Το μεγάλο ερώτημα που απασχολεί τώρα την ενεργειακή αγορά είναι γιατί η Κίνα αποθηκεύει τόσο πολύ πετρέλαιο. Στην επίλυση προβλημάτων, η αρχή του ξυραφιού του Όκκαμ προτείνει να αναζητούμε την απλούστερη εξήγηση. Ίσως, λοιπόν, η απάντηση να είναι τόσο απλή όσο το «επειδή είναι φθηνό». Ωστόσο, ο συνωμοσιολόγος μέσα μου λέει ότι υπάρχει και κάτι παραπάνω.
Η Κίνα έχει αγοράσει περισσότερα από 150 εκατομμύρια βαρέλια — αξίας περίπου 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις τρέχουσες τιμές — πάνω από τη σημερινή της κατανάλωση μέσα στο 2025. Για μια χώρα που αγοράζει περισσότερα ηλεκτρικά οχήματα από οπουδήποτε αλλού, αυτό απαιτεί ανάλυση.
Η αποθήκευση ήταν εξαιρετικά υψηλή κατά το δεύτερο τρίμηνο, όταν ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας εκτιμά ότι η Κίνα απορρόφησε πάνω από το 90% της παγκόσμιας αποθήκευσης που μπορούμε να μετρήσουμε. Αυτό βοήθησε στη στήριξη των τιμών φέτος και, με την αγορά πετρελαίου να αναμένεται να περάσει σε τεράστιο πλεόνασμα, το αν η Κίνα θα συνεχίσει το αγοραστικό της ξέσπασμα — και για πόσο — είναι κρίσιμο για το 2026.
Εδώ, πρέπει να παραδεχτούμε τι δεν ξέρουμε. Στο ετήσιο Asia-Pacific Petroleum Conference την περασμένη εβδομάδα στη Σιγκαπούρη, οι έμποροι πετρελαίου συμφώνησαν μόνο στο ότι η Κίνα έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύσει περισσότερο αργό. Πέρα από αυτό, «κανείς δεν έχει κρυστάλλινη σφαίρα για τη διάρκεια της κινεζικής αγοράς για στρατηγικά αποθέματα», όπως είπε πρόσφατα ο πρώην έμπορος πετρελαίου και νυν ανώτερος ερευνητής στο Oxford Institute for Energy Studies, Ilia Bouchouev. Να είστε δύσπιστοι απέναντι σε όποιον ισχυρίζεται ότι ξέρει τι σχεδιάζει το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας. Αντ’ αυτού, θα προσφέρω μερικές τεκμηριωμένες εικασίες για τους παράγοντες που εμπλέκονται. Σημαντικό: η κινεζική πολιτική είναι πολυδιάστατη, επομένως αρκετοί λόγοι μάλλον συνυπάρχουν.
Ας ξεκινήσουμε με τις απλές εξηγήσεις:
- Ευκαιριακές αγορές. Οι Κινέζοι αξιωματούχοι εμπορευμάτων έχουν δείξει ότι είναι επιδέξιοι έμποροι (δείτε τις αγορές χαλκού, για παράδειγμα) με πολύ μακροπρόθεσμη οπτική. Και το πετρέλαιο είναι φθηνό. Σε πραγματικούς όρους, προσαρμοσμένους στον σωρευτικό αντίκτυπο του πληθωρισμού, το West Texas Intermediate διαπραγματεύεται περίπου στην ίδια τιμή με πριν από 20 χρόνια.
- Η ευκαιρία είναι άχρηστη αν δεν υπάρχει χωρητικότητα. Για την Κίνα, η στιγμή ήταν κατάλληλη: Πολλοί χώροι αποθήκευσης τέθηκαν πρόσφατα σε λειτουργία και πολλοί ακόμη θα είναι διαθέσιμοι το 2026. Ακόμα και τώρα, περίπου το μισό των δεξαμενών και υπόγειων κοιλοτήτων της Κίνας είναι άδειο, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς.
- Νέοι κανονισμοί αυξάνουν τις ανάγκες αποθήκευσης. Ένας ενεργειακός νόμος που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου καθιερώνει για πρώτη φορά τη στρατηγική αποθήκευση ως νομική υποχρέωση για κρατικές και ιδιωτικές εταιρείες. Ουσιαστικά, το κράτος μοιράζεται την ευθύνη της αποθήκευσης με τον εμπορικό τομέα, θέτοντας τη νομική βάση για την αύξηση των συνολικών αποθεμάτων πετρελαίου. Αυτή η αλλαγή δεν συζητείται συχνά, αλλά, σύμφωνα με ενδείξεις, φαίνεται να έπαιξε σημαντικό ρόλο στις αγορές.
Μέχρι εδώ, ο Γουλιέλμος του Όκκαμ, ο φραγκισκανός μοναχός του 14ου αιώνα που άφησε το στίγμα του στη λογική, θα ήταν μάλλον περήφανος. Οι τρεις αυτές εξηγήσεις είναι απλές. Όλες πιθανότατα αληθεύουν. Αλλά, πολύ πιθανόν, υπάρχει και συνέχεια, που περιλαμβάνει λίγη γεωπολιτική — αν όχι θεωρίες συνωμοσίας.
- Ενίσχυση ενεργειακής ασφάλειας. Η Κίνα έχει καταλάβει ότι πρέπει να ενισχύσει την ασφάλεια του πετρελαίου της σε έναν κόσμο όπου οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν κυρώσεις και δασμούς κατά βούληση. Σήμερα, η Κίνα αγοράζει το 20% του πετρελαίου της από χώρες που βρίσκονται υπό αμερικανικές κυρώσεις — κυρίως Ιράν, Ρωσία και Βενεζουέλα. Καμία δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι οι ΗΠΑ δεν θα μπορέσουν τουλάχιστον να παρεμποδίσουν αυτές τις ροές στο μέλλον. Η δημιουργία μεγαλύτερων αποθεμάτων είναι απλά συνετή κίνηση. Το μόνο ερώτημα είναι: πόσο είναι αρκετό; Αυτήν τη στιγμή, η Κίνα έχει αποθέματα ίσα με 110 ημέρες κατανάλωσης. Αν οι φήμες στη Σιγκαπούρη είναι σωστές, αυτό θα μπορούσε να φτάσει τις 140 έως 180 ημέρες μέχρι το 2026.
- Φόβος διακοπής εφοδιασμού πέρα από τις κυρώσεις; Οι έμποροι πετρελαίου που ασχολούνται με ίντριγκες αναφέρουν μία μόνο λέξη: Ταϊβάν. Για μια σημαντική μειοψηφία στην αγορά πετρελαίου, οι πρόσθετες αγορές βγάζουν νόημα μόνο αν το Πεκίνο προετοιμάζεται για στρατιωτική σύγκρουση. Σε αυτή την οπτική, η απλούστερη εξήγηση για την αποθήκευση είναι ότι προετοιμάζεται για πόλεμο. Για αυτούς, το ξυράφι του Όκκαμ ταιριάζει εύκολα με τη συνωμοσία.
- Πετρέλαιο ως εναλλακτική στα αμερικανικά ομόλογα. Η Κίνα μπορεί να βλέπει το πετρέλαιο ως τρόπο μείωσης της έκθεσής της σε αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία. Η τοποθέτηση, ας πούμε, 10 δισ. δολαρίων το 2025 σε αργό — και πιθανόν άλλων τόσων το 2026 — είναι ένας τρόπος διαφοροποίησης των ξένων συναλλαγματικών αποθεμάτων. Άλλωστε, το Πεκίνο αγοράζει επίσης χρυσό και επενδύει σε περιουσιακά στοιχεία εκτός δολαρίου.
Βάλτε τα όλα μαζί και είναι δύσκολο να αποφύγουμε το συμπέρασμα: Η Κίνα θα συνεχίσει πιθανότατα να αποθηκεύει πετρέλαιο και το 2026, για εμπορικούς και στρατηγικούς λόγους, απορροφώντας μέρος του αναμενόμενου παγκόσμιου πλεονάσματος. Είτε κανείς ακολουθεί το ξυράφι του Όκκαμ είτε περίπλοκες εικασίες, το Πεκίνο έχει καλούς λόγους να αποθηκεύσει περισσότερο πετρέλαιο.
