Νέα εστία αστάθειας για τις αγορές ενέργειας φέρνουν οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή με το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να παρακολουθεί στενά τα όσα γίνονται στην ευρύτερη γειτονιά μας. Ήδη οι πρώτες αυξήσεις στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου ετοιμάζονται να περάσουν το αργότερο ως την Τρίτη στην αντλία των ελληνικών πρατηρίων καυσίμων, με τις εκτιμήσεις για το ύψος τους να ποικίλουν ανάλογα με την εξέλιξη της σύρραξης
«Η κλιμάκωση στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι πολύ ανησυχητική και εγκυμονεί κινδύνους ίσως για ευρύτερη ανάφλεξη. Η κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή παρακολουθεί τις εξελίξεις από πολύ κοντά» ανέφερε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, σε συνέντευξή του, την Παρασκευή, στον ΣΚΑΪ, σε ερώτηση για τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς εναντίον Ιρανικών στόχων από το Ισραήλ.
Προφανώς μια επιδείνωση και γενικότερη ανάφλεξη στη Μεσογειακή γειτονιά δημιουργεί έντονο “πονοκέφαλο” για πιθανά “απόνερα” σε τομείς, όπως η ενέργεια, ο τουρισμός, οι εξαγωγές, αλλά και οι θαλάσσιες μεταφορές. Να σημειωθεί ότι η περιοχή είναι μια σημαντική αγορά, τόσο για τον τουρισμό, με χιλιάδες επισκέπτες από τις περιοχές αυτές του Κόλπου και του Ισραήλ, με έντονη τάση ανόδου, αλλά και για τα ελληνικά προϊόντα, καθώς οι εξαγωγές προς τις αγορές της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής που αντιστοιχούν στο 1,8% του ΑΕΠ.
Παράλληλα η ζώνη αυτή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής δια της Ερυθράς Θάλασσας είναι ο προθάλαμος για τον Πειραιά αλλά και μια σημαντική “θαλάσσια λεωφόρος”. Στο πρόσφατο, δε, παρελθόν, οι επιθέσεις των Χούθι επηρέασαν την κίνηση στον Πειραιά, καθώς πλοία άλλαξαν διαδρομές κάνοντας τον περίπλου της Αφρικής, επιφέροντας σημαντικές μειώσεις στις προσεγγίσεις στο πρώτο λιμάνι της χώρας αλλά και εκτινάσσοντας τα κόστη στις μεταφορές.
Δεν ήταν τυχαία η αναφορά της Μελίνας Τραυλού, Πρόεδρου της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών,σ στη Σύνοδο Κορυφής που συνδιοργάνωσαν το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής της Ελληνικής Δημοκρατίας, το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS) και η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (UGS), με θέμα τη Διαμόρφωση του Μέλλοντος της Ναυτιλίας στις 11 Ιουνίου στην Αθήνα. Όπως δήλωσε: "Με πάνω από έναν αιώνα θεσμικής εμπειρίας, η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών παραμένει προσηλωμένη στην ενημέρωση της παγκόσμιας πολιτικής, στην υποστήριξη του ελεύθερου εμπορίου, της ασφάλειας της ζωής στη θάλασσα και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας."
Ειδικά στον Περσικό Κόλπο, τα μάτια είναι στραμμένα στο Στενά του Ορμούζ, που είναι ένα από τα βασικά θαλάσσια περάσματα στη Μέση Ανατολή, από όπου διέρχεται το 25% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου. Από την περιοχή περνούν δεκάδες δεξαμενόπλοια καθημερινά καθώς δεν είναι μόνο οι ποσότητες Ιρανικού πετρελαίου, που διακινείται, σε χώρες, βέβαια, εκτός Δύσης πχ Ινδία μια και υπάρχει σχετικό εμπάργκο, αλλά και το Ιρακινό πετρέλαιο ή ποσότητες από το Κουβέιτ. Να σημειωθεί ότι σημαντικές είναι οι ποσότητες που υποδέχονται τα διυλιστήρια της Ελλάδας, της HELLENiQ ENERGY και της Motor Oil, από το Ιράκ και εμπόδια στη διακίνηση θα οδηγήσουν σε αναπροσανατολισμό των πηγών προμήθειας.
Στο μεταξύ με βάση το Reuters,“Ελλάδα και Βρετανία καλούν τον στόλο της εμπορικής ναυτιλίας τους να αποφεύγει τον πλου μέσω του Κόλπου του Άντεν και να καταγράφουν όλα τα ταξίδια που πραγματοποιούνται μέσω των Στενών του Ορμούζ μετά τις επιθέσεις του Ισραήλ στο Ιράν την Παρασκευή, σύμφωνα με έγγραφα που είδε το Reuters. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες κλήθηκαν να στείλουν στοιχεία για τα πλοία τους που διαπλέουν το Στενό του Ορμούζ στο υπουργείο Ναυτιλίας της Ελλάδας, σύμφωνα με ένα από τα έγγραφα που εξέδωσε η ελληνική ναυτιλιακή ένωση. «Λόγω των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή και της κλιμάκωσης των στρατιωτικών ενεργειών στην ευρύτερη περιοχή, το (ελληνικό) Υπουργείο Ναυτιλίας… καλεί επειγόντως τις ναυτιλιακές εταιρείες να στείλουν… τα στοιχεία των πλοίων ελληνικής ιδιοκτησίας που πλέουν στη θαλάσσια περιοχή του Πορθμού του Ορμούζ», αναφέρει το έγγραφο.
Πετρέλαιο
Ειδικότερα, στο μέτωπο της ενέργειας η κλιμάκωση της κρίσης έχει επιφέρει σημαντική άνοδο των τιμών. Σε μηνιαία βάση αυτή ανέρχεται στο 12% περίπου με την τιμή να κινείται πέριξ των 74 δολαρίων. Προσωρινά έφτασε, χθες, και τα 79 δολάρια το βαρέλι, πριν υποχωρήσει - αύξηση άνω του 5% μέσα στην ημέρα που είναι και η μεγαλύτερη ημερήσια άνοδος από το 2022.
Την ίδια ώρα, οι τιμές του φυσικού αερίου παρέμεναν σε υψηλά επίπεδα, με το ολλανδικό TTF να έχει ξεπεράσει τα 37 ευρώ/MWh, με μηνιαία άνοδο άνω του 7,50%. Κι αυτό σε μια περίοδο με αναμονές αυξήσεων στις τιμές.
Με βάση τον χρηματιστηριακό αναλυτή, δε, Μάνο Χατζηδάκη, επί του παρόντος πάντως, η διένεξη Ισραήλ - Ιράν βρίσκεται στο προσκήνιο, με σημείο αναφοράς των Αγορών τις διακυμάνσεις στην τιμή του “Μαύρου Χρυσού”. “Το Ιράν μπορεί να είναι ένα σχετικά μικρό μέγεθος Πετρελαιοπαραγωγού, ωστόσο η γεωπολιτική θέση του είναι αυτή που επηρεάζει την μεταβολή της τιμής του Αργού Πετρελαίου. Το 4,8% της Παγκόσμιας παραγωγής, ή 4,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως παράγονται από το Ιράν. Στην μεγάλη εικόνα όμως, το 31% της Παγκόσμιας παραγωγής έρχεται από την ευρύτερη Περιοχή του Περσικού Κόλπου, εκ των οποίων το 20% διακινείται με πλοία από τα Στενά του Ορμούζ και το υπόλοιπο 11% από αγωγούς.
Στο στενότερο σημείο τους, τα Στενά έχουν πλάτος 29 ναυτικά μίλια (54 χιλιόμετρα). Στην μία πλευρά των Στενών είναι το Ομάν και στην άλλη άκρη το Ιράν. Ένας ενδεχόμενος αποκλεισμός αυτού του περάσματος θα δημιουργούσε σοβαρό πρόβλημα στην Εφοδιαστική Αλυσίδα, αφού οι απώλειες τέτοιων ποσοτήτων από τις Αγορές και με δεδομένο τον μερικό αποκλεισμό της Ρωσίας από την προσφορά, θα σήμαινε μετατόπιση του σημείου ισορροπίας σημαντικά υψηλότερα, με ότι αυτό συνεπάγεται για τον πληθωρισμό και την στάση των Κεντρικών Τραπεζών.
Τα υπόλοιπα σενάρια περί επιθέσεων σε βάθος χρόνου είναι σχετικά διαχειρίσιμα, στο παρελθόν τουλάχιστον η επίδραση τέτοιων γεγονότων είχε βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο στις Αγορές.
Επομένως, αν τελικώς η κατάσταση εκτονωθεί με κάποια αντίποινα που δεν θα δημιουργούν πρόβλημα στην Εφοδιαστική Αλυσίδα, η παρούσα συγκυρία ενδεχομένως να δημιουργεί ευκαιρίες εισόδου στην Αγορά τόσο για βραχυπρόθεσμους, όσο και για μακροπρόθεσμους επενδυτές.”
Πληθωρισμός
Είναι προφανές ότι στο σκηνικό αυτό είναι δεδομένο ότι μια συνέχιση της έντασης θα “δώσει’ καύσιμο στον πληθωρισμό. Ήδη, με βάση την ΕΛΣΤΑΤ, επιταχύνθηκε σημαντικά ο ρυθμός ανόδου του πληθωρισμού τον Μάιο εφέτος, καθώς αυξήθηκε 2,5%, από 2% τον Απρίλιο και έναντι αύξησης 2,4% τον Μάιο 2024.
Ενώ, δεν προοιωνίζεται θετικά η αύξηση κατά 0,2% στη μηνιαία σύγκριση (Μάιος προς Απρίλιο), ενώ πέρυσι στην ίδια σύγκριση είχε υπάρξει μείωση 0,3%. Ανατιμήσεις καταγράφηκαν τόσο στα τρόφιμα και είδη διατροφής, όσο στις υπηρεσίες και στην ενέργεια.
Σε ένα έτος, ξεχωρίζουν: Φρούτα (13,2%), Καφές- κακάο- τσάι (12,3%), Ενοίκια κατοικιών (10,9%), Ηλεκτρισμός (18%), Φυσικό αέριο (11,1%), Ένδυση- υπόδηση (6,6%), Πακέτο διακοπών (8,5%), Ασφάλιστρα υγείας (7%), Εστιατόρια- ζαχαροπλαστεία- καφενεία- κυλικεία (6,8%) και Ξενοδοχεία- μοτέλ- πανδοχεία (5,5%). Στον αντίποδα, συνεχίστηκε η μεγάλη πτώση στην τιμή του ελαιόλαδου (34,4%). Αλλά, και σε έναν μήνα, εκτός από τις νέες αυξήσεις τιμών σε είδη διατροφής, υπήρξαν περαιτέρω ανατιμήσεις, μεταξύ άλλων, σε: Τσιγάρα (1,2%), Ένδυση και υπόδηση (2,7%), Ενοίκια κατοικιών (0,6%) και Ηλεκτρισμό (8,4%).
