Οι πόλεις εστιάζουν ολοένα και περισσότερο στο πώς τα διαφορετικά αστικά στοιχεία μπορούν να ενισχύσουν ή να περιορίσουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, όπως τα κύματα καύσωνα και οι έντονες βροχοπτώσεις. Ως εκ τούτου, η παρουσία πράσινων δημόσιων χώρων έχει γίνει σχεδόν απαίτηση, σύμφωνα με τους Βιέστουρς Κέλμινς, πολεοδόμο και εκτελεστικό διευθυντή του κινήματος ανοικτής καινοτομίας "VEFRESH", και Τζάνις Ούσκα, εκπρόσωπο του δήμου της Ρίγας.
Οι εποχές διαφέρουν στα γεωγραφικά μας πλάτη. Τα καλοκαίρια μπορεί να γίνονται αποπνικτικά, διαρκώντας ακόμα και μήνες, με την άσφαλτο να θερμαίνεται έντονα και τη σκόνη να αιωρείται στον αέρα. Ο χειμώνας, από την άλλη πλευρά, τείνει να παρατείνεται, και στη συνέχεια, λόγω των συνεχώς μεταβαλλόμενων θερμοκρασιών, ο πάγος στα ποτάμια παγώνει και μετά λιώνει, απειλώντας τις κοντινές πόλεις με την άνοδο της στάθμης των υδάτων.
Αυτό σημαίνει ότι ο τρόπος με τον οποίο τα αστικά περιβάλλοντα μπορούν να ενισχύσουν ή να μετριάσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ακόμη πιο σημαντικός από πριν.
"Στη βιομηχανική εποχή, οι άνθρωποι είχαν κακές συνθήκες διαβίωσης και καθημερινότητας, χωρίς καθαρό αέρα. Τότε γεννήθηκαν οι κηπουπόλεις και οι δημόσιοι υπαίθριοι χώροι. Η Ρίγα είναι επίσης μια πόλη με πολλούς κήπους, κάτι που βλέπουμε στις λεωφόρους και γύρω από την άκρη του καναλιού. Ήταν μια απάντηση σε μια πραγματική ανάγκη, επειδή οι άνθρωποι είχαν υψηλή θνησιμότητα και κακή ποιότητα ζωής. Σήμερα, το επόμενο βήμα είναι ότι βλέπουμε ότι η παρουσία πράσινων δημόσιων χώρων αποτελεί σχεδόν απαίτηση", δήλωσε ο Κέλμινς.
Οι αστικές κατοικίες κοντά σε πάρκα ή δέντρα θα είναι πάντα πιο ακριβές και πιο επιθυμητές, αλλά σήμερα οι πράσινοι δημόσιοι χώροι δεν αφορούν πλέον μόνο την ποιότητα ζωής, αλλά και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
"Τον Ιούλιο στη Ρίγα η θερμοκρασία έφτασε τους 30 βαθμούς, ενώ στην άσφαλτο κυμαινόταν μεταξύ 39 και 45 βαθμών. Αν δεν υπάρχει σκιά και πράσινο, η ζέστη δεν είναι απλώς αφόρητη, αλλά δημιουργεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία των μικρών παιδιών και των ηλικιωμένων. Δεν πρόκειται πια για απλή προτίμηση ή αντιπάθεια, αλλά για ένα ουσιαστικό ζήτημα", δήλωσε ο Celmiņš..
Και δεν είναι μόνο η ζέστη ή η ξηρασία, αλλά και οι φυσικές καταστροφές, όπως οι έντονες βροχοπτώσεις. Σήμερα, δεν καλύπτουν όλες οι ασφαλιστικές εταιρείες τις πλημμύρες, καθώς πιστεύουν ότι οι αστικοί δήμοι πρέπει να ασχολούνται με την αποχέτευση και τις λύσεις που βασίζονται στη φύση, πρόσθεσε.
"Πρόκειται για θεμελιώδη ερωτήματα. Κανένα συνέδριο πολεοδομικού σχεδιασμού δεν μπορεί να διεξαχθεί σήμερα χωρίς να εξεταστεί πώς ο δημόσιος χώρος μπορεί να αναχαιτίσει αυτές τις φυσικές διεργασίες", τόνισε.
Για παράδειγμα, για να "ρυθμιστούν" οι βροχοπτώσεις και να αποφευχθούν οι πλημμύρες, μια πόλη χρειάζεται χώρους πρασίνου, όπως διάφορους υγροβιότοπους που μπορούν να απορροφήσουν μέρος του νερού, και φυσικά διάφορους αγωγούς και δεξαμενές ομβρίων υδάτων.
Με τον ποταμό Νταουγκάβα να διασχίζει την πρωτεύουσα, η ταχεία άνοδος της στάθμης των υδάτων και οι πλημμύρες στη Ρίγα είναι ένας από τους κύριους κλιματικούς κινδύνους, δήλωσε ο Ούσκα, εξηγώντας ότι οι κίνδυνοι πλημμύρας δεν επηρεάζονται μόνο από τις έντονες βροχοπτώσεις, αλλά και από τον άνεμο, ο οποίος προκαλεί κύματα καταιγίδας.
"Όταν το νερό διοχετεύεται στον κόλπο της Ρίγας και η κατεύθυνση του ανέμου αλλάζει σε βορειοδυτικό άνεμο, το νερό διοχετεύεται στον Νταουγκάβα και η στάθμη του ανεβαίνει γρήγορα, επηρεάζοντας αρκετά μεγάλες περιοχές. Αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα", εξήγησε.
Τι μέτρα λαμβάνει λοιπόν η Ρίγα; Πρώτον, μέσω του χωροταξικού σχεδιασμού, των επιτρεπόμενων χρήσεων γης και των οικοδομικών κανονισμών, η νέα δόμηση απαγορεύεται σε περιοχές που παρουσιάζουν συχνό κίνδυνο πλημμύρας. Δεύτερον, σε περιοχές όπου η ανάπτυξη έχει ήδη πραγματοποιηθεί, δίνεται μεγαλύτερη έμφαση σε τεχνικές κατασκευές που μειώνουν ή προστατεύουν από τις πλημμύρες.
"Πρόκειται για πολύ ακριβές, πολύ σημαντικές και πολύ σύνθετες δομές, αλλά έχουν αντίκτυπο και σε άλλους τομείς. Σήμερα, πρέπει να το βλέπουμε ως ένα ολοκληρωμένο σύστημα, ώστε σε περίπτωση πλημμύρας να υπάρχει ένα μέρος για να καταφύγει το νερό", εξήγησε ο Ούσκα.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα διαχείρισης πλημμυρισμένης περιοχής είναι το πάρκο στο βόρειο τμήμα της Λουκαβσάλα. Ιστορικά, η περιοχή ήταν δομημένη, όμως πριν από μερικά χρόνια, αναγνωρίζοντας την τάση της να πλημμυρίζει, ο δήμος αποφάσισε να την αναμορφώσει ως έναν πράσινο χώρο αναψυχής.
Ως αποτέλεσμα, κατά τις πλημμύρες η περιοχή μπορεί να κατακλυστεί για λίγες μέρες, αλλά στη συνέχεια επανέρχεται και πάλι στη διάθεση του κοινού. Παράλληλα, ο χώρος πρασίνου βοηθά στη μείωση της θερμοκρασίας της πόλης κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών καυσώνων.
"Η σύγχρονη κοινωνία ζητάει χώρους πρασίνου. Αν δει κανείς τις έρευνες σχετικά με το γιατί οι άνθρωποι φεύγουν από τη Ρίγα ή τι αναζητούν κοντά στο σπίτι τους, συχνά είναι δημόσιοι ανοιχτοί χώροι που βρίσκουν στα προάστια", δήλωσε ο Κέλμινς.
Πρόσθεσε επίσης ότι μόλις είχε επιστρέψει από ένα παγκόσμιο συνέδριο πολεοδομικών σχεδιαστών στη Σεβίλλη, το οποίο επικεντρώθηκε, μεταξύ άλλων, στα αυξανόμενα προβλήματα αστικής θερμότητας στην Ισπανία, την Ιταλία, τη Γαλλία και την Ελλάδα.
"Αυτές οι οικονομίες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό, αλλά το γεγονός ότι έχουν αστικές περιοχές με 45-50 βαθμούς το καλοκαίρι, την περίοδο αιχμής, τις καθιστά μη ανταγωνιστικές. Έτσι, έχουν αρχίσει να σκέφτονται ενεργά για το πώς θα ξαναχτίσουν το αστικό περιβάλλον για να φέρουν πράσινο, ενυδάτωση, δροσιά και μετάβαση, διαφορετικά οι οικονομίες τους, και μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, θα χαθούν επειδή δεν είναι ανταγωνιστικές. Ποιος θέλει να πάει διακοπές στους 50 βαθμούς;" κατέληξε.
Απο το European Perspective
