03.10.22 08:45

Ο νέος ρόλος, η στρατηγική της Yara και η πορεία της ελληνικής αγοράς λιπασμάτων

Ο κ. Νίκος Κυριακίδης δεν χρειάζεται συστάσεις. Με 27 χρόνια στην αγορά λιπασμάτων στην Ελλάδα, εκ των οποίων τα τελευταία 21 σε μια εταιρεία leader διεθνώς, τη Yara, γενικός γραμματέας του Συνδέσμου Παραγωγών και Εμπόρων Λιπασμάτων (ΣΠΕΛ), γνωρίζει όσο λίγοι τη σημαντική για τον αγροδιατροφικό τομέα βιομηχανία παραγωγής της τροφής της τροφής μας, όπως χαρακτηρίζονται τα λιπάσματα.

Έχοντας πρόσφατα αναβαθμισθεί σε Government Affairs Manager – South Europe στη Yara International, ο κ. Ν. Κυριακίδης μιλά στο «Α» για το νέο του ρόλο, τις σημαντικές εξελίξεις στην ευρωπαϊκή αγορά λιπασμάτων, την πορεία της ελληνικής αγοράς και τη στρατηγική της Yara με βασικό στόχο: «να έρθει πλησιέστερα στους αγρότες με επέκταση του χαρτοφυλακίου προϊόντων, εστιάζοντας στη γνώση, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της νέας ψηφιακής εποχής και προβλέποντας τις προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας».

Τι σημαίνει για σας, κ. Κυριακίδη, ο νέος ρόλος ως Government Affairs Manager – South Europe στη Yara International;

Μετά από μια πορεία 27 ετών στην αγορά των λιπασμάτων, εκ των οποίων τα τελευταία 21 στην Yara (έως το 2004 γνωστή ως Hydro), έφτασε η στιγμή για ένα νέο, ιδιαίτερα ενδιαφέρον, κεφάλαιο στην επαγγελματική μου σταδιοδρομία. Η ενασχόλησή μου έως τώρα σε τομείς σχετικούς με τις πωλήσεις, το marketing, την στρατηγική και το management, οδήγησε στην ενσωμάτωσή μου στην ομάδα European Government Relations and External Communications των Βρυξελλών (συγχωρείστε με για τη χρήση αγγλικών όρων, οι οποίοι δυστυχώς δεν είναι τόσο απλό να αποδοθούν σύντομα και σωστά στα Ελληνικά), με τομέα υπευθυνότητας το BU Νότιας Ευρώπης. Πλέον θα ασχολούμαι με κάτι εντελώς νέο για εμένα, που όμως σχετίζεται έμμεσα και με το ρόλο μου ως Γενικός Γραμματέας του ΣΠΕΛ (Σύνδεσμος Παραγωγών και Εμπόρων Λιπασμάτων). Υπάρχουν αρκετές Ευρωπαϊκές και παγκόσμιες μεγα-τάσεις (κλιματική αλλαγή, διασφάλιση της παραγωγής τροφής, επάρκεια και τιμές σημαντικών πρώτων υλών όπως φυσικό αέριο, πολιτικές και οικονομικές αντιπαραθέσεις κλπ.) που απαιτούν μια συνολική θεώρηση και διαμόρφωση στρατηγικών και δράσεων για να έχουν απτά αποτελέσματα στο μέλλον. Μου δίνει τη δυνατότητα να συνεισφέρω μέσω μιας νέας οπτικής, εμβαθύνοντας σε στρατηγικές προκλήσεις πολλών γεωργικά σημαντικών χωρών της Ευρώπης, διατηρώντας παράλληλα στενή επαφή με την Ελληνική οργάνωση παραμένοντας μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και CLR (Country Legal Responsible) της Yara Ελλάς Α.Ε.

Το υψηλό κόστος φυσικού αερίου στην Ευρώπη οδηγεί τη μία μετά την άλλη τις βιομηχανίες λιπασμάτων, μεταξύ των οποίων και τη Yara, να αναστείλουν ή να μειώσουν την παραγωγή τους. Εκτιμάτε ότι θα υπάρξουν ελλείψεις στην ευρωπαϊκή και ειδικότερα στην ελληνική αγορά ή, τελικά, η μείωση της προσφοράς θα αντισταθμιστεί από τη μείωση της ζήτησης ως αποτέλεσμα των υψηλών τιμών;

Έχουμε ήδη παρατηρήσει σημαντική μείωση της ζήτησης λιπασμάτων σε όλη την Ευρώπη, και ιδιαίτερα στον Νότο. Βέβαια, δεν είναι ότι στον κόσμο θα λείπουν λιπάσματα, αλλά θα λείπουν λιπάσματα χαμηλού αποτυπώματος σε άνθρακα. Η Ευρώπη, και ιδιαίτερα η Yara, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ενεργειακά αποδοτικής παραγωγής λιπασμάτων, με σημαντικά χαμηλότερες εκπομπές CO2 από τα υπόλοιπα προϊόντα της αγοράς. Πιο απλά, για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους: τα λιπάσματα που παράγονται στη Ρωσία έχουν κατά μέσο όρο διπλάσιες εκπομπές από τα λιπάσματα που παράγονται στην Ευρώπη, ενώ τα λιπάσματα κινεζικής παραγωγής έχουν 150% υψηλότερες εκπομπές. Το κλίμα είναι επομένως ένας από τους μεγαλύτερους χαμένους σε αυτή την τάση.

Προς το παρόν, η Yara αντιμετωπίζει την κατάσταση μέσω περικοπών (η παραγωγική μας ικανότητα παραγωγής αμμωνίας περιορίζεται στο 35%). Το παγκόσμιο μας αποτύπωμα και η ικανότητα βελτιστοποίησης μεταξύ διαφορετικών γεωγραφικών περιοχών, είναι βασικά πλεονεκτήματα στους πρωτοφανείς καιρούς που βιώνουμε σήμερα. Αναφερόμενοι ιδιαίτερα στην ελληνική αγορά, εκτιμάται ότι η μείωση της ζήτησης ήταν σημαντική. Αλλά είναι πολύ δύσκολο να προβλέψουμε τι θα συμβεί την επόμενη καλλιεργητική περίοδο, δεδομένου ότι χρειάζεται μια συστημική προσέγγιση και συνδυασμό πολλών διαφορετικών παραγόντων που μπορούν να επηρεάσουν τη ζήτηση (και την προσφορά επίσης) και συνδέονται άμεσα με πολιτικές αποφάσεις π.χ. η πρόσφατη ανακοίνωση του Έλληνα Πρωθυπουργού για την έκτακτη βοήθεια 60 εκατ. ευρώ στους αγρότες, στηρίζοντας τους για τις τιμές των λιπασμάτων.

Εφ’ όσον η τιμή του φυσικού αερίου διατηρηθεί στα σημερινά υψηλά επίπεδα για αρκετό χρονικό διάστημα και δεν ληφθεί κάποιο μέτρο στήριξης της ευρωπαϊκής παραγωγής λιπασμάτων, θεωρείτε ότι συγκεντρώνει πιθανότητες το ενδεχόμενο να δούμε ευρωπαϊκές εταιρείες να μεταφέρουν εργοστάσια παραγωγής τους εκτός ευρωπαϊκής ηπείρου;

Η κατάσταση σήμερα είναι πολύ ασταθής και δύσκολο να προβλεφθεί. Αυτό συμβαίνει επίσης επειδή η ενέργεια, και ιδιαίτερα το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται ως «όπλο». Θα ήταν παράδοξο, εάν η κατάσταση συνεχιστεί ή ακόμη και επιδεινωθεί, να κλείσουμε τις πιο ενεργειακά αποδοτικές μονάδες λιπασμάτων στον κόσμο, σε μια κατάσταση όπου η ανάγκη για απεξάρτηση από τον άνθρακα δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη. Εάν δεν δρομολογηθούν βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες λύσεις από τις εθνικές κυβερνήσεις και την ΕΕ, μέρος των ενεργοβόρων βιομηχανιών στην Ευρώπη κινδυνεύει. Αυτό θα είχε σημαντικό αντίκτυπο σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο:

Θα επηρεάσει την ευρωπαϊκή οικονομία μέσω της μειωμένης ανάπτυξης και της απώλειας θέσεων εργασίας
Αυτό θα μπορούσε να προστεθεί στην πολιτική αστάθεια που ήδη βιώνουμε
Θα αυξήσει επίσης τις παγκόσμιες εκπομπές CO2, καθώς η ευρωπαϊκή βιομηχανία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για τη μείωση των εκπομπών (ενώ αντίθετα θα παράγουν η Κίνα, η Μέση Ανατολή και η Ρωσία).

Ποιες λύσεις θα προτείνατε για να αποτραπεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο;

Ορισμένα προτεινόμενα βραχυπρόθεσμα μέτρα είναι:

Η χώρα μας θα πρέπει να πιέσει την ΕΕ να προσαρμόσει τους κανόνες του κοινοτικού Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών. Η Ευρώπη πρέπει να μειώσει το τριπλό βάρος που αντιμετωπίζουμε σήμερα: υψηλές τιμές φυσικού αερίου / εκπομπών ρύπων / ηλεκτρικής ενέργειας. Η ΕΕ δεν πρέπει να μειώσει τη διαθεσιμότητα των δωρεάν δικαιωμάτων άνθρακα για εργοστάσια που έπρεπε να περιορίσουν την παραγωγή τους.
Επιπλέον, η Ελλάδα και η πλειονότητα των χωρών της ΕΕ θα πρέπει να αντιταχθούν στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αναστολή των δασμών σε ορισμένες εισροές που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή αζωτούχων λιπασμάτων –και πιο συγκεκριμένα ουρίας και αμμωνίας – έως το τέλος του 2024. Άρση δασμών και συνεπώς μείωση του κόστους των εισαγόμενων προϊόντων σε σχέση με τα εγχώρια, δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η τρέχουσα κατάσταση.

Είναι προς το μακροπρόθεσμο συμφέρον των ευρωπαίων αγροτών να έχουν μια ισχυρή και λειτουργικά εύρυθμη ευρωπαϊκή βιομηχανία λιπασμάτων, ώστε να μειώσουμε την εξάρτησή μας από τη Ρωσία και να αποφύγουμε την αντικατάστασή της με εξάρτηση από τη Μέση Ανατολή. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία υπογραμμίζει την ανάγκη να οικοδομηθεί ένα πιο ανθεκτικό, βιώσιμο σύστημα τροφίμων που θα εξαρτάται λιγότερο από τη Ρωσία και το φυσικό αέριο.

Για παράδειγμα η Yara ακολουθεί τις ακόλουθες πρακτικές για να κάνει το σύστημα τροφίμων μας πιο ανθεκτικό και βιώσιμο:

Απεξάρτηση από τον άνθρακα: Μετάβαση της παραγωγής λιπάσματος με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Παράδειγμα: Το επόμενο έτος θα αρχίσουμε να παράγουμε πράσινα λιπάσματα χωρίς ορυκτή πρώτη ύλη, με αποτύπωμα άνθρακα που είναι 80 έως 90% χαμηλότερο από τα λιπάσματα που παράγονται με φυσικό αέριο.
Κυκλική οικονομία: Η επαναχρησιμοποίηση οργανικών υλικών για λίπανση είναι τόσο παλιά όσο και η ίδια η γεωργία, αλλά μπορούμε να επεξεργαστούμε τα απόβλητα με καλύτερους τρόπους και να ανακτήσουμε περισσότερα ποιοτικά θρεπτικά συστατικά από τα επεξεργασμένα απόβλητα. Παράδειγμα: Συνεργασία με την Veolia, τρέχουμε πιλοτικό έργο στο Λονδίνο για οργανικά / οργανοανόργανα προϊόντα λίπανσης.
Ενίσχυση της γνώσης: Τώρα περισσότερο από ποτέ, οι αγρότες πρέπει να υπολογίζουν κάθε θρεπτικό συστατικό. Βοηθάμε τους αγρότες να το κάνουν αυτό μέσω των βέλτιστων γεωργικών πρακτικών (γεωπονικές συμβουλές) σε συνδυασμό με γεωργία ακριβείας και ψηφιακά εργαλεία.

Η στρατηγική της Yara στην ελληνική αγορά

Σ’ αυτό το περιβάλλον, πως βλέπετε να κινείται στη φετινή σεζόν η ελληνική αγορά και πιο συγκεκριμένα η Yara και τι σχεδιάζετε ως εταιρεία για το μέλλον;

Η ελληνική αγορά επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την αβεβαιότητα που σχετίζεται με εξωτερικές μεγα-τάσεις, π.χ. πόλεμος στην Ουκρανία, ενεργειακή κρίση, κλιματική αλλαγή, νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ κ.λπ. Ως Yara Hellas, ακολουθούμε τη στρατηγική πορεία που διαμορφώσαμε τα τελευταία χρόνια. Εστιάζοντας στη γνώση, επέκταση του χαρτοφυλακίου προϊόντων μας με βιοδιεγέρτες και οργανικά λιπάσματα, να έρθουμε πλησιέστερα στους αγρότες αξιοποιώντας τις δυνατότητες της νέας ψηφιακής εποχής κ.λπ., προβλέποντας τις προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας.

Όσον αφορά την εξέλιξη της ελληνικής αγοράς για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο, όπως έχω ήδη αναφέρει, είναι προτιμότερο να αποφεύγονται τέτοιες προβλέψεις. Η αγορά λιπασμάτων συνδέεται άμεσα τόσο με την προσφορά (διαθεσιμότητα και κατανομή πρώτων υλών και τελικών προϊόντων) όσο και με τη ζήτηση (μειούμενη, ειδικά τον τελευταίο χρόνο), λόγω των τιμών των αγροτικών προϊόντων, του ενεργειακού κόστους, της διαθεσιμότητας πόρων, της πολιτικής κ.λπ

Ψηφιακά εργαλεία της Yara:

Αύξηση αποδόσεων κατά 6%,
μείωση της χρήσης λιπασμάτων κατά 12%

Τα τελευταία χρόνια η Yara επενδύει και στη γεωργία ακριβείας αναπτύσσοντας καινοτόμες εφαρμογές. Ποια είναι η ανταπόκριση των Ελλήνων παραγωγών και ποια τα επόμενα βήματα στο συγκεκριμένο τομέα;

Είναι ήδη γνωστό ότι οι αγρότες σε όλη την Ευρώπη προχωρούν προς μια πιο ψηφιακή προσέγγιση και είναι πιο πιθανό να υιοθετήσουν ανατρεπτικές και καινοτόμες λύσεις για την πρόοδο και να προσαρμοστούν στο τρέχον σενάριο που έχουμε αναπτύξει.

Οι αγρότες πρέπει να μειώσουν το κόστος, να βελτιώσουν την ποιότητα της παραγωγής τους, να μειώσουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου (GHG), να μειώσουν τη χρήση λιπασμάτων και την απώλεια θρεπτικών στοιχείων... Όλοι αυτοί οι στόχοι είναι υψηλοί, αλλά επιτεύξιμοι εάν η παραγωγή τροφίμων στραφεί προς αποτελεσματικές και βιώσιμες πρακτικές σε κάθε επίπεδο και οι αγρότες χρησιμοποιήσουν εργαλεία που έχουν δημιουργηθεί για αυτό τον σκοπό. Η υιοθέτηση των εργαλείων ψηφιακής γεωργίας πρέπει να θεωρηθεί ως ένας τρόπος για να γίνει η παραδοσιακή γεωργία μια πιο αποτελεσματική βιομηχανία, βιώσιμη και ακόμη πιο κερδοφόρα. Αυτήν τη στιγμή έχουμε σχεδόν 40 εκατομμύρια στρέμματα στην Ευρώπη, συνδεδεμένα με τις ψηφιακές μας πλατφόρμες και βοηθάμε τους αγρότες που τα καλλιεργούν να ξεπεράσουν τις καθημερινές τους προκλήσεις. Τα εργαλεία μας δημιουργούνται με κορυφαία προτεραιότητα την ακρίβεια και οι γεωπόνοι μας βρίσκονται στο επίκεντρο όλων όσων κάνουμε. Η εκπαίδευσή τους και η σωρευτική εμπειρία των ειδικών στη θρέψη των καλλιεργειών στη Yara, οδηγούν στη δημιουργία λύσεων από την αρχή μέχρι το τέλος της καλλιέργειας. Δημιουργούμε λύσεις που επικεντρώνονται στις ανάγκες των αγροτών και των συμβούλων τους που χρησιμοποιούν τα εργαλεία μας και θα πρέπει να τονιστεί ότι όταν συγχωνεύουμε ψηφιακά εργαλεία και παραδοσιακές μεθόδους, οι αγρότες επωφελούνται από αύξηση της αποδοτικότητας.

Εστιάζουμε στη δημιουργία ψηφιακών εργαλείων που βοηθούν τους αγρότες να κάνουν αυτό που ήδη κάνουν, αλλά με λίγο μεγαλύτερη ακρίβεια που βασίζεται στην εφαρμοσμένη γνώση. Όμως, οι πρακτικές που ήδη εφαρμόζουν οι αγρότες χωρίς την χρήση ψηφιακών εργαλείων, αν αλλάξουν προσέγγιση, μπορούν να τις κάνουν με έναν αναβαθμισμένο τρόπο που θα τους βοηθά να έρθουν πιο κοντά στους στόχους τους.

Οι κύριοι στόχοι μας με το ψηφιακό χαρτοφυλάκιό μας βασίζονται σε:

Πρόσβαση της τεχνολογίας σε όλους τους αγρότες, καθιστώντας τη ψηφιακή γεωργία διαθέσιμη για όλους, ανεξάρτητα από το πόσα στρέμματα καλλιεργεί.
Εξατομίκευση της εμπειρία του χρήστη στις ανάγκες του με εξατομικευμένες προτάσεις και χρήσιμες πληροφορίες για κάθε διαφορετική κατάσταση.
Βελτιστοποίηση των ροών εργασίας, μειώνοντας το κόστος και αυξάνοντας την απόδοση.

Μετά από μια περίοδο προετοιμασιών και προσαρμογών που απαιτούνται λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ελληνικής γεωργίας (κατακερματισμός κλήρου, ποικιλομορφία κ.λπ.), αναπτύσσουμε την τοπική έκδοση του AtFarm. Η αναβάθμιση των βέλτιστων πρακτικών διαχείρισης θρεπτικών στοιχείων και των εργαλείων υποστήριξης αποφάσεων σε επίπεδο αγροκτήματος, μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά για τους Έλληνες αγρότες αλλά και για το περιβάλλον. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Yara έχει δημιουργήσει τα ψηφιακά της εργαλεία, όπως το AtFarm και το N-Tester, που είναι δωρεάν για χρήση από τους ευρωπαίους αγρότες για αυτή την καλλιεργητική περίοδο. Τα εργαλεία αυτά βοηθούν τους αγρότες να εφαρμόζουν λίπασμα όπου είναι περισσότερο απαραίτητο. Το αποτέλεσμα; Οι αγρότες μπορούν να αυξήσουν τις αποδόσεις κατά περίπου 6% και να μειώσουν τη χρήση λιπασμάτων κατά περίπου 12%.

Αυτό υποστηρίζεται από μια συνολική αναδιοργάνωση των πόρων μας, για να είμαστε σε θέση να συνεργαστούμε πιο κοντά με τις αγορές, ανταποκρινόμενοι στις συγκεκριμένες ανάγκες, κάτι που ισχύει και για την Ελλάδα. Πιστεύουμε ότι η ανταπόκριση των Ελλήνων αγροτών το 2023 θα είναι παρόμοια με αυτή των άλλων αγορών του Νότου (και της Ευρώπης γενικότερα), έχοντας εμπιστοσύνη για την αξία που μπορούμε να προσφέρουμε στις γεωργικές τους πρακτικές.