Με βασικούς στόχους την προώθηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας αλλά και την ενίσχυση της διαδικασίας απο - ανθρακοποίησης, όπως περιγράφονται στην λεγόμενη “Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας” η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε χθες τη φθινοπωρινή δέσμη μέτρων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2026, στην οποία καθορίζονται οι προτεραιότητες της οικονομικής πολιτικής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κομισιόν αναφέρει ότι η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με διάφορα στρατηγικά τρωτά σημεία και εξακολουθεί να αντιμετωπίζει διαρθρωτικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της χαμηλής παραγωγικότητας, των δημογραφικών πιέσεων και των αυξανόμενων απαιτήσεων για τα δημόσια οικονομικά που συνδέονται με την άμυνα και τη μετάβαση σε μια ψηφιακή οικονομία απαλλαγμένη από ανθρακούχες εκπομπές. Ως εκ τούτου, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και η διατήρηση υγιών δημόσιων οικονομικών θα είναι ουσιαστικής σημασίας για την απελευθέρωση του αναπτυξιακού δυναμικού της Ευρώπης και τη διασφάλιση της σταθερότητας.
Όπως αναφέρεται, σε ένα ολοένα και πιο δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον, η Επιτροπή ζητεί συντονισμένη δράση για την ενίσχυση της παραγωγικότητας, της καινοτομίας και των επενδύσεων.
Η φθινοπωρινή δέσμη δρομολογεί τον κύκλο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2026, ο οποίος θα βελτιώσει την αναλυτική του βάση, θα ενισχύσει τον διάλογο μεταξύ των κρατών μελών και των ενδιαφερόμενων μερών και θα ενισχύσει την εστίαση στην εφαρμογή.
Όπως αναφέρεται, δε, εαρινή δέσμη μέτρων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2026 θα παράσχει συστάσεις πολιτικής για την αντιμετώπιση των κύριων ειδικών ανά χώρα προκλήσεων που προσδιορίζονται στις εκθέσεις ανά χώρα, με βάση ένα ολοκληρωμένο σύνολο ειδικών ανά χώρα συστάσεων του 2025.
Μέτρια ανάπτυξη
Να σημειωθεί ότι η δέσμη αυτή βασίζεται στις οικονομικές προβλέψεις του φθινοπώρου 2025, οι οποίες δείχνουν ότι η οικονομία της ΕΕ παραμένει ανθεκτική με μέτρια ανάπτυξη, κυρίως λόγω της εύρωστης εγχώριας ζήτησης και των επενδύσεων, της εύρωστης αγοράς εργασίας και της χαλάρωσης του πληθωρισμού.
Παράλληλα, το Εξάμηνο ενισχύεται με μια νέα σύσταση της ΕΕ των 27 σχετικά με το ανθρώπινο κεφάλαιο, δεδομένης της επείγουσας ανάγκης για αύξηση της παραγωγικότητας, τόνωση των ταλέντων και ανάπτυξη μιας ανθεκτικής στις μελλοντικές εξελίξεις αγοράς εργασίας.
Σύσταση για την οικονομική πολιτική της ζώνης του ευρώ για το 2026
Η παρούσα σύσταση παρουσιάζει εξατομικευμένες συμβουλές πολιτικής προς τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ σχετικά με θέματα που επηρεάζουν τη λειτουργία της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της. Φέτος, η σύσταση επικεντρώνεται σε μέτρα πολιτικής για την τόνωση της παραγωγικότητας και την ενίσχυση της οικονομικής ασφάλειας, με παράλληλη διατήρηση της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών.
Ειδικότερα, η σύσταση καλεί τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ:
Διασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας μέσω της τήρησης της πορείας των καθαρών δαπανών που συνιστά το Συμβούλιο, συμπεριλαμβανομένης, κατά περίπτωση, της ευελιξίας που παρέχεται για τις αμυντικές δαπάνες. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα έναν συνολικά ουδέτερο δημοσιονομικό προσανατολισμό το 2026 για τη ζώνη του ευρώ. Συνιστάται επίσης στα κράτη μέλη να δώσουν εκ νέου προτεραιότητα στους προϋπολογισμούς για την κάλυψη των αναγκαίων δαπανών για στρατηγικές επενδύσεις.
Αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης της αμυντικής βιομηχανίας και προώθηση των κοινών προμηθειών.
Να ολοκληρώσουν την εφαρμογή των οικείων σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας έως τις 31 Αυγούστου 2026, διασφαλίζοντας την πλήρη απορρόφηση των κονδυλίων της ΕΕ.
Ενίσχυση των αγορών εργασίας με την ενίσχυση των δεξιοτήτων, τη βελτίωση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων, την αύξηση της συμμετοχής, τη στήριξη της ποιότητας των θέσεων εργασίας και την αντιμετώπιση της φτώχειας και της οικονομικής προσιτότητας της στέγασης, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η αύξηση των μισθών παραμένει ευθυγραμμισμένη με την παραγωγικότητα.
Προώθηση των επενδύσεων στην καινοτομία και σε στρατηγικούς τομείς, καθώς και ενίσχυση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς μέσω της απλούστευσης των κανονιστικών ρυθμίσεων και της άρσης των φραγμών, προκειμένου να ενισχυθεί η αποδοτικότητα και η κλίμακα.
Να λάβει μέτρα για την ανάπτυξη μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων για την κινητοποίηση κεφαλαίων, την προώθηση της δημιουργίας ψηφιακού ευρώ, την ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του νομίσματος και την παρακολούθηση των κινδύνων για τη μακροοικονομική σταθερότητα.
Σύσταση για το ανθρώπινο κεφάλαιο
Για πρώτη φορά, η Επιτροπή πρότεινε σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με το ανθρώπινο κεφάλαιο.
Η νέα σύσταση απευθύνεται και στα 27 κράτη μέλη και ζητεί την ανάληψη επειγουσών δράσεων για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προκλήσεων που σχετίζονται με το ανθρώπινο κεφάλαιο και μπορούν να βλάψουν την ανταγωνιστικότητά μας.
Ως εκ τούτου, η σύσταση καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν προτεραιότητα στην εκπαίδευση και τις δεξιότητες που απαιτούνται σε στρατηγικούς τομείς για την οικονομία της ΕΕ, από την καθαρή μετάβαση, την κυκλική οικονομία και τη βιομηχανική απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, την υγεία και τη βιοτεχνολογία, τη γεωργία και τη βιοοικονομία έως την αμυντική βιομηχανία και το διάστημα. Ως εκ τούτου, ζητεί ισχυρότερα προγράμματα στους τομείς των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM).
Ζητεί να αντιστραφεί η αρνητική τάση στις βασικές δεξιότητες. Αυτό είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη ενός μελλοντικού εργατικού δυναμικού με ισχυρά θεμέλια για να εργαστεί και να εκπαιδευτεί σε νέες τεχνολογικές και ανταγωνιστικές βιομηχανίες.
Οι επενδύσεις αποτελούν κοινή ευθύνη τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τις δημόσιες αρχές. Η σύσταση ζητεί την κινητοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων που θα επενδυθούν στους ανθρώπους. Αυτό είναι προς όφελος της κοινωνίας, των επιχειρήσεων και των ανθρώπων.
Τέλος, ζητεί τη σημασία της καλής ποιότητας, των έγκαιρων δεδομένων και της ανάλυσης που συμβαδίζουν με την εξέλιξη της οικονομίας και είναι σε θέση να προβλέπουν τα αναδυόμενα επαγγέλματα του μέλλοντος, ώστε οι πολιτικές μας να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες του σήμερα και του αύριο και όχι στις ανάγκες του χθες.
Έκθεση του μηχανισμού επαγρύπνησης
Η έκθεση του μηχανισμού επαγρύπνησης (ΕΜΕ) χρησιμεύει ως το ετήσιο εργαλείο ελέγχου της ΕΕ για τη διευκόλυνση του έγκαιρου εντοπισμού πιθανών μακροοικονομικών ανισορροπιών που ενδέχεται να επηρεάσουν την οικονομία μεμονωμένων κρατών μελών, της ζώνης του ευρώ ή της ΕΕ στο σύνολό της. Προσδιορίζει τα κράτη μέλη που απαιτούν εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις για να αξιολογήσουν κατά πόσον επηρεάζονται από ανισορροπίες που απαιτούν δράση πολιτικής. Η ΕΜΕ αποτελεί το σημείο εκκίνησης του κύκλου της ετήσιας διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών (ΔΜΑ).
Η φετινή AMR ζητεί να εκπονηθούν εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις για τα επτά κράτη μέλη που έχουν ήδη προσδιοριστεί στον προηγούμενο ετήσιο κύκλο ότι αντιμετωπίζουν ανισορροπίες: Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Σλοβακία, και Σουηδία, καθώς και για τη Ρουμανία, η οποία εκτιμήθηκε ότι είχε υπερβολικές ανισορροπίες το 2025.
Οι επανεξετάσεις θα πραγματοποιηθούν το πρώτο εξάμηνο του 2026 και οι αποφάσεις της Επιτροπής σχετικά με τις ανισορροπίες θα παρουσιαστούν στο πλαίσιο της εαρινής δέσμης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Ευρωπαϊκή Μακροοικονομική Έκθεση
Η νεοεισαχθείσα ευρωπαϊκή μακροοικονομική έκθεση στον παρόντα κύκλο του Εξαμήνου στηρίζει τόσο τη σύσταση για τη ζώνη του ευρώ όσο και την έκθεση του μηχανισμού επαγρύπνησης. Παρέχει επισκόπηση των οικονομιών της ζώνης του ευρώ και της ΕΕ σε ένα ταχέως εξελισσόμενο παγκόσμιο περιβάλλον, αναλύοντας βασικούς κινδύνους και ευκαιρίες. Στους βασικούς τομείς εστίασης περιλαμβάνονται οι προκλήσεις όσον αφορά την παραγωγικότητα, τα τρωτά σημεία εντός της ΕΕ και οι δράσεις για την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης μέσω της τόνωσης της καινοτομίας, της εμβάθυνσης της ενιαίας αγοράς και της κινητοποίησης ιδιωτικών επενδύσεων.
Η έκθεση εξετάζει επίσης το υψηλό ποσοστό αποταμίευσης της Ευρώπης στο πλαίσιο των κατακερματισμένων κεφαλαιαγορών και τα δυνητικά οφέλη μιας Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων για την αποτελεσματικότερη διοχέτευση κεφαλαίων εντός της Ένωσης. Επιπλέον, αναλύει τον μακροοικονομικό αντίκτυπο των υψηλότερων αμυντικών δαπανών και εξετάζει τον αντίκτυπο των διαφόρων τύπων αμυντικών δαπανών, με έμφαση στις εγχώριες επενδύσεις και στην Ε&Α. Η έκθεση διερευνά περαιτέρω τρόπους για την ενίσχυση της βιομηχανικής ικανότητας της Ευρώπης, όπως μέσω συντονισμένων δημόσιων συμβάσεων.
Εποπτεία μετά το πρόγραμμα
Η Επιτροπή δημοσίευσε εκθέσεις εποπτείας μετά το πρόγραμμα για την Ιρλανδία, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Κύπρο και την Πορτογαλία, αξιολογώντας την οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική τους κατάσταση με έμφαση στην ικανότητα αποπληρωμής τους μετά τα προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής τους. Οι εκθέσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι και τα πέντε κράτη μέλη διατηρούν την ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους τους.
Η Ελλάδα
Πιο συγκεκριμένα με βάση όσα ανέφερε, χθες, η Κομισιόν, με αφορμή τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου η Ελλάδα βαδίζει στον "ορθό δημοσιονομικό δρόμο", έχοντας "κλειδώσει" σταθερή επίτευξη πλεονασμάτων και μείωση του χρέους
Πιο συγκεκριμένα, στην έκθεση μεταπρογραμματικής εποπτείας για το Ευρωπαϊκό Εξάμήνο που έδωσε, χθες, στη δημοσιότητα για την Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όπου δίνεται, ουσιαστικά, πράσινο φως στον Προϋπολογισμό. σημειώνει πως το ελληνικό δημόσιο χρέος θα συνεχίσει να μειώνεται καταγράφοντας βελτίωση και σε αυτό το πεδίο.
Συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει διατήρηση των πρωτογενών πλεονασμάτων, ενώ δεν διαπιστώνει κάποιο κίνδυνο στην εκπλήρωση των δανειακών μας υποχρεώσεων λόγω της μείωσης του λόγου χρέος προς ΑΕΠ, των υψηλών κρατικών ταμειακών διαθεσίμων και του χαμηλού βραχυπρόθεσμού και μακροπρόθεσμου κινδύνου στο δανειακό χαρτοφυλάκιο. Για τις ελληνικές τράπεζες εκτιμά πως η κερδοφορία τους παραμένει δυνατή, ενώ η ποιότητα των περιουσιακών τους στοιχείων βελτιώνεται.
Οι κίνδυνοι
Παρατηρεί ωστόσο πως συνεχίζουν να υφίστανται σημαντικές οικονομικές ανισορροπίες στη χώρα μας. Όπως αναφέρεται, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών δείχνει ανθεκτικό. Παραδέχεται, βέβαια, ότι ένα μέρος του ελλείμματος σχετίζεται και με τις εμπροσθοβαρείς επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.
Παράλληλα κάνει λόγο για νομικές εκκρεμότητές που εγκυμονούν δημοσιονομικούς κινδύνους όπως πχ πιθανές αποφάσεις για αναδρομικά συνταξιούχων, δημοσίων υπαλλήλων ή ό,τι έχει να κάνει με δικαστικές διαμάχες της ΕΤΑΔ καθώς και πιθανά πρόστιμα που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον ανάλογα με την εξέλιξη της υπόθεσης του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Για την περίοδο 2026–2027, οι Βρυξέλλες προβλέπουν ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα θα παραμείνουν σταθερά, αλλά το συνολικό αποτέλεσμα θα επιδεινωθεί με το πλεόνασμα να μειώνεται στο 0,3% του ΑΕΠ το 2026 και να μηδενίζεται το 2027 εξαιτίας της νέας δέσμης μόνιμων μέτρων ύψους 0,7% του ΑΕΠ το 2026 και 0,9% το 202— που περιλαμβάνει μειώσεις στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και του ΕΝΦΙΑ σε μικρούς οικισμούς, καθώς και στοχευμένες ενισχύσεις για συνταξιούχους και δημοσίους υπαλλήλους.
Όπως αναφέρεται, με δεδομένο ότι δεν υφίστανται σήμερα αντίστοιχα στοιχεία, δεν μπορεί να υπάρξει πρόβλεψη και επομένως δεν ενσωματώνονται στις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ελληνική οικονομία.
Παράλληλα αναφέρεται, ότι οι εξωγενείς γεωπολιτικοί κίνδυνοι υφίστανται και παραμένουν υπολογίσιμοι. Είναι πιθανό να επηρεάσουν τόσο τις δαπάνες όσο και έσοδα που προέρχονται π.χ. από τον τουρισμό. Δε συμβαίνει το ίδιο με την περίπτωση των αμερικανικών δασμών καθώς η έκθεση της Ελλάδας στην αγορά των ΗΠΑ δεν είναι σημαντική. Θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν μόνο δευτερογενείς επιπτώσεις αναλόγως με τις έμμεσες επιπτώσεις των δασμών σε τρίτες χώρες που συνδέονται με την ελληνική οικονομία.
Παράλληλα αναφέρει ότι η απασχόληση θα συνεχίσει να αυξάνεται, ωστόσο η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας περιορίζεται από χρόνια δομικά προβλήματα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι χαμηλοί δείκτες συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό και τα κενά τα κενά στις δεξιότητες των εργαζομένων. Με δεδομένες τις δημογραφικές προκλήσεις της χώρας, η αύξηση της παραγωγικότητας θεωρείται κρίσιμη για τη διατήρηση της δυναμικής της ανάπτυξης και για τη μείωση του χάσματος παραγωγικότητας με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πρόταση κοινής έκθεσης για την απασχόληση
Η πρόταση της Επιτροπής για κοινή έκθεση για την απασχόληση (ΚΕΑ) δείχνει ότι οι αγορές εργασίας παραμένουν συνολικά εύρωστες. Ωστόσο, αρκετές διαρθρωτικές αδυναμίες θέτουν σε κίνδυνο την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και την κοινωνική συνοχή. Αυτό περιλαμβάνει την παραγωγικότητα της εργασίας, η οποία παρουσιάζει βραδεία ανάπτυξη, και σημαντικές ελλείψεις εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων.
Η κοινή έκθεση για την απασχόληση περιλαμβάνει την ανάλυση πρώτου σταδίου ανά χώρα του πλαισίου κοινωνικής σύγκλισης, με βάση τον κοινωνικό πίνακα αποτελεσμάτων. Η ανάλυση εντοπίζει κινδύνους για την ανοδική κοινωνική σύγκλιση σε εννέα κράτη μέλη που προσδιορίζονται για βαθύτερη ανάλυση την άνοιξη του 2026: Βουλγαρία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Λιθουανία, Lativa, Λουξεμβούργο, Ρουμανία και Φινλανδία.
