Μπορεί να ακούγεται παράδοξο καθώς μόλις τον προηγούμενο μήνα η ηλιακή ενέργεια «στέφθηκε» ως η μεγαλύτερη πηγή ενέργειας της Ευρώπης για πρώτη φορά, συμβάλλονται στο 22,1% του μείγματος ενέργειας της περιοχής, ωστόσο η SolarPower Europe χτυπά καμπανάκι καθώς προβλέπει ότι η αγορά θα συρρικνωθεί για πρώτη φορά εδώ και μια δεκαετία κυρίως λόγω των ακυρώσεων ή αναβολών των σχεδίων των νοικοκυριών για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στέγης.
Η νέα ανάλυση της αγοράς ηλιακών φωτοβολταϊκών συστημάτων στην ΕΕ από την SolarPower Europe αποκαλύπτει ότι το 2025 συνολικά η αγορά αναμένεται να συρρικνωθεί για πρώτη φορά από το 2015, με προβλεπόμενη μείωση 1,4%. Αυτό έρχεται μετά τις εξαιρετικές αποδόσεις της αγοράς το 2022 (+47%) και το 2023 (+51%), και την μικρή ανάπτυξη το 2024 (+3,3%).
Σημειώνεται πως η SolarPower Europe είναι ένας ευρωπαϊκός οργανισμός που στοχεύει στην προώθηση της ηλιακής ενέργειας και στην καθιέρωσή της ως της κύρια πηγή ενέργειας στην Ευρώπη έως το 2030. Εκπροσωπεί πάνω από 300 οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στην αλυσίδα αξίας της ηλιακής ενέργειας, ενώ συνδέει τους φορείς χάραξης πολιτικής με την ηλιακή βιομηχανία και εργάζεται για τη διαμόρφωση των κανονισμών και του επιχειρηματικού τοπίου για την ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας.
Το 2025, με βάση τις τρέχουσες προβλέψεις, η ΕΕ πρόκειται να εγκαταστήσει 64,2 GW, έναντι 65,1 GW το 2024. Αυτό θα συμβάλλει στην επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ηλιακή ενέργεια 400 GW για το 2025 - μέχρι το τέλος του έτους η Ένωση θα πρέπει να φιλοξενήσει 402 GW. Προκειμένου όμως να επιτευχθεί ο στόχος του 2030 και να επιτευχθούν οι στόχοι της ηπείρου για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα και την ανταγωνιστικότητα, η Ευρώπη πρέπει να εγκαταστήσει σχεδόν 70 GW ετησίως για το υπόλοιπο της δεκαετίας. Η τρέχουσα τάση υποδηλώνει ότι η Ευρώπη δεν θα πετύχει τους στόχους της, φιλοξενώντας 723 GW ηλιακών φωτοβολταϊκών έως το 2030, σε σύγκριση με τα απαιτούμενα 750 GW, όπως εκτιμά η SolarPower Europe.
Η νέα ανάλυση του οργανισμού έρχεται τη στιγμή που η απόδοση της ηλιακής ενέργειας στην Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο. Υπενθυμίζεται πως, σύμφωνα με την Ember, για πρώτη φορά, η ηλιακή ενέργεια παρείχε το μεγαλύτερο μέρος της μηνιαίας ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ τον Ιούνιο. Ο ΟΗΕ αναφέρει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας οδηγούν στο ένα τρίτο της οικονομικής ανάπτυξης της ΕΕ. Ο IRENA λέει ότι η ηλιακή ενέργεια είναι 41% φθηνότερη από τις εναλλακτικές λύσεις ορυκτών καυσίμων με το χαμηλότερο κόστος.
‘Όπως σημειώνει ο Dries Acke, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της SolarPower Europe, «το ποσοστό πτώσης μπορεί να φαίνεται μικρό, αλλά ο συμβολισμός είναι μεγάλος. Η συρρίκνωση της αγοράς, ακριβώς τη στιγμή που η ηλιακή ενέργεια υποτίθεται ότι θα επιταχυνθεί, αξίζει την προσοχή των ηγετών της ΕΕ. Η Ευρώπη χρειάζεται ανταγωνιστική ηλεκτρική ενέργεια, ενεργειακή ασφάλεια και λύσεις για το κλίμα. Η ηλιακή ενέργεια καλύπτει όλες αυτές τις ανάγκες. Τώρα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να προσφέρουν τα πλαίσια ηλεκτροδότησης, ευελιξίας και αποθήκευσης ενέργειας που θα οδηγήσουν στην επιτυχία της ηλιακής ενέργειας κατά το υπόλοιπο της δεκαετίας».
Η προβλεπόμενη μείωση των εγκαταστάσεων ηλιακής ενέργειας οφείλεται κυρίως σε ένα φθίνον τμήμα στέγης, ιδίως στην οικιακή ηλιακή ενέργεια, εξηγεί η SolarPower Europe. Σε παραδοσιακά ισχυρές αγορές ηλιακής ενέργειας σε στέγες κατοικιών, όπως η Ιταλία, η Ολλανδία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Τσεχία και η Ουγγαρία, τα νοικοκυριά αναβάλλουν πλέον τις εγκαταστάσεις, καθώς ο αντίκτυπος της ενεργειακής κρίσης του 2022 μειώνεται. Για τις περισσότερες από αυτές τις αγορές, η απόσυρση των προγραμμάτων-κινήτρων χωρίς επαρκείς αντικαταστάσεις οδηγεί σε κατάρρευση της αγοράς στέγης κατοικιών κατά 60% σε σύγκριση με το 2023. Ομοίως, η Πολωνία, η Ισπανία και η Γερμανία βιώνουν μείωση άνω του 40%.
Η ανάλυση της SolarPower Europe προβλέπει ότι η ηλιακή ενέργεια σε κλίμακα κοινής ωφέλειας αναμένεται να συνεχίσει να αναπτύσσεται στην ΕΕ φέτος. Το 2025, ο τομέας πιθανότατα θα συμβάλει περίπου στο ήμισυ όλων των νέων προσθηκών χωρητικότητας.
Από το 2022, ο βελτιωμένος σχεδιασμός των δημοπρασιών έχει βοηθήσει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, με το 2024 να κατανέμεται σε ολόκληρη την ΕΕ ένα ρεκόρ 20 GW ηλιακής ενέργειας σε κλίμακα κοινής ωφέλειας. Τα υβριδικά και τα συστεγασμένα έργα αποθήκευσης, ιδίως στη Γερμανία και τη Βουλγαρία, διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της ηλιακής ενέργειας που αναπτύσσεται μέσω δημοπρασιών. Η Γερμανία ηγείται στις δημοπρασίες ηλιακής ενέργειας, ακολουθούμενη από την Ολλανδία, τη Γαλλία και την Ιταλία, με την Πολωνία και την Ιρλανδία επίσης να αναπτύσσονται.
Κοιτώντας μπροστά, τα προγράμματα δημοπρασιών του 2025 υποδηλώνουν ότι η ηλιακή ισχύς σε κλίμακα κοινής ωφέλειας αναμένεται να αυξηθεί. Ο τελευταίος διαγωνισμός καινοτομίας της Γερμανίας συγκέντρωσε 158 προσφορές συνολικής ισχύος άνω των 2 GW - κυρίως για υβριδική ηλιακή αποθήκευση. Οι τιμές μειώθηκαν στα 0,05 ευρώ/kWh, από 0,07 ευρώ/kWh σε παρόμοια δημοπρασία τον Οκτώβριο, η οποία απένειμε μόνο 487 MW. Η διεξαγωγή καλά σχεδιασμένων δημοπρασιών που παρέχουν κίνητρα ευελιξίας και υβριδισμού (με αποθήκευση ή/και αιολική ενέργεια) είναι το κλειδί για την ανθεκτικότητα της ηλιακής ενέργειας σε κλίμακα κοινής ωφέλειας, τονίζει οργανισμός.
Ενώ οι δημοπρασίες ηλιακής ενέργειας ενισχύονται, οι Εταιρικές Συμφωνίες Αγοράς Ενέργειας (PPA) μειώνονται, όπως σημειώνεται στην ανάλυση. Οι PPA αποτελούν βασικό μοχλό της ηλιακής ενέργειας σε κλίμακα κοινής ωφέλειας τα τελευταία χρόνια, παρέχοντας στις εταιρείες μακροπρόθεσμη βεβαιότητα τιμών. Ωστόσο, το 2025, η πτώση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας έχει μειώσει το κίνητρο των αγοραστών να υπογράψουν μακροπρόθεσμες συμφωνίες. Οι νέες υπογραφές συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας για ηλιακή ενέργεια έχουν μειωθεί κατά 41% μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου τριμήνου του τρέχοντος έτους, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την βραχυπρόθεσμη απόδοση της αγοράς. Η βελτίωση του πλαισίου που υποστηρίζει αυτές τις συμβάσεις θα είναι απαραίτητη για την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους, τονίζει η SolarPower Europe.
