Στις αρχές της επόμενης εβδομάδας η κυβέρνηση περνά στο τελευταίο, κρίσιμο στάδιο των διαπραγματεύσεων με τις Βρυξέλλες για το πακέτο στήριξης της ενεργοβόρου βιομηχανίας απέναντι στο υψηλό ενεργειακό κόστος. Η συνάντηση με την Κομισιόν θα γίνει στο περιθώριο του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας στις Βρυξέλλες και θεωρείται καθοριστική, καθώς το σχήμα πρέπει να «κουμπώσει» απολύτως με το ευρωπαϊκό δίκαιο, ώστε να μην υπάρξουν εμπλοκές από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού.
Προτού όμως φτάσει το ελληνικό σχέδιο στα χέρια των Eυρωπαίων, θα προηγηθεί σήμερα το πρωί, Παρασκευή, ευρεία σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Στο τραπέζι θα τεθούν τα ζητήματα που αφορούν τόσο τη βιομηχανία όσο και τα ειδικά χωροταξικά τουρισμού και ΑΠΕ, όπου και ενδέχεται να παρθούν οι τελικές αποφάσεις για το πακέτο στήριξης.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου έχει ήδη προϊδεάσει για τη σημασία του εγχειρήματος, υπογραμμίζοντας ότι δεν πρόκειται για μια πρόχειρη ρύθμιση της τελευταίας στιγμής, αλλά για μια σύνθετη πρωτοβουλία, που απαιτεί σαφές πλαίσιο και διαβούλευση. Το σχήμα στήριξης, όπως ξεκαθάρισε, δεν θα έρθει αιφνιδιαστικά «με ένα άρθρο τα μεσάνυχτα», αλλά με ολοκληρωμένη τροπολογία, όπου θα περιγράφονται με ακρίβεια ο μηχανισμός, το ύψος της ενίσχυσης και οι δικαιούχοι.
Το ιταλικό μοντέλο ως «οδικός χάρτης»
Η ελληνική πρόταση αντλεί έμπνευση από το ιταλικό μοντέλο στήριξης της βιομηχανίας, με προσαρμογές στα δημοσιονομικά δεδομένα της χώρας. Σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, ο βασικός κορμός έχει ήδη συμφωνηθεί. Οι επιλέξιμες ενεργοβόρες βιομηχανίες θα λαμβάνουν ενίσχυση που αντιστοιχεί περίπου στο 25% της ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, σε ορίζοντα τριών ετών.
Το κόστος του πακέτου για το συγκεκριμένο διάστημα εκτιμάται γύρω στα 200 εκατ. ευρώ. Το μέτρο δεν θα αφορά οριζόντια την αγορά, καθώς εκτός πλαισίου αναμένεται να μείνουν σούπερ μάρκετ και μεγάλες εμπορικές αλυσίδες, με την κυβέρνηση να στοχεύει αποκλειστικά σε βιομηχανικούς καταναλωτές με πραγματικά υψηλή ενεργειακή επιβάρυνση.
Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή πρακτική, ενεργοβόρες θεωρούνται οι επιχειρήσεις που δαπανούν τουλάχιστον το 3% της παραγωγικής τους αξίας για ενέργεια. Σ’ αυτή την κατηγορία εμπίπτουν κλάδοι όπως ο χάλυβας, τα χημικά, το γυαλί και το χαρτί – δηλαδή η βαριά βιομηχανία, που επλήγη δυσανάλογα από την εκτίναξη των τιμών ρεύματος τα τελευταία χρόνια.
Ενεργειακό «δάνειο» 20ετίας και σταθερή τιμή ρεύματος
Κεντρική καινοτομία του σχήματος είναι ότι η στήριξη δεν θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό. Η χρηματοδότηση δεν θα προέρχεται από δημοσιονομικούς πόρους, όπως έχει διαμηνύσει και το οικονομικό επιτελείο, αλλά μέσω ειδικού μηχανισμού τύπου «ενεργειακού δανείου».
Στην πράξη, οι βιομηχανίες θα εξασφαλίζουν για ένα μέρος της κατανάλωσής τους σταθερή και ανταγωνιστική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας με τις πληροφορίες να αναφέρουν ως σημείο αναφοράς τα 55 ευρώ/MWh για την Ελλάδα, έναντι 65 ευρώ/MWh στην Ιταλία. Η διαφορά θα καλύπτεται εξ αρχής από τον μηχανισμό και στη συνέχεια θα αποπληρώνεται από τις ίδιες τις ωφελούμενες επιχειρήσεις σε βάθος περίπου 20 ετών.
Παράλληλα, εξετάζεται η αύξηση των εσόδων των βιομηχανιών από την αντιστάθμιση του κόστους CO₂, μέσω υψηλότερου ποσοστού από τα έσοδα των δημοπρασιών δικαιωμάτων ρύπων – πάνω από το σημερινό 20%. Έτσι, δημιουργείται ένα δεύτερο «μαξιλάρι» ρευστότητας για τους πιο εκτεθειμένους κλάδους.
Οι πιέσεις της αγοράς και ο ρόλος του ΣΕΒ
Ο ΣΕΒ είχε προωθήσει εξαρχής το ιταλικό μοντέλο ως βάση συζήτησης, με πιο γενναιόδωρες προβλέψεις, όπως επιδότηση έως και του 100% της κατανάλωσης ρεύματος για τις επιλέξιμες βιομηχανίες και διεύρυνση της λίστας των δικαιούχων. Ένα τέτοιο σενάριο, όμως, θα ανέβαζε το ετήσιο κόστος κοντά στα 385 εκατ. ευρώ – επίπεδο που κρίθηκε εκτός των αντοχών της ελληνικής οικονομίας και υψηλού ρίσκου έναντι της DG Comp.
Κυβερνητικές πηγές αναγνωρίζουν ότι το ζητούμενο είναι μια ισορροπία, ένα αρκετά ισχυρό σήμα στήριξης, ώστε η βιομηχανία να παραμείνει ανταγωνιστική εντός Ευρώπης, αλλά χωρίς να «κοκκινίσει» στο ραντάρ των υπηρεσιών ανταγωνισμού της Κομισιόν. Για τον λόγο αυτό, η απόκλιση από το ιταλικό πρότυπο θα είναι περιορισμένη, ώστε η έγκριση από τις Βρυξέλλες να θεωρείται σχεδόν τυπική.
Το επόμενο βήμα
Αφού ολοκληρωθεί και η συνάντηση με την Κομισιόν, τα συναρμόδια υπουργεία θα καταθέσουν στη Βουλή την τροπολογία με όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες του μηχανισμού. Η κυβέρνηση θέλει το σχήμα να ενεργοποιηθεί το ταχύτερο δυνατό, καθώς πολλές ενεργοβόρες επιχειρήσεις βρίσκονται ήδη σε οριακό σημείο λόγω κόστους ενέργειας.
Το στοίχημα είναι διπλό, από τη μια να σταλεί σαφές μήνυμα στη βιομηχανία ότι το κράτος δημιουργεί σταθερό και προβλέψιμο ενεργειακό πλαίσιο για τα επόμενα χρόνια και, ταυτόχρονα, να αποδείξει στις Βρυξέλλες ότι μπορεί να εφαρμόσει ένα στοχευμένο εργαλείο στήριξης χωρίς δημοσιονομικές παρενέργειες και στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό.
