Μια ερευνητική ομάδα από την Ιταλία και το Πακιστάν μελέτησε πώς τα ηλιακά μικροδίκτυα αλλάζουν τη ζωή στις αγροτικές περιοχές του Πακιστάν χωρίς πρόσβαση σε σταθερή ηλεκτροδότηση. Η έρευνα, που έγινε σε τρεις κοινότητες κοντά στο Τζαχάνπουρ της επαρχίας Παντζάμπ, δείχνει ότι τα συστήματα αυτά δεν αποτελούν μόνο τεχνολογική λύση, αλλά και μοχλό κοινωνικής ενδυνάμωσης.
Στο χωριό Μπισμιλλάχ Μορ, όπου λειτουργεί μικροδίκτυο με αποθήκευση σε μπαταρίες, οι κάτοικοι απολαμβάνουν πλέον σταθερή παροχή ρεύματος για φωτισμό και βασικές οικιακές ανάγκες. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η πρόσβαση στην ενέργεια έχει ενισχύσει ιδιαίτερα τον ρόλο των γυναικών, προσφέροντάς τους μεγαλύτερη αυτονομία και συμμετοχή στη συλλογική ζωή του χωριού.
Αντίθετα, σε κοινότητες με πρόσβαση μόνο στο εθνικό δίκτυο, όπως το Γουάλ Ουάλα, η χρήση ρεύματος παραμένει περιορισμένη λόγω κόστους. Εκεί όπου υπάρχουν καλύτερες οικονομικές συνθήκες, όπως στο Χάντεν Ουάλα, η ενέργεια συνδέεται στενά με την κοινωνική θέση και την ιδιοκτησία γης.
Ο επικεφαλής της έρευνας, Ιβάνο Σκότι από το Πανεπιστήμιο της Νάπολης Federico II, τόνισε ότι η ενεργειακή καινοτομία έχει νόημα μόνο όταν ενσωματώνεται στις κοινωνικές δομές. «Οι κοινότητες δεν υιοθετούν παθητικά την τεχνολογία· τη μεταμορφώνουν σύμφωνα με τις ανάγκες και τις αξίες τους», ανέφερε.
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι η επιτυχία τέτοιων έργων εξαρτάται από την ισορροπία ανάμεσα στον τεχνικό έλεγχο και τη συμμετοχή της κοινότητας. Παράλληλα, η ενίσχυση των δεξιοτήτων –ιδίως των γυναικών– και η συλλογική διαχείριση των συστημάτων συμβάλλουν στη βιωσιμότητα και την κοινωνική συνοχή.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Energy Research & Social Science, αποτελεί συνεργασία του Πανεπιστημίου της Νάπολης και του Πανεπιστημίου Διοίκησης Επιστημών της Λαχόρης στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος LoCEL-H2, το οποίο αναπτύσσει μοντέλα μικροδικτύων για αγροτικές περιοχές χωρίς αξιόπιστη πρόσβαση σε ενέργεια.
