Μετά από έντονες και πολύμηνες διαπραγματεύσεις για την πρόσβαση στους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ανακοίνωσε την υπογραφή μιας ιστορικής συμφωνίας με την Ουκρανία, που προβλέπει τη δημιουργία ενός κοινού αμερικανο-ουκρανικού επενδυτικού ταμείου για την ανοικοδόμηση της χώρας. Η συμφωνία, την οποία υπέγραψαν στην Ουάσινγκτον ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, και η Αντιπρόεδρος της Ουκρανικής Κυβέρνησης και Υπουργός Οικονομίας, Γιούλια Σβιριντένκο, χαρακτηρίζεται στρατηγικής σημασίας τόσο για την ενεργειακή ασφάλεια όσο και για την οικονομική ανάκαμψη της Ουκρανίας.
Η αξιοποίηση των φυσικών πόρων
Η συμφωνία προσφέρει στις ΗΠΑ προνομιακή πρόσβαση σε νέα επενδυτικά έργα στην Ουκρανία, που σχετίζονται με την εξόρυξη φυσικών πόρων όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, το γραφίτη και το αλουμίνιο. Το ταμείο, που θα λειτουργεί με ισότιμη συμμετοχή των δύο χωρών (50/50), θα χρηματοδοτεί εξ ημισείας τις δραστηριότητες εξόρυξης και θα απορροφά τα έσοδα από τις σχετικές άδειες εκμετάλλευσης.
«Η συμφωνία θα επιτρέψει να χρηματοδοτηθούν εξ ημισείας «έργα εξόρυξης ορυκτών, πετρελαίου και αερίου» στην ουκρανική επικράτεια, ανακοίνωσε η Σβιριντένκο, η οποία βρίσκεται σε επίσημη επίσκεψη στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ.
Παρά τα αμερικανικά οφέλη, η ουκρανική κυβέρνηση διασφαλίζει ότι η ιδιοκτησία και ο έλεγχος των φυσικών πόρων θα παραμείνουν πλήρως στην Ουκρανία. Όπως δήλωσε η Σβιριντένκο: «Όλοι οι πόροι στην επικράτειά μας και στα χωρικά ύδατα ανήκουν στην Ουκρανία. Το ουκρανικό κράτος καθορίζει τι και πού θα εξορυχθεί». Η ίδια επισήμανε ότι δεν περιλαμβάνεται καμία μορφή χρέους προς τις ΗΠΑ και ότι τα έσοδα του ταμείου δεν θα φορολογούνται από καμία από τις δύο χώρες.
Ο στρατηγικός ρόλος των ΗΠΑ και η στρατιωτική βοήθεια
Ο ρόλος των ΗΠΑ δεν περιορίζεται μόνο στην επένδυση αλλά επεκτείνεται και στη στρατιωτική υποστήριξη. Η συμφωνία προβλέπει ότι οποιαδήποτε μελλοντική στρατιωτική βοήθεια θα προσμετράται ως συνεισφορά των ΗΠΑ στο ταμείο, με στόχο τη σύνδεση της οικονομικής και αμυντικής στήριξης σε ένα ενιαίο πλαίσιο.
Ο Υπουργός Μπέσεντ χαρακτήρισε τη συμφωνία «μήνυμα στη Ρωσία» για τη δέσμευση της αμερικανικής κυβέρνησης υπέρ μιας ελεύθερης και κυρίαρχης Ουκρανίας, προσθέτοντας ότι κανένα κράτος ή πρόσωπο που υποστήριξε τον ρωσικό πολεμικό μηχανισμό δεν θα μπορεί να επωφεληθεί από την ανοικοδόμηση.
Οι δηλώσεις Τραμπ
Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, σχολιάζοντας τη συμφωνία, δήλωσε ότι αυτή «μπορεί να αποφέρει στις ΗΠΑ πολύ περισσότερα από όσα έχουμε δαπανήσει μέχρι τώρα για βοήθεια στην Ουκρανία», αναφερόμενος σε ποσά άνω των 350 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο ίδιος επισήμανε πως πρόκειται για «αποζημίωση» και επιβεβαίωσε ότι είχε ζητήσει από τον Ουκρανό Πρόεδρο Ζελένσκι να υπογράψει τη συμφωνία κατά τη συνάντησή τους στην κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου.
Παρά την ένταση που είχε προηγηθεί στις σχέσεις Ουάσινγκτον–Κιέβου, κυρίως λόγω διαφωνιών για τη διακυβέρνηση του ταμείου και μηχανισμούς διαφάνειας, η συμφωνία τελικά ολοκληρώθηκε μετά από αλλαγές της τελευταίας στιγμής και την υπογραφή τεχνικών εγγράφων την περασμένη εβδομάδα.
Η Σβιριντένκο δήλωσε: «Το έγγραφο στην τρέχουσα εκδοχή του είναι εγγύηση επιτυχίας για τις δυο χώρες μας», επισημαίνοντας τη σημασία της ισότιμης εταιρικής σχέσης και της διατήρησης της εθνικής κυριαρχίας της Ουκρανίας επί των φυσικών της πόρων.
