Κομισιόν: Εγκρίθηκε το νέο πλαίσιο CISAF για τις κρατικές ενισχύσεις και τη στήριξη για την καθαρή βιομηχανία - Περιλαμβάνει πρόβλεψη για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα νέο πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις το οποίο υποστηρίζει τη συμφωνία για καθαρή βιομηχανία (CISAF), ώστε να παρασχεθεί στα κράτη μέλη η δυνατότητα να προωθήσουν την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας, την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας και την καθαρή τεχνολογία.

Το CISAF καθορίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν στήριξη για ορισμένες επενδύσεις και στόχους σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Βάσει του πλαισίου, η Επιτροπή θα εγκρίνει καθεστώτα ενισχύσεων που θεσπίζονται από τα κράτη μέλη για την τόνωση της καθαρής βιομηχανίας, καθιστώντας δυνατή την ταχεία υλοποίηση των μεμονωμένων ενισχύσεων. 

Το CISAF θα ισχύει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2030, παρέχοντας στα κράτη μέλη και στις επιχειρήσεις μακροπρόθεσμη προβλεψιμότητα. Το CISAF αντικαθιστά το προσωρινό πλαίσιο κρίσης και μετάβασης, το οποίο ίσχυε από το 2022.

Το πλαίσιο απλουστεύει τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις σε πέντε βασικούς τομείς:

1. την ανάπτυξη της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και των καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών·
2. προσωρινή ελάφρυνση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας για τους ενεργοβόρους χρήστες, ώστε να διασφαλιστεί η μετάβαση σε καθαρή ηλεκτρική ενέργεια χαμηλού κόστους·
3. απανθρακοποίηση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων παραγωγής·
4. την ανάπτυξη παραγωγικής ικανότητας καθαρής τεχνολογίας στην ΕΕ· και
5. την ελαχιστοποίηση των κινδύνων των επενδύσεων σε καθαρή ενέργεια, απανθρακοποίηση, καθαρή τεχνολογία, έργα ενεργειακής υποδομής και έργα που στηρίζουν την κυκλική οικονομία.

Αναλυτικότερα, το πλαίσιο προβλέπει τα ακόλουθα:

• «Ταχεία διαδικασία» για την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας. Το νέο πλαίσιο καλύπτει τη στήριξη τόσο για ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές όσο και για καύσιμα χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι απαραίτητες για την επίτευξη των στόχων απανθρακοποίησης που περιέχονται στη συμφωνία για καθαρή βιομηχανία. Το CISAF εισάγει απλουστευμένες διαδικασίες ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία ανάπτυξη καθεστώτων ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Τα καύσιμα χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, όπως το γαλάζιο και το πράσινο υδρογόνο, έχουν επίσης καίριο ρόλο για τη μείωση των εκπομπών. Στηρίζουν τη μετάβαση των εταιρειών σε τομείς που είναι δύσκολο να απανθρακοποιηθούν, όταν δεν είναι ακόμη βιώσιμες ενεργειακά ή οικονομικά αποδοτικότερες επιλογές.
• Νέοι κανόνες για μέτρα ευελιξίας και μηχανισμούς ισχύος παρέχουν στα κράτη μέλη πρόσθετα εργαλεία για την ενσωμάτωση διαλειπουσών ανανεώσιμων πηγών ηλεκτρικής ενέργειας (δηλαδή αιολικής και ηλιακής ενέργειας) στον ενεργειακό εφοδιασμό, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι καταναλωτές ωφελούνται από τον αξιόπιστο εφοδιασμό με ηλεκτρική ενέργεια. Το CISAF ορίζει «μοντέλα-στόχους» για τους μηχανισμούς ισχύος, στο πλαίσιο των οποίων τα κράτη μέλη πληρώνουν τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας για τη διατήρηση εφεδρικής ισχύος, μηχανισμοί οι οποίοι μπορούν να πληρούν τις προϋποθέσεις για «ταχεία διαδικασία» έγκρισης. Άλλα σχέδια θα αξιολογούνται στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών για τις ενισχύσεις στους τομείς του κλίματος, της προστασίας του περιβάλλοντος και της ενέργειας (ΚΓΕΚΕΠ).
• Στήριξη για το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για τους ενεργοβόρους χρήστες. Τα κράτη μέλη μπορούν να παρέχουν στήριξη για τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε τομείς ιδιαίτερα εκτεθειμένους στο διεθνές εμπόριο και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ηλεκτρική ενέργεια για την παραγωγή τους (ενεργοβόροι χρήστες). Έτσι θα μπορούν τα κράτη μέλη να μειώσουν το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για τους ενεργοβόρους χρήστες που αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος από τους ανταγωνιστές σε περιοχές με λιγότερο φιλόδοξες πολιτικές για το κλίμα. Ως αντάλλαγμα για τη λήψη στήριξης για τις τιμές, οι εταιρείες θα υποχρεούνται να επενδύουν στην απανθρακοποίηση.

• Ευέλικτη στήριξη για επενδύσεις σε όλες τις τεχνολογίες που οδηγούν στην απανθρακοποίηση ή στην αύξηση της ενεργειακής απόδοσης.

Το πλαίσιο προβλέπει στήριξη για ευρύ φάσμα τεχνολογιών απανθρακοποίησης, όπως ο εξηλεκτρισμός, το υδρογόνο, η βιομάζα, η δέσμευση και η αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα.

Στήριξη μπορεί να χορηγείται με βάση:

1. προκαθορισμένα ποσά ενίσχυσης (για στήριξη έως και 200 εκατ. ευρώ)·
2. το χρηματοδοτικό κενό· ή
3. ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών.

• Στήριξη για παραγωγή καθαρής τεχνολογίας. Το πλαίσιο επιτρέπει στα κράτη μέλη να στηρίζουν επενδύσεις σε νέα παραγωγική ικανότητα για:  

1. όλα τα έργα παραγωγής σχετικά με τεχνολογίες που καλύπτονται από την πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών υπό μορφή καθεστώτων· και
2. έργα παραγωγής στον τομέα των τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών σε μεμονωμένη βάση, όταν είναι αναγκαίο για να αποφεύγεται η εκτροπή τέτοιων επενδύσεων μακριά από την Ευρώπη.

Το πλαίσιο προβλέπει επίσης στήριξη για την παραγωγή και επεξεργασία κρίσιμων πρώτων υλών που είναι αναγκαίες για καθαρές τεχνολογίες.

Για τη διασφάλιση της συνοχής μεταξύ διαφόρων περιφερειών της Ευρώπης, τα κράτη μέλη θα μπορούν να παρέχουν περισσότερη στήριξη για έργα σε λιγότερο ευνοημένες περιφέρειες, οι οποίες καθορίζονται σε χάρτες περιφερειακών ενισχύσεων.

Επιπλέον, το πλαίσιο επιτρέπει στα κράτη μέλη να τονώνουν τη ζήτηση για προϊόντα καθαρής τεχνολογίας προσφέροντας φορολογικά κίνητρα, όπως η παροχή στις εταιρείες της δυνατότητας να εκπίπτουν ταχύτερα τις δαπάνες για επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες από το φορολογητέο εισόδημά τους.

• Μέτρα για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων των ιδιωτικών επενδύσεων σε έργα στήριξης της συμφωνίας για καθαρή βιομηχανία

Οι δημόσιες και οι ιδιωτικές επενδύσεις πρέπει να λειτουργούν συντονισμένα για την προώθηση της μετάβασης σε μια απανθρακοποιημένη οικονομία. Τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν μέτρα για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων των ιδιωτικών επενδύσεων σε έργα που καλύπτονται από το πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής υποδομής και της κυκλικής οικονομίας. Η στήριξη μπορεί να λαμβάνει τη μορφή μετοχικού κεφαλαίου, δανείων και/ή εγγυήσεων που θα παρέχονται σε ειδικό ταμείο ή οντότητα ειδικού σκοπού που θα κατέχει το χαρτοφυλάκιο επιλέξιμων έργων.