθρώπινα δικαιώματα — όπως στη Βενεζουέλα.
Παρά τις πιέσεις, ο Γουίρθ παραμένει ανυποχώρητος. «Δεν επιλέγουμε πού βρίσκεται ο φυσικός πόρος», είπε πρόσφατα. «Αν φεύγαμε κάθε φορά που διαφωνούσαμε με μια κυβέρνηση, θα φεύγαμε από παντού — ακόμη και από τη δική μας χώρα».
