Σημαντική κάμψη παρουσιάζουν το τελευταίο διάστημα οι έλεγχοι στην αγορά καυσίμων, την ώρα που 54 ιδιωτικά πρατήρια μεγάλων εταιρειών και εργοταξίων σε όλη τη χώρα έχουν οδηγηθεί σε κλείσιμο, προκαλώντας έντονη ανησυχία στον κλάδο. Πρόκειται για εγκαταστάσεις που δεν εμπορεύονται καύσιμα στο κοινό, αλλά εξυπηρετούν αποκλειστικά ανάγκες ιδιοκατανάλωσης, και οι οποίες βρέθηκαν αντιμέτωπες με διοικητικές απαιτήσεις που, σύμφωνα με την αγορά, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική φύση της λειτουργίας τους .
Την ίδια στιγμή, ενώ η εφαρμογή του νέου αυστηρού πλαισίου ελέγχων ξεκίνησε με δυναμισμό –με περίπου 120 παραβατικά πρατήρια να σφραγίζονται σε πρώτη φάση– οι έλεγχοι έχουν πλέον περιοριστεί αισθητά. «Βλέπουμε μια επανάληψη του γνωστού φαινομένου, αρχικά έντονη κινητοποίηση και στη συνέχεια χαλάρωση, με αποτέλεσμα να ξαναδημιουργείται χώρος για παραβατικές πρακτικές», σημειώνουν παράγοντες της αγοράς καυσίμων.
Την ώρα που η παραβατικότητα παραμένει ενεργή, το ρυθμιστικό βάρος μετατοπίζεται σε λάθος κατεύθυνση. Σύμφωνα με κύκλους του κλάδου, η ΑΑΔΕ προχωρά σε παρερμηνεία της έννοιας του “πρατηρίου καυσίμων”, επιβάλλοντας σε ιδιωτικά πρατήρια βιομηχανιών, μεταφορικών εταιρειών και εργοταξίων το σύνολο των υποχρεώσεων που ισχύουν για τα εμπορικά πρατήρια. «Μιλάμε για εγκαταστάσεις που τροφοδοτούν μόνο οχήματα και μηχανήματα της ίδιας της επιχείρησης. Δεν υπάρχει συναλλαγή, δεν υπάρχει καταναλωτής», τονίζουν στελέχη του κλάδου.
Η συνέπεια είναι άμεση, υποχρέωση για επενδύσεις εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ σε συστήματα που δεν προσφέρουν ουσιαστικό ελεγκτικό όφελος στις συγκεκριμένες περιπτώσεις.
Κι όμως, τα πραγματικά προβλήματα της αγοράς παραμένουν άλυτα. Έρευνες του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, που πραγματοποιήθηκαν για λογαριασμό του ΣΕΕΠΕ, καταγράφουν ότι μόνο το 2023 σχεδόν ένα στα τρία πρατήρια στην Αττική παρέδιδε μειωμένες ποσότητες καυσίμου, επιβεβαιώνοντας ότι η κλοπή στην αντλία εξακολουθεί να πλήττει τον καταναλωτή και να νοθεύει τον ανταγωνισμό .
Παρά τις επενδύσεις άνω των 3 εκατ. ευρώ που έχουν πραγματοποιήσει εταιρείες και πρατήρια σε συστήματα ελέγχου και εκσυγχρονισμού, βασικά δομικά στοιχεία του συστήματος εισροών–εκροών παραμένουν ημιτελή. Εκκρεμεί η πιστοποίηση εγκαταστατών και εγκαταστάσεων, καθώς και η διαλειτουργικότητα των πληροφοριακών συστημάτων των πρατηρίων με το κεντρικό σύστημα ελέγχου. «Μας ζητείται συμμόρφωση σε ένα πλαίσιο που το ίδιο το κράτος δεν έχει ολοκληρώσει», επισημαίνουν εκπρόσωποι της αγοράς .
Σύμφωνα με στελέχη του Κλάδου, το σημερινό πλαίσιο οδηγεί σε ένα επικίνδυνο παράδοξο. «Αντί να απομονώνονται οι πραγματικά παραβατικοί, οδηγούνται σε κλείσιμο νόμιμες και κρίσιμες εγκαταστάσεις ιδιοκατανάλωσης, με σοβαρές επιπτώσεις στην παραγωγή, στα έργα υποδομής και τελικά στην επάρκεια εφοδιασμού».
Το μήνυμα από την αγορά είναι σαφές. Χωρίς στοχευμένους ελέγχους, σαφείς ορισμούς και λειτουργικό θεσμικό πλαίσιο, η προσπάθεια εξυγίανσης κινδυνεύει να εκτροχιαστεί. Και τότε, όπως προειδοποιούν παράγοντες του κλάδου, «η παρανομία θα συνεχίσει να επιβιώνει – απλώς με λιγότερους νόμιμους γύρω της».
