Σε μια κίνηση με χαρακτήρα ορόσημου για την ελληνική ενεργειακή πολιτική, υπογράφηκε στο Ζάππειο η συμφωνία ανάμεσα σε ExxonMobil, HELLENiQ Energy και Energean για την έναρξη ερευνητικών γεωτρήσεων στο Μπλοκ 2, στο Βορειοδυτικό Ιόνιο, στα ανοιχτά της Κέρκυρας. Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα συστηματικής εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα μετά από περίπου τέσσερις δεκαετίες.
Η συμφωνία προβλέπει ότι η ExxonMobil αναλαμβάνει τον ρόλο του operator και μπαίνει με πλειοψηφικό ποσοστό περίπου 60% στο μπλοκ 2, ενώ η Helleniq Energy και η Energean διατηρούν το υπόλοιπο 40%.
Η υπογραφή πραγματοποιήθηκε παρουσία Αμερικανών υπουργών και υψηλόβαθμων κυβερνητικών αξιωματούχων, υπογραμμίζοντας τη γεωπολιτική σημασία του έργου και τη στρατηγική σύμπλευση Αθήνας–Ουάσιγκτον στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας.
Σύμφωνα με κυβερνητικές και εταιρικές πηγές, εφόσον οι έρευνες και οι δοκιμαστικές γεωτρήσεις επιβεβαιώσουν τα εκτιμώμενα αποθέματα, η παραγωγή μπορεί να ξεκινήσει το 2027, με την Ελλάδα να στοχεύει σε μερική έως και πλήρη ενεργειακή αυτονόμηση στο φυσικό αέριο.
Το συγκεκριμένο οικόπεδο είναι η πιο ώριμη από τις παραχωρήσεις καθώς θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί ερευνητική γεώτρηση μέσα στην επόμενη διετία, και η επεξεργασία των σεισμικών παραπέμπει σε 200 δισεκ. κυβικά μέτρα πιθανούς πόρους φυσικού αερίου.
Η πιθανή ανακάλυψη σημαντικού κοιτάσματος στο Ιόνιο θα επανατοποθετήσει τη χώρα στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη, μειώνοντας την εξάρτηση από εισαγωγές και ενισχύοντας τον ρόλο της ως κόμβου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το μήνυμα των εταιρειών
Ο διευθύνων σύμβουλος της Energean, Μαθιός Ρήγας, εξέφρασε ικανοποίηση για τη συμφωνία, υπογραμμίζοντας ότι το εγχείρημα μπορεί να ενισχύσει ουσιαστικά την ενεργειακή επάρκεια της χώρας με βάση τα κοιτάσματα της Δυτικής Ελλάδας.
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Helleniq Energy, Ανδρέας Σιάμισιης, μίλησε για «μεγάλο βήμα» του Ομίλου, επισημαίνοντας ότι οι υδρογονάνθρακες παραμένουν βασικός πυλώνας τροφοδοσίας για την ασφάλεια του ενεργειακού συστήματος — θέση που, όπως σημείωσε, έχει υποστηριχθεί και από τον υπουργό Ενέργειας των ΗΠΑ.
Η ExxonMobil διαμηνύει ότι βλέπει στην Ελλάδα μια σημαντική νέα πηγή παραγωγής μετά τα projects σε Αίγυπτο και Κρήτη, στοιχείο που προσδίδει επιπλέον βαρύτητα στην τριμερή σύμπραξη.
.
Μέτα 40 χρόνια
Η ανακοίνωση αυτή έρχεται 40 χρόνια μετά την τελευταία υπεράκτια γεώτρηση που πραγματοποιήθηκε σε περιοχές εντός της ελληνικής Επικράτειας. Σημειώνεται ότι η τελευταία φορά που εκτελέστηκε εξερευνητική γεώτρηση στο θαλάσσιο χώρο για την ανακάλυψη νέου κοιτάσματος ήταν οι δύο γεωτρήσεις Νηρέας-1 και Ολυμπία-1 στα ανοικτά του Θερμαϊκού κόλπου το 1986.
Το Block 2 αποτελεί την πλέον ώριμη παραχώρηση για τη διενέργεια ερευνητικής γεώτρησης, προκειμένου να διαπιστωθεί η ύπαρξη αξιοποιήσιμου κοιτάσματος υδρογονανθράκων με πιθανότητες επιτυχίας της τάξης του 15-18% (Υψηλό Ρίσκο – Υψηλή Απόδοση). Τυπικά, η δέσμευση για την πραγματοποίηση ερευνητικής γεώτρησης θα πρέπει να έχει ληφθεί έως τον Μάρτιο του 2026 προκειμένου να υποβληθεί επίσημα το αίτημα μετάβασης στην επόμενη (δεύτερη) ερευνητική περίοδο προς την ΕΔΕΥΕΠ. Η διενέργειά της, εφόσον προχωρήσουν ομαλά οι απαιτούμενες αδειοδοτικές διαδικασίες, είναι εφικτή μέσα στην επόμενη διετία.
Η ερευνητική γεώτρηση Ασωπός-1 θα εξετάσει έναν πιθανό ταμιευτήρα ανθρακικών πετρωμάτων σε βάθος 4000 μ και αφορά δυνητικό κοίτασμα περίπου 200 δισεκ. κυβικών μέτρων (bcm) φυσικού αερίου.
H συμφωνία προβλέπει την απόκτηση του 60% της παραχώρησης από την ExxonMobil. Με βάση τη συμφωνία, τα ποσοστά της κοινοπραξίας διαμορφώνονται ως εξής:
-ExxonMobil 60%
-Energean Hellas 30%
-HelleniQ Upstream Δυτική Κέρκυρα 10 %
H Energean παραμένει Διαχειριστής (Operator) στη διάρκεια της ερευνητικής περιόδου, ενώ σε περίπτωση ανακάλυψης κοιτάσματος υδρογονανθράκων, για την ανάπτυξή του τη Διαχείριση θα αναλάβει η ExxonMobil.
Το 2022 έγινε πρόσκτηση 2244 τ. χλμ. τρισδιάστατων (3D) σεισμικών δεδομένων η επεξεργασία και εμηνεία των οποίων επιβεβαίωσε ως ωριμότερο στόχο για διενέργεια ερευνητικής γεώτρησης τη δομή «Ασωπός». Η αρχική εκτίμηση των πιθανών πόρων (Gas Initially In Place) είναι της τάξης των 7,0 τρισεκ. κυβικών ποδιών (tcf) ή περίπου 200 δισεκ. κυβικών μέτρων (bcm) φυσικού αερίου.
Στόχος είναι η επιβεβαίωση ενός νέου γεωλογικού σεναρίου (geological play, όπως είναι ο όρος στον τομέα της έρευνας υδρογονανθράκων) σε μια από τις μεγαλύτερες χαρτογραφημένες δομές στην περιοχή της Μεσογείου η οποία δεν έχει ακόμη ερευνηθεί με γεώτρηση. Η ερευνητική γεώτρηση Ασωπός-1 θα τεστάρει έναν πιθανό ανθρακικό ταμιευτήρα σε βάθος νερού 850 μ. φθάνοντας σε ένα συνολικό βάθος 4000 μ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Ιστορικό
Το Μπλοκ 2 παραχωρήθηκε αρχικά στην κοινοπραξία των εταιρειών Total 50%, Edison 25% και ΕΛΠΕ 25%, τον Μάρτιο του 2018. Τον Φεβρουάριο του 2021 η Energean Hellas απέκτησε το μερίδιο 50% που κατείχε η Τotal στο Block 2 στο Βορειοδυτικό Ιόνιο και κατέστη, παράλληλα, Διαχειριστής (Οperator) στη συγκεκριμένη παραχώρηση.
Η εταιρεία, μέσω της εξαγοράς του τομέα της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων της Edison, ανέλαβε το επιπλέον 25%, οπότε το συνολικό ποσοστό της στην παραχώρηση ανήλθε στο 75%. Μερίδιο 25% στην παραχώρηση ανήκε στην HelleniQ Upstream Δυτική Κέρκυρα (πρώην όμιλος Ελληνικών Πετρελαίων).
Το Block 2 βρίσκεται στο Ιόνιο Πέλαγος, 30 χλμ. δυτικά της Κέρκυρας και έχει έκταση 2,422.1 τ. χλμ.. Προς τα δυτικά εκτείνεται έως το θαλάσσιο όριο της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας-Ιταλίας. Τα βάθη του νερού κυμαίνονται από 500 μ. έως 1.500 μ. και η περιοχή ανήκει στη γεωλογική ενότητα της Προ-Απούλιας Ζώνης.
Αν και στο αρχικό ερευνητικό πρόγραμμα, δεν προβλεπόταν η εκτέλεση τρισδιάστατων σεισμικών ερευνών, κατόπιν επιστημονικά τεκμηριωμένης πρότασης και προτροπής της ΕΔΕΥΕΠ, η Energean αποδέχθηκε να αναβαθμίσει το προβλεπόμενο πρόγραμμα δισδιάστατων (2D) σεισμικών ερευνών με τρισδιάστατο (3D) πρόγραμμα σεισμικών ερευνών. Η ανάληψη της διαχείρισης του Μπλοκ 2 από την Energean Hellas έγινε τον Φεβρουάριο του 2021 κατόπιν εισήγησης της ΕΔΕΥΕΠ και σύμφωνης γνώμης του ΥΠΕΝ, οπότε και απέκτησε το μερίδιο 50% που κατείχε η Τotal στο Block 2 στο Βορειοδυτικό Ιόνιο και κατέστη, παράλληλα, Διαχειριστής (Οperator) στη συγκεκριμένη παραχώρηση. Η εταιρεία, μέσω της εξαγοράς του τομέα της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων της Edison, ανέλαβε επιπλέον το 25%, οπότε το συνολικό ποσοστό της στην παραχώρηση ανήλθε στο 75%. Μερίδιο 25% στην παραχώρηση ανήκε στην HelleniQ Upstream Δυτική Κέρκυρα (πρώην όμιλος Ελληνικών Πετρελαίων). Η διαδικασία αυτή, ολοκληρώθηκε σε χρόνο-ρεκόρ, το Δεκέμβριο του 2021, κατόπιν άμεσων ενεργειών της ΕΔΕΥΕΠ και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Το 2022, εκτελέστηκε με απόλυτη επιτυχία η τρισδιάστατη (3D) σεισμογραφική έρευνα από το ερευνητικό σκάφος Ramform Hyperion (ναυαρχίδα της PGS, σήμερα TGS) η οποία ουσιαστικά χαρτογράφησε όλο το μπλοκ. Οι έρευνες εκτελέστηκαν, εφαρμόζοντας παράλληλα τα πλέον αυστηρά μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας τα οποία η ΕΔΕΥΕΠ παρακολούθησε και επιβεβαίωσε στο πεδίο με δικούς της εξιδεικευμένους παρατηρητές. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι με την έρευνα αυτή η κοινοπραξία υπερέβη σημαντικά την αρχικά συμφωνημένη ελάχιστη οικονομική υποχρέωση για έρευνες στο μπλοκ, μια απόφαση που σήμερα αποδίδει σημαντικά αποτελέσματα.
