Οι ανατιμήσεις που έχει προκαλέσει η ενεργειακή ακρίβεια και, προσφάτως, ο πόλεμος στην Ουκρανία, έχουν ήδη ροκανίσει σημαντικό μέρος της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, επισημαίνει ο Θεόδωρος Μητράκος, Διευθυντής και πρώην Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Business Daily.
Όπως επισημαίνει, έχουμε ήδη καθυστερήσει στη λήψη μέτρων στήριξης των οικονομικά ασθενέστερων, οι οποίοι επιβαρύνονται δυσανάλογα από την αναζωπύρωση του πληθωρισμού.
Σύμφωνα με τον κ. Μητράκο, η ενεργειακή απεξάρτηση της χώρας μας απαιτεί συνεχή προσπάθεια για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κλειδί προς αυτή την κατεύθυνση είναι η εξοικονόμηση ενέργειας, η οποία θα πρέπει να τεθεί ψηλά στην ατζέντα της εγχώριας οικονομικής πολιτικής και θα πρέπει να προσελκύσει ακόμη περισσότερους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προκειμένου να επιτευχθεί ταχύτερα αυτός ο κρίσιμος στόχος.
Σε ό,τι αφορά την απορρόφηση των πόρων του RRF, προειδοποιεί ότι, καθώς παρατείνονται οι αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των πρώτων υλών, σε συνδυασμό με τις γεωπολιτικές εντάσεις και την αβεβαιότητα, αυξάνεται η πιθανότητα πολλές επιχειρήσεις να αναθεωρήσουν τα επενδυτικά τους σχέδια και να αναβάλουν την υλοποίησή τους. Αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε καθυστερήσεις στην απορρόφηση πόρων του RRF, καθώς απαιτείται και ιδιωτική συμμετοχή.
Για τις έμμεσες επιπτώσεις από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, ο κ. Μητράκος σημειώνει ότι οι περιορισμοί στην εφοδιαστική αλυσίδα και το αυξημένο κόστος ενέργειας θα πλήξουν κυρίως τις μικρές και πιο ευάλωτες επιχειρήσεις, καθώς είναι βέβαιο ότι οι περιορισμένες πρώτες ύλες θα κατευθυνθούν στις μεγαλύτερες και πιο εύρωστες επιχειρήσεις, δημιουργώντας νέο κύμα χρεοκοπίας κυρίως μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Για τη δημοσιονομική πειθαρχία εν καιρώ κρίσης, εκτιμά ότι απαιτείται ισορροπία ανάμεσα στη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που πλήττονται από το πρωτοφανές κύμα ακρίβειας και στη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας. «Ως χώρα πρέπει να δώσουμε βαρύτητα στην ανάπτυξη και στην απορρόφηση των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής», καταλήγει.
Οι περιορισμοί στην εφοδιαστική αλυσίδα και το αυξημένο κόστος ενέργειας θα πλήξουν κυρίως τις μικρές και πιο ευάλωτες επιχειρήσεις, οι οποίες τα δύο προηγούμενα έτη επιβίωσαν με την κρατική στήριξη και τα μέτρα της πολιτείας για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι περιορισμένες πρώτες ύλες θα κατευθυνθούν από τους προμηθευτές της αγοράς, κατά προτεραιότητα, στις μεγαλύτερες και πιο εύρωστες επιχειρήσεις, δημιουργώντας νέο κύμα χρεοκοπίας κυρίως μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
- Τους τελευταίους μήνες βιώνουμε πρωτοφανείς συνθήκες ενεργειακής ακρίβειας οι οποίες έχουν οδηγήσει σε πληθωρισμό άνω του 6% τον Ιανουάριο & τον Φεβρουάριο στην Ελλάδα. Πώς πλήττει ο πληθωρισμός τα εισοδήματα των νοικοκυριών;
Πράγματι, αυτά που βιώνουμε τους τελευταίους μήνες από την πλευρά του πληθωρισμού είναι πρωτόγνωρα. Με βάση τα επίσημα στοιχεία, οι τιμές τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο αυξήθηκαν στη χώρα μας με ετήσιο ρυθμό 6,2% και 7,2% αντίστοιχα, ενώ έχουμε και τις πρώτες εκτιμήσεις, όπως του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, για διψήφιους ρυθμούς τους επόμενους μήνες, ανάλογα με τη διάρκεια και την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία, τον αντίκτυπο των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί αλλά και τον τρόπο αντίδρασης της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής. Γενικά, το πρόβλημα του πληθωρισμού από την ενέργεια και τις πρώτες ύλες θα παραταθεί. Η αύξηση των τιμών θα έχει μεγαλύτερη διάρκεια από όσο υπολογιζόταν αρχικά και η ισορροπία θα επέλθει σε υψηλότερο επίπεδο. Οι προσδοκίες των νοικοκυριών αναπροσαρμόζονται σταδιακά προς όλο και πιο αρνητικά σενάρια και αυτό από μόνο του, όπως γνωρίζετε, έχει πολύ μεγάλη σημασία για τις ίδιες τις εξελίξεις.
Αυτό όμως που έχει ιδιαίτερη σημασία για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής είναι ότι ο πληθωρισμός δεν είναι κοινωνικά ουδέτερος, με την έννοια ότι δεν επιβαρύνει με τον ίδιο τρόπο όλα τα νοικοκυριά. Όπως έχουν δείξει πρόσφατες αναλύσεις, ο τρόπος με τον οποίο μεταβάλλονται στη χώρα μας οι τιμές των επιμέρους αγαθών και υπηρεσιών είναι σε βάρος κυρίως των οικονομικά ασθενέστερων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως είναι τα φτωχότερα τμήματα του πληθυσμού (π.χ. άνεργοι, περιστασιακά και μερικώς απασχολούμενοι, εργαζόμενοι που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό). Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όλη την περίοδο της πανδημίας COVID-19 το φτωχότερο 20% των νοικοκυριών αντιμετωπίζει κατά μέσο όρο περίπου 40% υψηλότερο πληθωρισμό από τον μέσο πληθωρισμό για το σύνολο του πληθυσμού. Η επιβάρυνση αυτή είναι πολύ υψηλότερη και φτάνει στο 70% όταν η σύγκριση γίνεται όχι με τον μέσο πληθωρισμό για το σύνολο του πληθυσμού, αλλά με τον πληθωρισμό που αντιμετωπίζει το 20% των πιο πλούσιων νοικοκυριών που βρίσκονται στα ανώτερα κλιμάκια της κατανομής των εισοδημάτων. Αξίζει να επισημάνουμε ότι η δυσμενής θέση των φτωχών νοικοκυριών διατηρήθηκε σε όλη την περίοδο της υγειονομικής κρίσης (από τον Μάρτιο του 2020 έως σήμερα) και γίνεται όλο και πιο δυσμενής τους τελευταίους μήνες με τις ανεξέλεγκτες πλέον αυξήσεις των τιμών της ενέργειας. Η διαπίστωση αυτή από μόνη της επιβάλλει την άμεση λήψη πρόσθετων μέτρων με κατάλληλα σχεδιασμένες παρεμβάσεις για τη στήριξη ιδιαίτερα των ευάλωτων νοικοκυριών που επιβαρύνονται δυσανάλογα από την αναζωπύρωση του πληθωρισμού. Θεωρώ ότι καθυστερήσαμε στη λήψη μέτρων στήριξης, οι ανατιμήσεις έχουν ήδη ροκανίσει σημαντικό μέρος της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, ενώ με τον ακόμη υψηλότερο πληθωρισμό των επόμενων μηνών οι επιπτώσεις θα διευρύνονται και η ανάγκη στήριξης θα αυξάνεται.
Διαβάστε τη συνέχεια της συνέντευξης εδώ
