Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας αναμένεται ένα τεράστιο κύμα επενδύσεων σε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, ωστόσο όπως γίνεται ήδη εμφανές, αναμένεται να υπάρξει ένας επίσης τεράστιος αριθμός κενών θέσεων εργασίας, ιδιαίτερα εξειδικευμένων εργαζομένων, δημιουργώντας μία νέα σοβαρή πρόκληση για τον κλάδο της ενέργειας, όπως επισημαίνει η UBS.
Ειδικότερα, όπως σημειώνει ο ελβετικός οίκος, οι παγκόσμιες επενδύσεις στην ενέργεια αυξήθηκαν κατά περίπου 6% σε ετήσια βάση το 2024, φτάνοντας τα 3,2 τρις δολάρια, με τις τεχνολογίες καθαρής ενέργειας να ξεπερνούν τα 2 τρις δολ. για πρώτη φορά, αντιπροσωπεύοντας το 63% του συνόλου.
Στο πλαίσιο αυτό, οι παγκόσμιες επενδύσεις σε δίκτυα αυξήθηκαν κατά 9% σε ετήσια βάση το 2024, λόγω της αυξανόμενης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, των παλαιών αναβαθμίσεων υποδομών, της διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των αναγκών ενεργειακής ασφάλειας. Η Βόρεια Αμερική και η Ευρώπη είδαν τις επενδύσεις σε δίκτυα να αυξάνονται κατά 10% και 12% αντίστοιχα. Οι επενδύσεις σε δίκτυα προβλέπεται να αυξηθούν σημαντικά, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξη (CAGR) 9-10% την περίοδο 2025-2030, όπως τονίζει η UBS.
O εκτεταμένος εξηλεκτρισμός των τομέων τελικής χρήσης, η αυξημένη ζήτηση και η ταχεία ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αναμένεται να συμβάλλουν σε σημαντικά υψηλότερες μέσες επενδύσεις σε δίκτυα έως το 2030 οι οποίες θα κινηθούν σε μέσο όρο στα 488 δισ. δολ. ετησίως την επόμενη πενταετία περίπου ενώ θα υπερβούν τα 600 δισ. δολάρια ΗΠΑ το 2030 - περίπου 1,7 φορές το επίπεδο που παρατηρήθηκε το 2024, σημειώνει ο ελβετικός οίκος.
Μετά το 2030, όπως έχει εκτιμήσει και ο ΙΕΑ, οι επενδύσεις σε δίκτυα θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο, τονίζει η UBS, φτάνοντας τα 775 δισ. δολάρια ΗΠΑ ετησίως τη δεκαετία 2031-2040 και τα 870 δισ. δολάρια ετησίως για την περίοδο 2041-2050. Οι επενδύσεις στα δίκτυα στο πλαίσιο του σεναρίου net zero, αυξάνονται ακόμη περισσότερο, ξεπερνώντας το όριο του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως γύρω στο 2035 και μετά.
Όπως επισημαίνει ο οίκος, τέσσερις είναι οι βασικοί παράγοντες που «οδηγούν» τις παγκόσμιες επενδύσεις στην επέκταση και τις αναβαθμίσεις του δικτύου, οι οποίοι εξακολουθούν να ισχύουν και είναι πιθανό να παραμείνουν μέχρι το τέλος της δεκαετίας και μετά), οι εξής:
Ταχύτερη αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας (αναμένεται να αυξηθεί τουλάχιστον κατά 3-5% μεσοπρόθεσμα, σε σύγκριση με το ΑΕΠ στο παρελθόν).
Υψηλότερη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αναμένεται να αποτελέσει το 80-90% της συνολικής νέας δυναμικότητας παραγωγής ενέργειας τις επόμενες δύο δεκαετίες).
Γερασμένες υποδομές δικτύου (περίπου το 40% των δικτύων διανομής της Ευρώπης είναι 40 ετών ή παλαιότερα, το 70% των γραμμών μεταφοράς των ΗΠΑ είναι άνω των 25 ετών)
Αυξανόμενη έμφαση στην ενεργειακή ασφάλεια (ειδικά μετά την πρόσφατη ενεργειακή κρίση και τα blackouts).
Ωστόσο, τη στιγμή που οι ανάγκες για περισσότερα και ασφαλέστερα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνονται και οι επενδύσεις αναμένεται να τρέξουν με εντυπωσιακή ταχύτητα, οι κενές θέσεις εργασίας πολλαπλασιάζονται.
Όπως επισημαίνει η UBS, η παγκόσμια απασχόληση στον τομέα των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας σημείωσε σταθερή αύξηση, φτάνοντας τα 8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας το 2023. Ωστόσο, αυτή η επέκταση κατανεμήθηκε άνισα, με την Κίνα και τις προηγμένες οικονομίες να αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ της συνολικής απασχόλησης στον τομέα. Ενώ οι επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές αυξάνονται στις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες εκτός Κίνας, η αύξηση των θέσεων εργασίας σε περιοχές όπως η Αφρική και η Νοτιοανατολική Ασία ήταν συγκριτικά πιο αργή.
Στους τομείς μεταφοράς και διανομής, περίπου το 60% των θέσεων εργασίας συγκεντρώνεται στη λειτουργία και συντήρηση του δικτύου, όπου το προσωπικό διαχειρίζεται τις διακοπές ρεύματος, διευκολύνει τις συνδέσεις των πελατών και εκτελεί δραστηριότητες όπως η ανάγνωση των μετρητών. Σε χώρες που βιώνουν ταχεία επέκταση του δικτύου, ένα μεγαλύτερο μερίδιο του εργατικού δυναμικού απασχολείται στη μεταποίηση και τις κατασκευές. Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στις κατασκευές αντιπροσωπεύουν το 42% του εργατικού δυναμικού στον τομέα της ενέργειας στην Κίνα, αναφέρει η UBS.
Μέχρι το 2030, η απασχόληση στον τομέα της μεταφοράς και της διανομής προβλέπεται να φτάσει τα 9,5 εκατομμύρια άτομα, αντανακλώντας μια αύξηση 18% από το 2023. Περίπου το 80% αυτής της αύξησης αναμένεται να σημειωθεί στις αναδυόμενες οικονομίες. Αυτή η τάση υπογραμμίζει ένα αναδυόμενο κενό 1,5 εκατομμυρίου θέσεων εργασίας στον τομέα της ενέργειας και ειδικά των δικτύων, το οποίο ήδη γίνεται εμφανές.
Με φιλόδοξους στόχους για τον εκσυγχρονισμό της μεταφοράς και την ανάπτυξη υποδομών, πολλές χώρες αντιμετωπίζουν αυξανόμενες ελλείψεις εξειδικευμένων επαγγελματιών, τονίζει η UBS. Αυτοί οι ρόλοι απαιτούν προηγμένη εκπαίδευση και εξειδικευμένη εμπειρογνωμοσύνη, περιπλέκοντας περαιτέρω τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση του ελλείμματος εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Αυτή, κατά την UBS, θα είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στον κλάδο της ενέργειας στο εγγύς μέλλον με τα «σήματα» να είναι ήδη «εδώ».
Το ζήτημα εκτείνεται πέρα από τη ζήτηση για εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό που είναι απαραίτητο για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων μεταφοράς. Υπάρχει επίσης ανάγκη να διευκολυνθεί η παράλληλη ανάπτυξη των παραγωγικών δραστηριοτήτων. Αυτό μπορεί να παρουσιάσει προκλήσεις στην κάλυψη τόσο των απαιτήσεων εργατικού δυναμικού όσο και της παραγωγής σε μεγάλη κλίμακα, προσθέτοντας πολυπλοκότητα στις προσπάθειες επέκτασης των δικτύων για αξιόπιστη και οικονομικά αποδοτική παροχή ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη μετάβαση σε έναν τομέα ηλεκτρικής ενέργειας με μηδενικές εκπομπές, τονίζει η UBS.
Σύμφωνα με την Έκθεση για το Μέλλον των Απασχόλησης του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, όπως αναφέρει, η ζήτηση για μηχανικούς ηλεκτροτεχνολογίας προβλέπεται να αυξηθεί κατά 20% μεταξύ 2025 και 2030 και κατά 12% για εγκαταστάτες και τεχνικούς ηλεκτρολογικού εξοπλισμού. Η έκθεση σημειώνει επίσης ότι οι μηχανικοί περιβάλλοντος και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αναμένεται να σημειώσουν σημαντική ανάπτυξη, υποδεικνύοντας την ανάγκη για περισσότερους εξειδικευμένους εργαζόμενους για την υποστήριξη της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια.
