Σοβαρές ανησυχίες προκαλούν τα αυξανόμενα ελλείμματα στους δύο βασικούς ειδικούς λογαριασμούς του ενεργειακού συστήματος, τον ΕΛΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) και τον ΕΛΥΚΩ (Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας), με αποτέλεσμα να επανέρχεται στο προσκήνιο το ζήτημα της χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό.
ΕΛΥΚΩ: «Μαύρη τρύπα» άνω των 300 εκατ. ευρώ
Ο λογαριασμός ΥΚΩ εμφανίζει πλέον έλλειμμα που ξεπερνά τα 300 εκατ. ευρώ, παρά την ενίσχυση των 400 εκατ. που είχε δοθεί από τον κρατικό κορβανά στις αρχές του έτους. Η κατάσταση επιδεινώθηκε μετά τη διάθεση 460 εκατ. ευρώ προς το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για επιδοτήσεις λογαριασμών ρεύματος, την περίοδο της ενεργειακής κρίσης.
Αποτέλεσμα είναι οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας να αποζημιώνονται μόλις για το 50% των ΥΚΩ που καταβάλλουν, γεγονός που πιέζει τη ρευστότητά τους.
ΕΛΑΠΕ: έλλειμμα άνω των 200 εκ. ευρώ
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΑΠΕΕΠ, στο τέλος Ιουλίου το σωρευτικό έλλειμμα ανήλθε σε περίπου 200 εκατ. ευρώ, με τις προβλέψεις για το σύνολο της χρονιάς να κινούνται μεταξύ –150 και –170 εκατ. ευρώ.
Το πρώτο τρίμηνο του 2025 έδωσε μια «ανάσα αισιοδοξίας»:
- Τον Φεβρουάριο το ισοζύγιο εμφάνισε τρέχον πλεόνασμα 68,7 εκατ. ευρώ, με σωρευτικό υπόλοιπο +15 εκατ. ευρώ.
- Τον Μάρτιο καταγράφηκε μικρό τρέχον έλλειμμα (–1,9 εκατ.), αλλά το σωρευτικό παρέμενε θετικό.
Ωστόσο, η εικόνα αυτή αποδείχθηκε συγκυριακή. Μέσα στο καλοκαίρι οι πιέσεις αυξήθηκαν, οδηγώντας τον ΕΛΑΠΕ και πάλι σε αρνητική πορεία. Στα τέλη Ιουλίου το έλλειμμα είχε φτάσει τα 220,9 εκατ. ευρώ στους υπολογαριασμούς ΛΓ-1 και ΛΓ-2, με μόνη «νησίδα» θετικού ισοζυγίου τον υπολογαριασμό ΛΓ-3 (νέα έργα), που παρουσίασε πλεόνασμα 20,7 εκατ. ευρώ.
Οι αιτίες πίσω από το έλλειμμα
Οι βασικοί λόγοι της ελλειμματικής εικόνας εντοπίζονται σε, μειωμένα έσοδα από τις δημοπρασίες ρύπων σε σχέση με τις προβλέψεις, την συρρίκνωση της χρέωσης ΕΤΜΕΑΡ, που αποτελεί την κύρια πηγή χρηματοδότησης του λογαριασμού, την αύξηση του όγκου πληρωμών προς τους παραγωγούς ΑΠΕ, καθώς νέα έργα εισέρχονται στο σύστημα και τον συνδυασμό παλαιών συμβολαίων με υψηλές τιμές αναφοράς και νέων έργων που πιέζουν τη ρευστότητα.
Τα σενάρια για την επόμενη μέρα
Η ΡΑΑΕΥ και ο ΔΑΠΕΕΠ εξετάζουν δέσμη μέτρων για να ανακοπεί η διεύρυνση του ελλείμματος. Μεταξύ αυτών:
- Αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ από 17 €/MWh σε 24 €/MWh, που θα απέφερε περί τα 230 εκατ. ευρώ ετησίως.
- Ενοποίηση των υπολογαριασμών παλαιών και νέων έργων, ώστε να υπάρξει πιο ομοιόμορφη κατανομή βαρών.
- Αξιοποίηση επιπλέον εσόδων από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπών CO₂.
- Σενάρια πιο ριζοσπαστικά, όπως η μετατροπή παλαιών συμβολαίων σε «πράσινα ομόλογα», ώστε να αντληθεί ρευστότητα από τις αγορές.
Επιπτώσεις στην αγορά ΑΠΕ
Το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ δεν αποτελεί μόνο λογιστικό ζήτημα. Η σταθερή πληρωμή των παραγωγών ΑΠΕ εξαρτάται άμεσα από την υγεία του λογαριασμού. Ένα παρατεταμένο αρνητικό ισοζύγιο θα μπορούσε:
- Να δημιουργήσει καθυστερήσεις στις πληρωμές προς παραγωγούς.
- Να πλήξει την εμπιστοσύνη των επενδυτών σε νέα έργα ΑΠΕ.
- Να θέσει σε δοκιμασία τον εθνικό στόχο για διείσδυση 80% ΑΠΕ έως το 2030.
