Σε καθεστώς οξείας χρηματοοικονομικής ασφυξίας βρίσκεται ο μηχανισμός των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), με το έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΕΛΥΚΩ) να έχει εκτοξευθεί και την Πολιτεία να εμφανίζει «αδικαιολόγητη αδράνεια», σύμφωνα με την πέμπτη κατά σειρά επιστολή που απέστειλε ο ΕΣΠΕΝ στο ΥΠΕΝ και στο Υπουργείο Οικονομικών .
Ο Σύνδεσμος επανέρχεται δυναμικά, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για μια κρίση που – αντί να αποκλιμακώνεται – βαθαίνει: από τον Απρίλιο του 2023 οι Προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας πληρώνονται κατά μέσο όρο με 30% λιγότερα από τα προβλεπόμενα ανταλλάγματα, ενώ σε ορισμένους μήνες η απομείωση φτάνει ακόμη και το 60% . Το αποτέλεσμα είναι οι σωρευμένες οφειλές προς τους Προμηθευτές να αγγίζουν πλέον τα €500 εκατ. μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025, δημιουργώντας μια «μαύρη τρύπα» που απειλεί την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς ενέργειας.
Την ίδια στιγμή, η ενίσχυση του ΕΛΥΚΩ από τον κρατικό προϋπολογισμό – μόλις €400 εκατ. στις αρχές του 2025 – αποδείχθηκε ανεπαρκής, καθώς εκείνη τη στιγμή οι συνολικές οφειλές είχαν ήδη ξεπεράσει τα €600 εκατ. .
Προμηθευτές ως “άτυποι χρηματοδότες” του κράτους
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο ΕΣΠΕΝ, οι Προμηθευτές επιβαρύνονται με ίδια κεφάλαια για να καλύψουν τις υποχρεώσεις του κράτους, λειτουργώντας ουσιαστικά ως άτυποι χρηματοδότες του μηχανισμού ΥΚΩ. Το χρηματοοικονομικό κόστος για ένα έλλειμμα €600 εκατ. υπολογίζεται σε περίπου €40 εκατ. ετησίως, με βάση επιτόκιο δανεισμού 6,5% – δηλαδή πάνω από €3,3 εκατ. τον μήνα σε πρόσθετη επιβάρυνση .
Αυτό το δυσθεώρητο ποσό μεταφέρεται τελικά στην αγορά ενέργειας, προκαλώντας στρεβλώσεις, αναταράξεις στη ρευστότητα και αυξητικές πιέσεις στα τιμολόγια, σε μια περίοδο που η ενεργειακή μετάβαση απαιτεί σταθερότητα, προβλεψιμότητα και καθαρό πλαίσιο κανόνων.
Απάντηση τώρα ή κίνδυνος για το ίδιο το κοινωνικό αγαθό της ενέργειας
Ο ΕΣΠΕΝ καλεί την κυβέρνηση να ενεργοποιήσει άμεσα τη δυνατότητα νέας ενίσχυσης του ΕΛΥΚΩ από τον κρατικό προϋπολογισμό και να προχωρήσει σε αποζημίωση των Προμηθευτών για το χρηματοοικονομικό κόστος που έχουν επωμιστεί, είτε με κανονιστική είτε με νομοθετική ρύθμιση .
Η παράταση της αδράνειας, όπως επισημαίνεται, απειλεί τη βιωσιμότητα του ίδιου του μηχανισμού ΥΚΩ, ενός κρίσιμου εργαλείου κοινωνικής πολιτικής που εξασφαλίζει την πρόσβαση όλων των πολιτών σε ηλεκτρική ενέργεια, ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της χώρας.
Με τις προειδοποιήσεις πλέον να γίνονται πιο σκληρές και το χρηματοδοτικό κενό να διευρύνεται, η αγορά ενέργειας αναμένει αποφάσεις – και μάλιστα άμεσα. Γιατί, όπως αφήνει να εννοηθεί ο ΕΣΠΕΝ, το κόστος της καθυστέρησης δεν θα αργήσει να φανεί στους λογαριασμούς των καταναλωτών.
