“Η διαμόρφωση ενός βιώσιμου και περιβαλλοντικά υπεύθυνου τουριστικού επιχειρείν αποτελεί μονόδρομο εάν θέλουμε ο ελληνικός τουρισμός να συνεχίσει τη θετική του πορεία και το brand Ελλάδα να διατηρηθεί στην κορυφή” τόνισε το πρωί της Πέμπτης 13/6 κατά την ομιλία του στην κλειστή συνεδρίαση του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) στο πλαίσιο της 32ης Γ.Σ. ο πρόεδρός του Γιάννης Παράσχης. Λίγο αργότερα, ο ίδιος μιλώντας στην ανοικτή συνεδρίαση, στο πλαίσιο της 32ης Γ.Σ., ενώπιον του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη τόνισε:
“Στον ΣΕΤΕ πιστεύουμε ότι το τουριστικό μας προϊόν επιβάλλεται πλέον να διαμορφώνεται με βάση την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Σήμερα, ανακοινώσαμε την ενσωμάτωση στη στρατηγική μας μιας νέας σημαντικής πρωτοβουλίας, για τη μετάβαση των τουριστικών επιχειρήσεων στην αειφορία. Την ονομάσαμε Metron Sustainable Tourism by SETE, γιατί μέτρον σημαίνει μέτρηση, αναλογία, αλλά και κανόνας. Ανοίγουμε, έτσι, με υπευθυνότητα το κεφάλαιο της αυτορρύθμιση του κλάδου.
Σκοπός μας είναι η δέσμευση και η μετάβαση των τουριστικών επιχειρήσεων σε βιώσιμη λειτουργία δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αυτοδέσμευσης, συμμόρφωσης, αυτοαξιολόγησης, στοχοθέτησης, και πιστοποίησης των επιχειρήσεων στην βιώσιμη λειτουργία. Στο δεύτερο εξάμηνο του 2024 ξεκινάμε την πιλοτική εφαρμογή. Ταυτόχρονα πιστεύουμε ότι η πράσινη μετάβαση μπορεί, και πρέπει, να στηριχθεί από το ταμείο ανάκαμψης και τα υπόλοιπα χρηματοδοτικά εργαλεία, αλλά και το τραπεζικό σύστημα για μεγάλες αλλά εξίσου για μικρομεσαίες τουριστικές επιχειρήσεις”.
Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ κατά την κλειστή συνεδρίαση της Γ.Σ. πρόκειται για ένα πρόγραμμα αυτοαξιολόγησης, ελέγχου, εκπαίδευσης, συμμόρφωσης, στοχοθέτησης και πιστοποίησης των επιχειρήσεων. Το πρόγραμμα το οποίο θα τεθεί σε πιλοτική εφαρμογή κατά το 2ο εξάμηνο του 2024 θα περιλαμβάνει μια ηλεκτρονική πλατφόρμα η οποία θα μέτρα πέντε δείκτες αειφορίας.
Συγκεκριμένα θα περιλαμβάνει την κατανάλωση ενέργειας, την κατανάλωση νερού, την παραγωγή και την διαχείριση των αποβλήτων, τα εργασιακά θέματα και το κοινωνικό αποτύπωμα των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους κλάδους ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, εναέριες μεταφορές, θαλάσσιες μεταφορές, χερσαίες μεταφορές και τουριστικά γραφεία. Ωστόσο όπως επεσήμανε αυτή την περίοδο ο ΣΕΤΕ είναι σε συζητήσεις με το υπουργείο Τουρισμού και το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο, για την μεγιστοποίηση των συνεργιών στο πρόγραμμα αυτό, προς όφελος του κλάδου εν συνόλω.
Το μήνυμα της κυβέρνησης
Από την πλευρά του ο Πρωθυπουργός στάθηκε στη σημασία της “πράσινης μετάβασης” στον τουρισμό. “Τα πράσινα χαρακτηριστικά μιας επιχείρησης -θα έρθω στη συνέχεια στα πράσινα χαρακτηριστικά της χώρας- θα είναι ολοένα και περισσότερο κριτήριο επιλογής. Άρα, μην το δείτε ως κάτι που θα το κάνετε αμυντικά, μόνο και μόνο γιατί πρέπει να γίνει. Είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να αποτελέσει πια ένα συγκριτικό πλεονέκτημα.
Αυτό σημαίνει πιστοποιήσεις, σημαίνει έναν τρόπο απόδειξης, σε επίπεδο επιχείρησης, του τι σημαίνει μια επιχείρηση να κάνει ό,τι μπορεί για να μπορεί να μειώσει τις εκπομπές της αλλά ταυτόχρονα να διαχειρίζεται και τους πόρους της καλύτερα.
Δεν είναι μόνο η μείωση των εκπομπών. Η πράσινη μετάβαση, συνήθως την βλέπουμε μέσα από το τι σημαίνει μείωση των εκπομπών αλλά, παραδείγματος χάρη, δεν μπορεί ο κλάδος του τουρισμού, της εστίασης γύρω από τον τουρισμό, να μην είναι ο πρώτος σύμμαχος σε μια μεγάλη προσπάθεια που θα κάνουμε για να ανακύκλωση οργανικών αποβλήτων” ανέφερε ο Πρωθυπουργός σημειώνοντας ότι “πρέπει να γίνει πολύ πιο συστηματικά. Ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με την διαχείριση του νερού, θα είναι ζητήματα τα οποία είναι απολύτως κρίσιμα, ειδικά για κάποιους τουριστικούς προορισμούς.
Άρα, υπάρχει το ζήτημα της ατομικής ευθύνης της επιχείρησης και των εργαλείων που μπορούμε εμείς να δώσουμε για να διευκολύνουμε αυτή την πράσινη μετάβαση. Τι σημαίνει, ας πούμε, η ενεργειακή αναβάθμιση ενός ξενοδοχείου, για να το πω πολύ απλά. Εκεί υπάρχουν εργαλεία για να μπορεί αυτό να γίνει πράξη.
Και μετά υπάρχουν οι δημόσιες πολιτικές οι οποίες συμπληρώνουν την υποστήριξη της βιωσιμότητας των ίδιων των προορισμών. Αυτό αφορά ζητήματα δόμησης. Αναφέρθηκε η Υπουργός στο ειδικό χωροταξικό, αλλά κυρίως στη σημασία που αποδίδω στα Περιφερειακά και κυρίως στα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, τα οποία πια θα καθορίσουν συγκεκριμένες χρήσεις γης σε επίπεδο Δήμων.
Είναι ίσως η μεγαλύτερη σιωπηρή μεταρρύθμιση που γίνεται στη χώρα, κάτι το οποίο δεν έχει γίνει ποτέ. Θα ολοκληρωθεί μέσα στα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια. θα μας δώσει με πολύ μεγάλη σαφήνεια, για να το πω πολύ απλά, τι μπορούμε να χτίζουμε, πώς μπορούμε να το χτίζουμε, πού μπορούμε να το χτίζουμε, σε μεγαλύτερη εξειδίκευση των οριζόντων κανόνων οι οποίοι ήδη υπάρχουν.
Στα ζητήματα τα οποία αφορούν στο νερό θα επιμείνω πολύ, γιατί έχουμε ήδη συζητήσει και με τα συναρμόδια Υπουργεία. Είναι αναγκαστική πραγματικότητα η εκπόνηση μιας στρατηγικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων, ειδικά για τα νησιά μας. Σε αυτά συμπεριλαμβάνω την Κρήτη. Διότι θα βρεθούμε αντιμέτωποι με πολύ μεγάλα προβλήματα και δεν είναι δυνατόν αυτό να αντιμετωπίζεται αποσπασματικά σε επίπεδο του κάθε Δήμου, ο οποίος μπορεί κάθε καλοκαίρι να παρακαλεί για μία έκτακτη επιδότηση για να έρθει μία αφαλάτωση.
Αυτό δεν συνιστά κεντρικό σχεδιασμό για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων στα νησιά μας. Θα πρέπει να το δούμε σε άλλο επίπεδο, σε άλλη κλίμακα. Υπάρχουν και χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία έχουμε στην διάθεσή μας.
Πολύ σύντομα θα ανακοινώσουμε και τις λεπτομέρειες ενός νέου ταμείου, το οποίο θα αφορά ειδικά τις δράσεις απανθρακοποίησης και βιώσιμης ανάπτυξης για τα νησιά μας, το οποίο δρομολογούμε και για το οποίο έχουμε εξασφαλισμένους πόρους, έτσι ώστε να μπορούμε να διασφαλίσουμε την κρίσιμη ανθεκτικότητα προορισμών ως προς την διαχείριση φυσικών πόρων.
Από κει και πέρα υπάρχουν ζητήματα τα οποία αφορούν στην ίδια τη διαχείριση των προορισμών. Είμαι πάντα λίγο επιφυλακτικός όταν ακούω τον όρο «φέρουσα ικανότητα», διότι μπορεί κανείς να τον ερμηνεύσει με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και η φέρουσα ικανότητα συνδέεται και σε μεγάλο βαθμό και με τις υποδομές τις οποίες έχεις. Αν έχεις καλύτερες υποδομές, μπορείς να έχεις καλύτερη…” ανέφερε ο Κ. Μητσοτάκης.
Η “παγίδα”
“Τα θετικά μηνύματα δεν πρέπει να μας οδηγήσουν στην παγίδα ότι η επιτυχία είναι διασφαλισμένη χρειαζόμαστε συναινέσεις για να προωθήσουμε τις πέντε προτεραιότητες που ήδη από πέρυσι έχει θέσει ο ΣΕΤΕ”. Αυτές είναι οι επενδύσεις για την αύξηση ανταγωνιστικότητας, η βελτίωση των υποδομών, η σωστή διαχείριση των προορισμών, η εστίαση στην αγορά εργασίας καθώς και η βιωσιμότητα. Σε αυτό το πλαίσιο δεν παρέλειψε να αναφερθεί και σε μία σειρά από ζητήματα που επηρεάζουν άμεσα την ελκυστικότητα του τουριστικού προϊόντος αλλά και των επενδύσεων των επιχειρήσεων στον τουρισμό όπως η μείωση του ΦΠΑ, η οποία θα πρέπει να έχει οριζόντιο χαρακτήρα - ο ΦΠΑ πρέπει να φτάνει στο 11% όπως και στις ανταγωνίστριες χώρες ανέφερε χαρακτηριστικά - η λύση στην χρονίζουσα εκκρεμότητα του χωροταξικού ζητήματος, η αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων του Ταμείου Ανάκαμψης, του νέου ΕΣΠΑ και του Νέου Αναπτυξιακού Νόμου ειδικά σε θέματα πράσινης μετάβασης. Χαρακτήρισε μάλιστα εκτός λογικής την πρόταση να επιβαρυνθεί η ξενοδοχειακή δραστηριότητα με μία αύξηση του τέλους παρεπιδημούντων, καθώς τα οφέλη της λαμβάνουν το σύνολο των επιχειρήσεων κάποιας περιοχής.
Τέλος ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στις υποδομές οι οποίες όπως σημείωσε δεν επαρκούν δεδομένης και της αύξησης των ροών που υπολογίζεται ότι θα σημειωθεί στην χώρα έως το 2030. Για το λόγο αυτό, όπως ανέφερε, ο ΣΕΤΕ έχει χαρτογραφήσει το πρόβλημα και έχει προτείνει συγκεκριμένες δράσεις για κάθε περιφέρεια της χώρας.
Η πορεία της σεζόν
“Οι πρώτοι πέντε μήνες γεννούν μία συγκρατημένη αισιοδοξία για την πορεία των αφίξεων και των εσόδων η οποία δεν αφορά εξίσου όλες τις τουριστικές δραστηριότητες και όλες τις περιφέρειες της χώρας” ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παράσχης.
Σύμφωνα με τον ίδιο μέχρι σήμερα παρατηρείται αύξηση 12,4% στις αεροπορικές αφίξεις, με το αποτύπωμα να είναι ιδιαίτερα ισχυρό στην περίπτωση της πρωτεύουσας, ενώ ο προγραμματισμός των αεροπορικών θέσεων για το σύνολο του έτους δείχνει μία άνοδο του 8,2%. Ενθαρρυντικά είναι και τα μηνύματα από τον οδικό τουρισμό ο οποίος καταγράφει μέχρι σήμερα μία αύξηση της τάξης του 11%, παρά την οπισθοχώρηση του από την πανδημία και έπειτα. Τέλος σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και η ΜΚΔ (Μέση Κατά κεφαλήν δαπάνη) δείχνει να αυξάνεται κατά 3%. Κι όλα αυτά, όπως επισήμανε, παρά τον εντεινόμενο ανταγωνισμού από την γειτονικές αγορές, την μείωση του “revenge travel‘ που έδωσε ώθηση τις πρώτες χρονιές μετά την πανδημία και τις γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις που δεν έχουν σταματήσει.
