Με αναθεώρηση προς τα κάτω προχωρά ο σχεδιασμός για τα έργα αποθήκευσης ενέργειας μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς η κυβέρνηση επιχειρεί να διασφαλίσει ότι όλα τα επιδοτούμενα projects θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι του 2026 – το αδιαπραγμάτευτο deadline για δράσεις που χρηματοδοτούνται από το «Ελλάδα 2.0».
Σύμφωνα με πληροφορίες, το χαρτοφυλάκιο των μπαταριών που θα λάβει χρηματοδότηση περιορίζεται τελικά στα 700 MW. Αρχικά προβλεπόταν να στηριχθούν έργα ισχύος 875 MW, ενώ στους τρεις διαγωνισμούς της ΡΑΑΕΥ είχαν προκριθεί συνολικά περίπου 901 MW. Η «περικοπή» θα γίνει κυρίως στα έργα του τρίτου διαγωνισμού, που αφορούσε μπαταρίες τετράωρης διάρκειας σε πρώην λιγνιτικές περιοχές. Από τα 189 MW που είχαν εξασφαλίσει θέση, μόνο τα 50 MW θα χρηματοδοτηθούν από το RRF, καθώς εκτιμάται πως δύσκολα θα προλάβουν τις αυστηρές προθεσμίες.
Η επιλογή δεν είναι τυχαία, καθώς ο τρίτος διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε πιο πρόσφατα, άρα τα έργα αυτά έχουν μικρότερο περιθώριο υλοποίησης. Στον αντίποδα, τα projects που προέκυψαν από τους δύο πρώτους διαγωνισμούς έχουν ήδη πάρει παράταση έως τις 31 Μαρτίου 2026, με δυνατότητα τρίμηνης επιπλέον «ανάσας» έως τις 30 Ιουνίου, αν και με «πέναλτι» στην εγγυητική τους επιστολή.
Παρά τον «κόφτη» στα MW, στόχος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι το κονδύλι των 250 εκατ. ευρώ να παραμείνει αμετάβλητο. Αν επιβεβαιωθεί, αυτό σημαίνει ότι τα έργα των 700 MW θα μοιραστούν μεγαλύτερη επιδότηση ανά εγκατεστημένο μεγαβάτ. Σε περίπτωση που οι Βρυξέλλες δεν εγκρίνουν τον σχεδιασμό, το budget αναμένεται να περιοριστεί κοντά στα 150 εκατ. ευρώ.
Η αναπροσαρμογή εντάσσεται στη συνολική αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης που πρέπει να καταθέσει η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Εκεί θα ενταχθούν και άλλα προγράμματα τα οποία είτε θα «κουρευτούν» ώστε να είναι εφικτά, είτε θα απενταχθούν πλήρως αν δεν υπάρχει ρεαλιστική δυνατότητα ολοκλήρωσης.
Το ΥΠΕΝ πάντως διαμηνύει ότι τα έργα που μένουν εκτός RRF δεν θα μείνουν ξεκρέμαστα. Προβλέπεται να αναζητηθούν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, όπως το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ή άλλα ευρωπαϊκά ταμεία. Οριστικά εκτός ενίσχυσης θα βρεθούν μόνο τα projects που αντιμετωπίζουν σοβαρές και αξεπέραστες καθυστερήσεις, όπως πιθανές εκκρεμοδικίες στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Συνολικά, από τους τρεις διαγωνισμούς έχουν προκριθεί 32 έργα: 12 από τον πρώτο, 11 από τον δεύτερο και 9 από τον τρίτο. Η επιδότηση είχε οριστεί στα 200.000 ευρώ ανά MW για τον πρώτο και τον τρίτο διαγωνισμό και στα 100.000 ευρώ για τον δεύτερο. Αν τελικά διατηρηθεί το ίδιο συνολικό ποσό χρηματοδότησης, κάθε έργο θα λάβει υψηλότερη ενίσχυση από την αρχικά προβλεπόμενη.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, μιλώντας πρόσφατα στο Renewable Energy & Storage Forum, έκανε λόγο για «συνολική διευθέτηση» ώστε καμία ώριμη επένδυση να μη χαθεί, ακόμη κι αν χρειαστεί να αναζητηθούν άλλες πηγές κεφαλαίων. Το σίγουρο είναι πως οι μπαταρίες αποτελούν κομβικό κομμάτι της ενεργειακής μετάβασης και το χρονοδιάγραμμα του RRF δεν αφήνει περιθώρια καθυστερήσεων.
«Χρυσή» η επένδυση στις μπαταρίες αποκαλύπτει μελέτη του ΑΠΘ
Στο μεταξύ, σχετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η νέα ανάλυση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η οποία αναδεικνύει σε πραγματικό «χρυσωρυχείο» την αγορά των μπαταριών για όσους κινηθούν γρήγορα. Βάσει της μελέτης, οι πρώτες εταιρείες που θα υλοποιήσουν έργα με μπαταρίες θα εξασφαλίσουν εντυπωσιακές αποδόσεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί μονάδα ισχύος 10 MW με διάρκεια αποθήκευσης πέντε ωρών, η οποία, με εμπορική λειτουργία, μπορεί να αποφέρει κέρδη άνω των 2 εκατ. ευρώ τον χρόνο στα πρώτα στάδια της δραστηριοποίησής της. Και όλα αυτά με ένα κόστος επένδυσης που, βάσει διεθνών προτύπων, κυμαίνεται από 2,5 έως 5 εκατ. ευρώ. Ο συνδυασμός χαμηλού κόστους και υψηλών απολαβών δημιουργεί, όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, ένα ισχυρό κίνητρο για τους επενδυτές.
Τα κέρδη και η σταθεροποίηση
Όπως παρουσίασε ο καθηγητής του ΑΠΘ Παντελής Μπίσκας, η διάρκεια αποθήκευσης παίζει καθοριστικό ρόλο στα έσοδα. Για μια μονάδα 10 MW/5 ωρών, το πανεπιστήμιο υπολογίζει ετήσια κέρδη 2,6 εκατ. ευρώ το 2026. Στη συνέχεια τα έσοδα υποχωρούν στα 1,8 εκατ. ευρώ το 2028 και σταθεροποιούνται γύρω στα 1,6 εκατ. ευρώ ετησίως μέχρι και το 2037.
Η κάμψη αυτή συνδέεται με τη σταδιακή μείωση των κερδών από την εξισορρόπηση και την εφεδρεία, καθώς το σύστημα θα έχει πλέον περισσότερες διαθέσιμες μπαταρίες. Ωστόσο, η δυνατότητα εκμετάλλευσης του arbitrage διατηρεί την επένδυση ελκυστική και βιώσιμη σε βάθος χρόνου.
Οι πρώτοι θα έχουν το προβάδισμα
Η μελέτη καταλήγει πως, αν και οι απολαβές σταδιακά θα περιοριστούν, όσοι προχωρήσουν πρώτοι στην εγκατάσταση μονάδων αποθήκευσης θα αποκομίσουν τα μεγαλύτερα κέρδη. Η δυναμική αυτή καθιστά το επενδυτικό «παράθυρο» των επόμενων ετών καθοριστικό για την αγορά και προσθέτει έναν ακόμα κρίσιμο κρίκο στην αλυσίδα της ενεργειακής μετάβασης της χώρας.
Σε μια συγκυρία όπου η Ευρώπη αναζητά ενεργειακή ασφάλεια και απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, η αποθήκευση ενέργειας με μπαταρίες φαίνεται να μετατρέπεται όχι μόνο σε τεχνολογική πρόκληση αλλά και σε μία από τις πιο προσοδοφόρες επιχειρηματικές ευκαιρίες της δεκαετίας.
