Σπεύδει η κυβέρνηση για να προλάβει την υλοποίηση προαπαιτουμένων, όπως ορίζονται από το Ταμείο Ανάκαμψης, με την κατάθεση προς διαβούλευση, μέχρι τις 19/11, του νομοσχεδίου, που αφορά τη διαμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου για την «Απόδραση και Αποθήκευση Διοξειδίου του Άνθρακα» (CCS).
Να σημειωθεί ότι ένα τέτοιο έργο με “κλειδωμένη” τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης προωθεί η εταιρεία EnEarth της Energean έχοντάς το χωροθετήσει στο εξαντλημένο κοίτασμα του Πρίνου.
Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο για την ευρύτερη περιοχή που βάζει σε τροχιά τη χώρα σε έναν νέο τομέα που συνδέεται άρρηκτα με τη διαδικασία της πράσινης μετάβασης. Έτσι, το νομοσχέδιο επιχειρεί να ρυθμίσει θέματα αδειοδότησης, εποπτείας και οικονομικής ευθύνης των φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αποθήκευσης άνθρακα ενώ καθορίζει για πρώτη φορά τους όρους, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις όλων των εμπλεκόμενων μερών.
Μεταξύ άλλων, προβλέπει ότι η άδεια αποθήκευσης CO₂ θα έχει διάρκεια 20 έως 25 έτη, με δυνατότητα ανανέωσης ανά πενταετία. Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για τη φάση της εξερεύνησης, καθώς ο φορέας που έχει πραγματοποιήσει την αρχική έρευνα σε έναν δυνητικό τόπο αποθήκευσης αποκτά προτεραιότητα για τη λήψη της άδειας, υπό την προϋπόθεση ότι έχει τηρήσει πλήρως τους όρους της εξερεύνησης και έχει καταθέσει τα απαιτούμενα στοιχεία. Αν οι όροι δεν πληρούνται, η προτεραιότητα χάνεται και η άδεια μπορεί να προκηρυχθεί μέσω διεθνούς διαγωνισμού.
Χρονοδιαγράμματα για την άδεια αποθήκευσης
Παράλληλα, το νομοσχέδιο ορίζει συγκεκριμένα χρονικά ορόσημα για την διαδικασία έκδοσης της άδειας αποθήκευσης. Συγκεκριμένα, μετά την υποβολή της σχετικής αίτησης, το Υπουργείο οφείλει να απαντήσει εντός 12 μηνών, εξετάζοντας όχι μόνο τα δικαιολογητικά, αλλά και τη χρηματοοικονομική επάρκεια, την τεχνική καταλληλότητα και την εξειδίκευση του προσωπικού του αιτούντος φορέα.
Επιπλέον, προβλέπεται μια διαδικασία επιδότησης για να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό, που αντιμετωπίζουν οι φορείς εκμετάλλευσης των υποδομών αυτών, για την κατασκευή και λειτουργία των δικτύων μεταφοράς και των τόπων αποθήκευσης. Σε περίπτωση υπεραντιστάθμισης, προβλέπεται μηχανισμός επιστροφής (clawback) της διαφοράς στο Δημόσιο.
Παράλληλα, ορίζεται ότι οι υποδομές αποθήκευσης θα είναι ανοιχτοί σε χρήστες με βάση κανόνες αμεροληψίας και διαφάνειας, μέσω δύο καναλιών:
-Ρυθμιζόμενη πρόσβαση, βάσει του Κώδικα Κατανομής Χωρητικότητας:
-Διεθνείς διαγωνιστικές διαδικασίες για την υπόλοιπη χωρητικότητα, μέσω συμβάσεων διάρκειας τουλάχιστον 5 ετών:
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι ο τόπος αποθήκευσης διαθέτει μεγαλύτερη χωρητικότητα και δυνατότητα έγχυσης CO₂ από αυτήν που αναφέρεται στην αρχική αίτηση, το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορεί, κατόπιν εισήγησης της αρμόδιας αρχής CCS, να ζητήσει από τον φορέα εξερεύνησης την υποβολή αναθεωρημένων μελετών εντός συγκεκριμένης προθεσμίας.
Στο άρθρο 29 του νομοσχεδίου γίνεται λόγος για την περίπτωση διασυνοριακής μεταφοράς δεσμευμένου CO2. Το θέμα αναμένεται να απασχολήσει στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης καθώς, ως γνωστόν, η αποθήκη του Πρίνου δύναται να καλύψει ένα μέρος των εκπομπών CO2 με το υπόλοιπο να πρέπει να κατευθυνθεί σε άλλες υποδομές όπως επί παραδείγματι είναι η Ραβέννα στην Ιταλία.
Το νομοσχέδιο πάντως κάνει λόγο για «διασυνοριακή συνεργασία» τόσο μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ όσο και με «τρίτες συνεργαζόμενες χώρες».
Επιπρόσθετα, το νομοσχέδιο προβλέπει ενίσχυση χρηστών δικτύων μεταφοράς και εγκαταστάσεων αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, αξιοποιώντας τα συμβόλαια επί της διαφοράς (Carbon Contracts for Difference – CCfD). Ειδικότερα, το άρθρο 37 αναφέρει τα εξής:
Προκειμένου να καλυφθεί εν μέρει ο κίνδυνος των παραγωγών εκπομπών CO2 από τη διακύμανση των τιμών δικαιωμάτων εκπομπής CO2, σύμφωνα με το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών 30 της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU Emissions Trading System - ETS) δύναται να θεσπίζεται καθεστώς κρατικών ενισχύσεων υπό τη μορφή χρηματοοικονομικού μηχανισμού συμβολαίων επί της διαφοράς άνθρακα (Carbon Contracts for Difference - CCfD). Ο μηχανισμός δύναται να προβλέπει ότι, εάν η τιμή της αγοράς για τα δικαιώματα εκπομπών άνθρακα σύμφωνα με το «EU ETS» υπολείπεται από τη σταθερή τιμή, ο δικαιούχος αποζημιώνεται για μέρος της διαφοράς, υπό όρους και προϋποθέσεις. Αν η τιμή αυτή υπερβαίνει τη σταθερή τιμή, ο δικαιούχος επιστρέφει μέρος της διαφοράς στο Δημόσιο. Το καθεστώς κρατικών ενισχύσεων τίθεται σε ισχύ μετά από την έγκρισή του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 108 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σημειώνεται τέλος ότι πολλά από τα ζητήματα παραπέμπονται για επίλυση μέσω 14 υπουργικών αποφάσεων σε εφαρμογή των διατάξεων του νομοσχεδίου, που θα ακολουθήσουν.
