Σε μια κρίσιμη συγκυρία για την ελληνική αγορά καυσίμων, με την Πολιτεία να δίνει έμφαση στην πάταξη της παραβατικότητας και το οργανωμένο έγκλημα και την Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρεί σε νέες επιβαρύνσεις στους καταναλωτές λόγω απανθρακοποίησης που θα αυξήσουν έως και 14 λεπτά την τιμή των καυσίμων από το 2027, η Ελίν ακολουθεί το δύσκολο δρόμο των αυστηρών ελέγχων και του αξιόπιστου δικτύου συνεργατών και παραμένει εκτός λίστας των παραβατικών πρατηρίων που σφραγίστηκαν τους τελευταίους μήνες από τις αρχές.
Είναι χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, περισσότερα από 80 πρατήρια πανελλαδικά – κυρίως στην Αττική – έχουν ήδη τεθεί εκτός λειτουργίας για διάστημα δύο ετών λόγω νοθείας ή πειραγμένων αντλιών, ωστόσο κανένα εξ αυτών δεν φέρει το εμπορικό σήμα της Ελίν.
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Γιάννης Αληγιζάκης σε συνέντευξή του στο business story του Πρώτου Θέματος και την δημοσιογράφο Μαριάννα Τζάνε το εξηγεί απερίφραστα: «Είναι σημαντικό να μην τσουβαλιάζουμε τα πρατήρια και ο καταναλωτής να είναι σωστά ενημερωμένος για τα σημεία που θα προμηθεύεται καύσιμα αλλά και οι εταιρείες πιο υπεύθυνες. Κανένας έλεγχος δεν φέρνει αποτελέσματα, εάν η εταιρία δεν κάνει αυστηρούς ελέγχους στην επιλογή των συνεργατών της. Αυτό είναι μια δύσκολη απόφαση, διότι για παράδειγμα στην Αθήνα που υπάρχει πολύ υψηλός δείκτης παραβατικότητας, (1 στα 3 πρατήρια είναι παραβατικά), αυτή η επιλογή κοστίζει σε ανάπτυξη δικτύου και σε κερδοφορία».
Όπως τονίζει σήμερα η Ελίν με μερίδιο πανελλαδικά 9%, έχει στην Αθήνα λιγότερο από 6%. «Θα ήταν πολύ εύκολο να έχει πολύ μεγαλύτερο μερίδιο και πολύ μεγάλο δίκτυο στην Αθήνα. Με την επιλογή αυτή, θα ρίσκαρε να είναι σήμερα σε λίστες που δημοσιεύονται για την παραβατικότητα πρατηρίων». Ενδεικτικό στοιχείο της έκτασης της παραβατικότητας είναι ότι στην Αργυρούπολη από τα 7 πρατήρια καυσίμων διετές λουκέτο μπήκε και στα 7 αφού διαφορετικές εταιρείες που τα λειτουργούσαν εντοπίστηκαν με παραβατική συμπεριφορά.
«Αυτό δεν σημαίνει, ότι αποκλείεται στο μέλλον να υπάρξει κάποιο δικό μας πρατήριο στην λίστα. Φυσικά και μπορεί να υπάρξουν ένα, ή δύο που θα βάλλουν το δάχτυλο στο μέλι, στα 550 πρατήρια. Αν συμβεί όμως, δεν πρόκειται να κρυφθούμε πίσω από «νομικές» διαδικασίες που απαιτούν χρόνο για να τελεσιδικήσουν. Ούτε θα εξαντλήσουμε τις προθεσμίες που ο νέος νόμος βάζει την επόμενη μέρα, για να διακόψουμε συνεργασία. Η Ελίν θα έχει κατεβάσει σήματα σε 24 ώρες και θα έχει διακόψει κάθε συνεργασία με το παραβατικό πρατήριο, προστατεύοντας τον καταναλωτή, τους άλλους της συνεργάτες και το ίδιο της το σήμα» αναφέρει ο κ. Αληγιζάκης.
Αν και η εταιρεία τηρεί απαρέγκλιτα κανόνες και ελέγχους, ο ίδιος δηλώνει ότι η αγορά παραμένει ανοικτή σε πρακτικές που υπονομεύουν τον υγιή ανταγωνισμό. Το νέο πλαίσιο του τελωνειακού κώδικα προβλέπει τριπλάσια πρόστιμα σε όσους δεν συμμορφώνονται με το πνεύμα του νόμου (π.χ δεν κατεβάζουν το σήμα, τροφοδοτούν με καύσιμα κ.α) ενώ θα εφαρμοστεί η δημόσια ανάρτηση των παραβατικών πρατηρίων όπως έγινε στο παρελθόν με τα σούπερ μάρκετ. Ωστόσο, η ουσιαστική αποπομπή των πρατηρίων από το δίκτυο, μέσω της λεγόμενης αποψίλωσης, παραμένει σε μεγάλο βαθμό θεωρητική και αυτό αποτελεί μια αδυναμία του συστήματος.
Το «πράσινο» βάρος
Ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα που θίγει ο επικεφαλής της Ελίν είναι το κόστος του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ 2), το οποίο προβλέπει την ένταξη των οδικών μεταφορών, των κτιρίων και των μικρών βιομηχανιών από το 2027 σε καθεστώς αγοράς δικαιωμάτων ρύπων. Μέχρι σήμερα μόνο η ενεργοβόρος βιομηχανία, οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής και οι αεροπορικές εταιρείες πληρώνουν κόστος ρύπων για τα CO2 που εκλύουν στην ατμόσφαιρα.
«Με βάση τις σημερινές τιμές των δικαιωμάτων ρύπων που είναι περίπου 45 έως 50 ευρώ ανά τόνο CO₂ – η επίπτωση στο τελικό κόστος καυσίμου φτάνει τα 10–14 λεπτά ανά λίτρο», εξηγεί ο κ. Αληγιζάκης. Αυτό σημαίνει ότι η βενζίνη θα έχει μια επιβάρυνση 10 λεπτά ανά λίτρο από τα τρέχοντα επίπεδα, το πετρέλαιο κίνησης 11 με 12 λεπτά ανά λίτρο, περίπου το ίδιο και το πετρέλαιο θέρμανσης με την μεγαλύτερη επιβάρυνση να σημειώνει το μαζούτ 14 λεπτά ανά λίτρο.
Σύμφωνα με τον CEO της Ελίν η εφαρμογή του νέου πλαισίου (αποκαλούμενο και ως τέλος ρύπων) και με την παραδοχή ότι η κατανάλωση θα είναι ίδια με σήμερα θα φέρει μια ετήσια επιβάρυνση για τους Έλληνες καταναλωτές ύψους 800 εκατ. ευρώ από το 2027 και έπειτα και οι εταιρίες εμπορίας θα πρέπει να καλύψουν το χρηματοοικονομικό κόστος που είναι πάνω από 50 εκατομμύρια ανάλογα με τα μερίδιά τους στην αγορά. «Αναρωτιέμαι ο καταναλωτής θα μπορεί να ανταποκριθεί σε ένα τόσο ακριβό καύσιμο και θα είναι τόσο ανταγωνιστική η ελληνική βιομηχανία και οι μεταφορές ώστε να πληρώνουν τέτοιες τιμές έναντι χωρών που δεν έχουν το ίδιο κόστος ή θα μειωθεί η κατανάλωση;»
Και δεν φτάνει αυτό! Όπως αναφέρει ο CEO με το νέο Εθνικό Σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα που πέραν της μείωσης που η ίδια η αγορά καυσίμων, παρουσιάζει λόγω της πράσινης μετάβασης, θα πρέπει οι εταιρίες να μειώσουν επιπλέον τις πωλήσεις τους, τα πρόστιμα που θα κληθούν να πληρώσουν μετά το 2026, ξεπερνούν τα 50 εκατομμύρια ετησίως, διότι η επίτευξη των στόχων που έχουν μπει, είναι ανέφικτο να επιτευχθούν με τον τρόπο που σκέπτεται η Πολιτεία.
Το στέλεχος της Ελίν με πορεία 50 ετών στην εταιρεία πετρελαιοειδών, αναφέρεται και στην πρόσφατη απόφαση της ΕΕ για τον Ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, ο οποίος προβλέπει έκτακτες εισφορές για τις εταιρίες, με κύκλο εργασιών πάνω από 100 εκατομμύρια έναν νέο εταιρικό φόρο, σε σύνολο 55 δις. φόρων που προτίθεται να επιβάλλει. «Πρόκειται για έναν φόρο 6,5 δις. στον κύκλο εργασιών που αφορά το σύνολο των εταιριών καυσίμων στην Ελλάδα, και όχι στα κέρδη. Δηλαδή, οι εταιρίες θα επενδύσουν για την ανάπτυξή τους και θα φορολογούνται εκτάκτως».
Όπως επισημαίνεται αυτά τα μηνύματα που έρχονται, είναι πολύ ανησυχητικά και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, όπου η Πολιτεία δεν δείχνει να αναγνωρίζει την σημαντικότητα των εταιριών, όχι μόνο για την οικονομική ζωή του τόπου, αλλά αγνοεί ότι οι εταιρίες εμπορίας και τα δίκτυά τους θα αποτελέσουν τον κεντρικό πυλώνα, όπου θα στηριχθούν, θα αναπτυχθούν και θα επιχειρηθούν εμπορικά όλες οι νέες τεχνολογίες για την πράσινη μετάβαση, είτε αυτές αφορούν πρατήρια υδρογόνου, LNG, ηλεκτροκίνηση».
Νέο δίκτυο
Ο κλάδος εμπορίας καυσίμων βρίσκεται πλέον σε ένα κρίσιμο μονοπάτι. Μετά από τέσσερα χρόνια επιβολής πλαφόν στο περιθώριο κέρδους που δεν αναγνώριζε την πολύ μεγάλη αύξηση του λειτουργικού κόστους (από την αύξηση του χρηματοοικονομικού και του εργατικού κόστους, πληθωριστικές αυξήσεις), η ΕΛΙΝ επιστρέφει στην ομαλότητα της αγοράς επενδύοντας στην βασική δραστηριότητα. Ταυτόχρονα μέσω ελεγχόμενων επενδύσεων επεκτείνεται και σε νέες αγορές.
«Ξεπεράσαμε με μεγάλες κερδοφορίες τις στρεβλώσεις στην αγορά και σήμερα είμαστε στις 5 μεγαλύτερες εξαγωγικές εταιρείες της χώρας» αναφέρει ο CEO της εταιρείας, ο οποίος στέκεται με κριτικό μάτι στην πολιτική της ΕΕ για την ενεργειακή μετάβαση. «Από την αρχική εκτίμηση της ΕΕ, πριν 3 χρόνια, ότι τα ορυκτά καύσιμα θα έχουν μειωθεί σημαντικά έως το 2030 στην ελληνική αγορά, η εκλογή Trump, τα μεγάλα κόστη για την πράσινη μετάβαση, η έλλειψη υποδομών, η ανεύθυνη, επιπόλαιη και καθόλου ρεαλιστική ενεργειακή πολιτική της ΕΕ, έχουν ανατρέψει πλήρως την αρχική εκτίμηση». Για να αποτυπώσει την πραγματικότητα δανείζεται μια φράση ενός παράγοντα του κλάδου για τα μέτρα της ενεργειακής μετάβασης, για τα οποία πλέον διαφοροποιείται ο σχεδιασμός της Κομισιόν: «Όταν πετάς ένα αεροπλάνο και στον αέρα επάνω αποφασίζεις να αλλάξεις καύσιμο, είναι βέβαιο ότι το αεροπλάνο θα πέσει».
Το περιβάλλον, με τις πολλές απρόβλεπτες γεωπολιτικές εξελίξεις και μια Ευρωπαϊκή Ένωση που δείχνει, ότι δεν αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα -ίσως γιατί οι αποφάσεις παίρνονται μέσα σε κλειστά και απομονωμένα γραφεία- είναι αβέβαιο και κρύβει παγίδες λέει ο κ. Αληγιζάκης. Για αυτό και οι επόμενες κινήσεις της εταιρείας γίνονται με μεθοδικά και προσεχτικά βήματα και με ένα πενταετές επιχειρησιακό πλάνο που προβλέπει σημαντικές επενδύσεις που συνεπάγονται και μεγάλα κόστη.
Καταρχήν η εταιρεία διευρύνει το δίκτυό της και έρχεται να καλύψει το κενό στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη ανοίγοντας τον επόμενο μήνα, 5 νέα πρατήρια, σε περιοχές όπου σφραγίσθηκαν παραβατικά πρατήρια: Στην Άνω Γλυφάδα και στο κέντρο της Συμπρωτεύουσας. Παράλληλα συνεχίζει να δημιουργεί νέες πηγές εσόδων, όπως η τοποθέτησή της στην αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας με την “ελίν electricon”, στο “CNG–LNG” με 2 πρωτοποριακούς σταθμούς στο Θριάσιο και στα Ιωάννινα, και την συνεργασία με την «ΔΕΗ BLUE» για την τοποθέτηση σε πάνω από 150 πρατήρια, φορτιστές νέας γενιάς.
«Η αγορά ηλεκτρισμού εμφανίζει πολλές στρεβλώσεις, με κυριότερη τις αναδρομικές χρεώσεις που κοστίζουν περίπου 800 εκατομμύρια για την περίοδο 2021-2024, στους παρόχους, λόγω των ρευματοκλοπών και των απωλειών ρεύματος. Απώλειες για τις οποίες είναι υπεύθυνη η Πολιτεία και τις οποίες κακώς χρεώνει στους παρόχους» τονίζει ο κ. Αληγιζάκης.
Επιλέξαμε όπως αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της Ελίν να διατηρήσουμε ένα πολύ μικρό μερίδιο στην αγορά, για να την μάθουμε και για να είμαστε τοποθετημένοι, όταν αυτή θα εξυγιανθεί. Αποτέλεσμα ήταν, να μην επιβαρυνθεί η εταιρεία με μεγάλες ζημιές που σήμερα έχουν οι πάροχοι, με αποτέλεσμα αρκετοί να εγκαταλείπουν την αγορά.
Το επόμενο διάστημα εκτιμά ότι θα υπάρξει μεγάλη συγκέντρωση της αγοράς, με 4 ή 5 καθετοποιημένους Ομίλους. Και στην αγορά αυτή, η ελίν που σήμερα διαθέτει πρόσβαση σε ένα πολύ μεγάλο πελατολόγιο, λόγω των άλλων της εμπορικών δραστηριοτήτων, θα έχει την δυνατότητα να αναπτυχθεί πολύ περισσότερο και να διεκδικήσει ένα υπολογίσιμο μερίδιο που μπορεί να φτάσει το 3% ως το 2030 από 0,06% σήμερα. Πρόκειται για μια ανάπτυξη που θα γίνει με οργανικό τρόπο και μέσα από νέες εμπορικές συμφωνίες.
