Στις Βρυξέλλες μεταφέρεται σήμερα το κέντρο βάρους των εξελίξεων γύρω από το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (GSI), με τους υπουργούς Ενέργειας των δύο χωρών, Σταύρο Παπασταύρου και Γιώργο Παπαναστασίου, να συναντώνται με τον Ευρωπαίο επίτροπο Ενέργειας και Στέγασης Νταν Γιόργκενσεν.
Η συνάντηση, που είχε προγραμματιστεί από τις 16 Οκτωβρίου και πραγματοποιείται σήμερα, αναμένεται να καθορίσει την πορεία του έργου, με τις δύο πλευρές να επιδιώκουν την ενεργότερη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε όλα τα επόμενα βήματα. Στόχος, όπως υπογραμμίζεται από κυβερνητικές πηγές, είναι να καταστεί σαφές – και προς κάθε κατεύθυνση, ιδιαίτερα στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου – ότι πρόκειται για ευρωπαϊκό έργο στρατηγικής σημασίας, ενταγμένο στον κατάλογο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) της Ε.Ε.
Οι δύο υπουργοί είχαν συναντηθεί χθες στην Αθήνα, προκειμένου να χαράξουν κοινή στάση ενόψει της συνάντησης με τον Επίτροπο Γιόργκενσεν. Η συζήτηση στις Βρυξέλλες θα εστιάσει τόσο στα τεχνικά και χρηματοδοτικά ζητήματα του GSI, όσο και στις γεωπολιτικές του προεκτάσεις, εν μέσω μεταβαλλόμενων ισορροπιών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η ενεργοποίηση του σχήματος «3+1» και το μήνυμα των ΗΠΑ
Η τριμερής συνάντηση στις Βρυξέλλες έρχεται λίγες ημέρες μετά τη συνεδρίαση του σχήματος «3+1» (Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ – ΗΠΑ), που πραγματοποιήθηκε στο Ζάππειο στο πλαίσιο της Διατλαντικής Ενεργειακής Συνεργασίας. Οι υπουργοί Ενέργειας των τεσσάρων χωρών, μαζί με τους συμπροέδρους του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ, επαναβεβαίωσαν τη στήριξή τους σε έργα περιφερειακής διασύνδεσης και ενεργειακής σταθερότητας, στο πλαίσιο του Διαδρόμου Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης (IMEC).
Αν και απέφυγαν να κατονομάσουν ευθέως το GSI, η αναφορά τους σε έργα που συνδέουν Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Ινδία θεωρήθηκε σαφές μήνυμα υποστήριξης προς την τριμερή ενεργειακή διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.
Ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας, Έλι Κοέν, σε δηλώσεις του στην «Καθημερινή» της Κυριακής, πρότεινε αλλαγή στη σειρά υλοποίησης των φάσεων του έργου, προτείνοντας να ξεκινήσει από το τμήμα Ισραήλ – Κύπρος, αντί για το Κρήτη – Κύπρος, όπως προβλέπει ο τρέχων σχεδιασμός. «Ίσως θα πρέπει να σκεφτούμε να ξεκινήσουμε με τη διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου, προκειμένου να εξοικονομήσουμε χρόνο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η θέση Ελλάδας και Κύπρου
Αθήνα και Λευκωσία, ωστόσο, προσέρχονται στις Βρυξέλλες με κοινή γραμμή: ότι η διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου αποτελεί προτεραιότητα. Οι δύο υπουργοί θεωρούν ότι το έργο πρέπει να διατηρήσει τον χαρακτήρα του ως ενιαίο ευρωπαϊκό έργο, με σταθερή χρηματοδότηση και πολιτική στήριξη από την Ε.Ε.
Οι αρμόδιες πηγές αναγνωρίζουν, πάντως, πως το τμήμα Ισραήλ – Κύπρος είναι από τεχνικής και οικονομικής πλευράς πιο εύκολο στην υλοποίηση: έχει μήκος περίπου 300 χλμ. έναντι 900 χλμ. του Κρήτη – Κύπρος και μέγιστο βάθος 300 μέτρων, έναντι έως 3.000 μέτρων στο τμήμα προς την Κρήτη. Ωστόσο, η χρηματοδότηση των 657 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφορά το Κρήτη – Κύπρος, γεγονός που καθιστά δύσκολη οποιαδήποτε αλλαγή σειράς φάσεων χωρίς αναθεώρηση των ευρωπαϊκών αποφάσεων.
Ευρωπαϊκή ασπίδα και ενεργειακή ασφάλεια
Στο τραπέζι της συνάντησης με τον Επίτροπο Γιόργκενσεν θα τεθεί και η ανάγκη ενεργότερης συμμετοχής της Ε.Ε. στο συνολικό σχέδιο ενεργειακής ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι υπουργοί Παπασταύρου και Παπαναστασίου θα επιδιώξουν να ενταχθεί το έργο στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής «ασπίδας» για κρίσιμες υποδομές, τόσο ενεργειακές όσο και τηλεπικοινωνιακές, που προωθείται από την Κομισιόν.
Ο Έλληνας υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, μιλώντας στο 8ο AIF Forum, επισήμανε ότι το σχήμα «3+1» δεν περιορίζεται σε πολιτικές δηλώσεις, αλλά «περιλαμβάνει συγκεκριμένα έργα υποδομής – από ηλεκτρικές διασυνδέσεις έως συστήματα LNG – που εδραιώνουν τη χώρα ως σταθερό ενεργειακό κόμβο».
