Καθώς η διάσκεψη COP30 για την κλιματική αλλαγή οδεύει προς τη λήξη της, οι χώρες είναι διχασμένες πάνω σε σημαντικά θέματα και υποβόσκει ένα αποτέλεσμα με ασθενικές κλιματικές δεσμεύσεις ή ανεπαρκείς χρηματοοικονομικές υποσχέσεις. Στο στόχαστρο είναι ιδιαίτερα ο φόρος άνθρακα -η πολιτική την οποία έχει κάνει σημαία της η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η 30η Διάσκεψη των Μερών (COP30) της Σύμβασης Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), η οποία διεξάγεται στον πόλη Μπελέμ της Βραζιλίας, είναι προγραμματισμένο να ολοκληρωθεί σήμερα, όμως αυτές οι ετήσιες συνομιλίες του ΟΗΕ για το κλίμα συνήθως κάνουν υπερωρίες, καθώς οι διαπραγματευτές πασχίζουν να βρουν συμβιβαστικές λύσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Ο οικοδεσπότης, ο Πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, προειδοποίησε για μια «κλιματική Αποκάλυψη», με μερικά κράτη να στρέφουν την προσοχή τους από την παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας στην ασφάλεια, ακόμα και να υιοθετούν στάση κατηγορηματικής άρνησης. Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, δεν έστειλαν αντιπροσωπεία.
«Δεν θα υπάρχει ενεργειακή ασφάλεια σε ένα κόσμο που καίγεται», προειδοποίησε ο Λούλα, λέγοντας πως η σύγκρουση στην Ουκρανία «ακύρωσε χρόνια προσπαθειών για τη μείωση των εκπομπών» των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Τι θέλουν οι Βρυξέλλες;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει στόχο να καλύψει το κενό και να ηγηθεί στην κλιματική διπλωματία, αφού πέτυχε μια δύσκολη συμφωνία σχετικά με τους κλιματικούς στόχους της. Οι Βρυξέλλες δήλωσαν πριν από τη διάσκεψη ότι θέλουν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στην προώθηση των προσπαθειών για το κλίμα στην ΕΕ και παγκοσμίως.
Οι βασικές προτεραιότητές της περιλαμβάνουν την ενίσχυση των παγκόσμιων προσπαθειών για μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογή σ' αυτή, την προώθηση της χρηματοοικονομικής κινητοποίησης για το κλίμα και την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία, διασφαλίζοντας παράλληλα μια δίκαιη μετάβαση μακριά από τα ορυκτά καύσιμα.
Η θέση της ΕΕ στην COP30 είναι να υποστηρίξει ισχυρότερη παγκόσμια κλιματική δράση καταθέτοντας μια φιλόδοξη νέα Εθνικά Προσδιορισμένη Συμβολή (National Determined Contribution, NDC) - η προσπάθεια κάθε χώρας να μειώσει τις εκπομπές και να προσαρμοσθεί στον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής- για τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 66,25% έως 72,5% μέχρι το 2035.
Πρόβλημα με το φόρο άνθρακα
Η ΕΕ πιέζει επίσης για μια τιμολόγηση του άνθρακα ως σημαντική πολιτική για την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ενθάρρυνε τις χώρες να δημιουργήσουν τις δικές τους εγχώριες αγορές άνθρακα.
«Η τιμολόγηση του άνθρακα έχει γίνει κεντρικό εργαλείο για τη μείωση των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου καθώς έχει αποτελέσματα για την οικονομία και για τους ανθρώπους», δήλωσε.
Οι πιστώσεις άνθρακα είναι εμπορεύσιμες άδειες που αντιπροσωπεύουν μια επαληθευμένη μείωση από την ατμόσφαιρα ενός τόνου ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα. Η ΕΕ έχει δημιουργήσει ένα Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (EU ETS) και θέτει όριο στο πόσο CO2 μπορεί να εκπέμπεται ετησίως.
Οι εταιρείες πρέπει να αγοράζουν ή να λαμβάνουν άδειες που ανταποκρίνονται στις εκπομπές τους CO2. Αυτό, για παράδειγμα, θα καθιστούσε φθηνότερη την παραγωγή ενέργειας από καθαρές πηγές.
Αλλά μήλον της έριδος είναι ο φόρος άνθρακα της ΕΕ στις εισαγωγές. «Η τιμολόγηση του άνθρακα είναι κάτι που είναι ανάγκη να επιδιώξουμε με όσο περισσότερες χώρες είναι δυνατό και το συντομότερο δυνατό», δήλωσε στη διάσκεψη ο Επίτροπος της ΕΕ για το Κλίμα Βόπκε Χούκστρα.
Η Κίνα, η Ινδία και άλλες χώρες θέλουν ωστόσο να υιοθετήσει η COP30 απόφαση κατά των μονομερών εμπορικών φραγμών.
Άνοδος της θερμοκρασίας
Πριν από την COP30, είχε δημιουργηθεί ένταση στην ΕΕ σχετικά με τους νέους κλιματικούς στόχους του συνασπισμού.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ και το Ευρωκοινοβούλιο συμφώνησαν στη μείωση των εκπομπών - αλλά με σημαντικά περισσότερη ευελιξία και επιλογές εξαίρεσης απ' ό,τι πρότεινε η Κομισιόν.
Το Ευρωκοινοβούλιο ψήφισε μια τροποποίηση του Νόμου της ΕΕ για το Κλίμα, θέτοντας κλιματικό στόχο για το 2040 να μειωθούν κατά 90% οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Οι αντιδράσεις στο νέο κλιματικό στόχο της ΕΕ ήταν μικτές. Μερικές χώρες της ΕΕ, όπως η Πολωνία και η Γαλλία, αντιστάθηκαν στο στόχο του 90%, επικαλούμενες οικονομική επιβάρυνση, προβλήματα για τη βιομηχανία και ένα τεταμένο γεωπολιτικό περιβάλλον.
Μολονότι η συμφωνία θεωρήθηκε εν γένει ισχυρό σινιάλο, αρκετοί συμβιβασμοί προκάλεσαν ανησυχίες στους οικολόγους. Για παράδειγμα, η αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προέβλεπε μόνο έως 3% διεθνείς πιστώσεις άνθρακα. Επίσης τα σχέδια να περιληφθούν τα κτίρια και οι οδικές μεταφορές στο σχέδιο εμπορίας εκπομπών της ΕΕ πρόκειται να αναβληθούν κατά ένα χρόνο ως το 2028, στο πλαίσιο του συμβιβασμού.
Πηγή: Το κείμενο του European Newsroom, απόσπασμα του οποίου ακολουθεί, συντάχθηκε από κοινού από τα ευρωπαϊκά πρακτορεία ειδήσεων AFP, ANSA, DPA, EFE, LUSA, STA, TT.
