Οι πυρηνικές μπαταρίες παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από τη ραδιενεργή διάσπαση και μπορούν να διαρκέσουν δεκαετίες, πολύ περισσότερο από τις μπαταρίες λιθίου.
Μια νέα γενιά startups και ερευνητικών ομάδων σε ΗΠΑ, Ασία και Ευρώπη ανταγωνίζεται για να φέρει την τεχνολογία στην αγορά.
Οι πιθανές εφαρμογές περιλαμβάνουν την τροφοδότηση απομακρυσμένων περιοχών όπως η Αρκτική, ο βυθός των ωκεανών και αποστολές στη Σελήνη, αλλά και καταναλωτικές συσκευές.
Οι πυρηνικές μπαταρίες δεν είναι νέα εφεύρεση. Ωστόσο, είχαν εγκαταλειφθεί εμπορικά από τη δεκαετία του ’70, όταν χρησιμοποιούνταν σε βηματοδότες. Ήταν ιδανική λύση λόγω της μεγάλης διάρκειας ζωής τους, αλλά τελικά αποσύρθηκαν εξαιτίας της ανησυχίας των κυβερνήσεων για το ενδεχόμενο ραδιενεργά ισότοπα να κυκλοφορούν στον κόσμο χωρίς έλεγχο και επιστροφή.
Σήμερα, μια νέα γενιά επιστημόνων εργάζεται για την επιστροφή της πυρηνικής μπαταρίας — αυτή τη φορά με πολύ ευρύτερο φάσμα εφαρμογών. Η επιστήμη πίσω από την τεχνολογία εξελίσσεται ταχύτερα από ποτέ, αλλά παραμένει αβέβαιο αν αυτές οι καινοτομίες θα φτάσουν ποτέ στην εμπορική αγορά.
Παρά τις εικόνες που μπορεί να προκαλεί ο όρος, οι πυρηνικές μπαταρίες δεν λειτουργούν σαν μικροί πυρηνικοί αντιδραστήρες. Αντίθετα, παράγουν ενέργεια συλλαμβάνοντας την ακτινοβολία από τη διάσπαση μικρών ποσοτήτων πυρηνικού καυσίμου, όπως πλουτώνιο ή ραδιενεργά ισότοπα νικελίου και υδρογόνου. Αυτή η ακτινοβολία μπορεί στη συνέχεια να μετατραπεί σε ηλεκτρισμό μέσω ημιαγωγών ή θερμοηλεκτρικών συσκευών. Και το πιο κρίσιμο: διαρκούν πάρα, πάρα πολύ πριν χρειαστεί αντικατάσταση.
Ο κόσμος μας σήμερα τροφοδοτείται από μπαταρίες λιθίου-ιόντων, οι οποίες έχουν τεράστια πλεονεκτήματα χάρη στην ευελιξία τους, την ενεργειακή πυκνότητα και τη δυνατότητα λειτουργίας σε διαφορετικές συνθήκες. Η χρησιμότητά τους τις έχει καταστήσει σχεδόν πανταχού παρούσες: οι μπαταρίες λιθίου τροφοδοτούν πλέον το 70% όλων των επαναφορτιζόμενων συσκευών στον κόσμο.
Αλλά η τεχνολογία αυτή έχει και μεγάλα μειονεκτήματα: η εξόρυξη λιθίου είναι περιβαλλοντικά επιζήμια και απαιτεί τεράστιες ποσότητες νερού, οι αλυσίδες εφοδιασμού βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό υπό κινεζικό έλεγχο (με αποτέλεσμα να είναι ευάλωτες σε γεωπολιτικούς κραδασμούς), και επιπλέον δεν έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής. Οι μπαταρίες φθείρονται γρήγορα και χρειάζονται συνεχή επαναφόρτιση.
Αντίθετα, οι πυρηνικές μπαταρίες, επειδή σπάνια χρειάζονται αντικατάσταση, θα μπορούσαν να φέρουν ενέργεια σε μερικά από τα πιο απομονωμένα «σύνορα» του πλανήτη. «Με τον ανταγωνισμό μεγάλων δυνάμεων να αυξάνεται, ο βυθός των ωκεανών, η Αρκτική και η σεληνιακή επιφάνεια γίνονται τα νέα μέτωπα της παγκόσμιας ασφάλειας και οικονομικής προόδου — όμως παραμένουν ενεργειακές ερήμους», λέει ο Tyler Bernstein, διευθύνων σύμβουλος της Zeno Power, μιας startup πυρηνικών μπαταριών που πρόσφατα εξασφάλισε χρηματοδότηση 50 εκατομμυρίων δολαρίων (Series B). «Με αυτή τη χρηματοδότηση, είμαστε σε τροχιά να επιδείξουμε ολοκληρωμένα συστήματα το 2026 και να παραδώσουμε τις πρώτες εμπορικά κατασκευασμένες πυρηνικές μπαταρίες για απομακρυσμένα περιβάλλοντα έως το 2027», συμπλήρωσε.
Για όλους αυτούς τους λόγους, οι πυρηνικές μπαταρίες βρίσκονται στο επίκεντρο μιας νέας ερευνητικής και τεχνολογικής «έκρηξης». Σε αντίθεση με τις συμβατικές, που διαρκούν εβδομάδες ή μήνες, μια πυρηνική μπαταρία μπορεί να λειτουργεί για δεκαετίες πριν εξαντληθεί. Αυτό σημαίνει ότι μια εμπορικά βιώσιμη πυρηνική μπαταρία θα μπορούσε να αναστατώσει αμέτρητους βιομηχανικούς και τεχνολογικούς κλάδους, λειτουργώντας ως το «Άγιο Δισκοπότηρο» για τους κατασκευαστές μπαταριών.
