Επιπτώσεις στις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μπορεί να έχει η απόφαση διαιτητικού δικαστηρίου που επιδικάζει στη γερμανική εταιρείας προμήθειας Uniper αποζημίωση-μαμούθ 13 δις. ευρώ από τον εξαγωγικό βραχίονα της Gazprom, Gazprom Export, για ποσότητες ρωσικού αερίου που δεν παρέλαβε από τα μέσα του 2022 εκτιμούν οι αναλυτές. Η αβεβαιότητα γύρω από το θέμα αυτό οδήγησε ήδη σε άνοδο των τιμών φυσικού αερίου χθες στον κόμβο TTF της Ολλανδίας και η ανοδική τάση διατηρείται και σήμερα, αφού στις πρωινές συναλλαγές η τιμή του TTF κατέγραφε άνοδο της τάξης του 2%, στα 36 ευρώ/MWh.
Σύμφωνα με το think tank ICIS, με δεδομένο το τεράστιο ύψος της αποζημίωσης και τις μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου (25 δις. κυβικά μέτρα ετησίως) που εισήγαγε η Uniper από τη Ρωσία πριν τους περιορισμούς που επέβαλε η Gazprom «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι πρωτοβουλίες που θα πάρει η Uniper για να ανακτήσει το ποσό μπορούν να επηρεάσουν τη μελλοντική προμήθεια αερίου προς την Ευρώπη σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα».
Δεν είναι τυχαίο ότι λίγες ημέρες πριν η αυστριακή εταιρεία OMV που έχει μακροπρόθεσμη σύμβαση προμήθειας είχε δηλώσει ότι έλαβε ειδοποίηση από ευρωπαϊκή εταιρεία (αποδείχθηκε εκ των υστέρων ότι ήταν η Uniper…) για να κατασχέσει εις χείρας της πληρωμές της Gazprom σε συνέχεια της απόφασης του διαιτητικού δικαστηρίου. Η ΟΜV προειδοποίησε για τον κίνδυνο διακοπής των ροών ρωσικού αερίου προς την Αυστρία εξαιτίας αυτών των εξελίξεων, θέμα στο οποίο αναφέρθηκε προ ημερών και ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Metlen Ευάγγελος Μυτιληναίος από το βήμα της Ετήσιας Γενικής Συνέλευσης της εταιρείας.
Με δεδομένες τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Gazprom –που ανακοίνωσε για το 2023 τις υψηλότερες ζημίες της τελευταίας 20ετίας- και το «πάγωμα» στις σχέσεις Ρωσίας και Δύσης μετά την εισβολή της πρώτης στην Ουκρανία θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο η Gazprom Export να αποζημιώσει με «ζεστό χρήμα» την Uniper. Μια εναλλακτική θα ήταν ένας συμβιβασμός όπου η γερμανική εταιρεία θα λάμβανε ποσότητες φυσικού αερίου που να αντιστοιχούν στο ποσό της αποζημίωσης, ιδέα που ενδέχεται να κερδίσει έδαφος καθώς πολλοί Ευρωπαίοι stakeholders εξετάζουν τις προοπτικές να συνεχιστεί η ροή φυσικού αερίου στον αγωγό Ρωσίας-Ουκρανίας και μετά τη λήξη της υφιστάμενης συμφωνίας, με πρόσχημα το να διατηρηθούν τα έσοδα διαμετακόμισης που εισπράττει η Ουκρανία. Ισως να μην είναι σύμπτωση ότι λίγες ώρες πριν τις ανακοινώσεις της Uniper, ο Υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ δήλωσε ότι η Ευρώπη «εργάζεται εντατικά» για να διατηρήσει τις ροές αερίου μέσω Ουκρανίας, με το τοπίο αναφορικά με την προέλευση του εν λόγω αερίου να διατηρείται εσκεμμένα θολό.
Η ICIS τονίζει ότι η Ουκρανία δεν είναι η μόνη επιλογή για εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου από την Uniper προκειμένου να κλείσει το ανοιχτό μέτωπο με την Gazprom. Η γερμανική εταιρεία σύστησε πρόσφατα θυγατρική εταιρεία για εισαγωγές, εξαγωγές και προμήθεια φυσικού αερίου από την Τουρκία, κάτι που σημαίνει ότι θα μπορούσε να προμηθευτεί αέριο από το τουρκικό σύστημα (που κατά πάσα πιθανότητα θα είναι ρωσικής προέλευσης…) και να το διοχετεύει στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή εμφάνισαν εντυπωσιακά κέρδη το 2023 καθώς εισήγαγαν φυσικό αέριο από την Τουρικία σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές και το πούλησαν με premium στις μεγάλες αγορές της Κεντρικής Ευρώπης. Όσον αφορά στη γερμανική αγορά, η Uniper, έχοντας απεμπλακεί από το συμβόλαιο με τη Gazprom εκτιμάται ότι θα στραφεί στην αγορά LNG για να «κλειδώσει» ποσότητες σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των πελατών της.
Σε κάθε περίπτωση, τα επόμενα βήματα της Uniper μπορούν να δημιουργήσουν προηγούμενο και για άλλες ευρωπαϊκές εταιρίες που έχουν ανοιχτά δικαστικά μέτωπα με την Gapzrom, περιλαμβανομένης και της ΔΕΠΑ Εμπορίας. Αγωγές κατά της Gazprom – με επίδικο να μην πληρώσουν για ποσότητες φυσικού αερίου που δεν παρέλαβαν- έχουν καταθέσει και η γερμανική RWE όπως και η γαλλική Engie. Πρόσφατα προστέθηκε στη λίστα των εταιρειών και η βουλγαρική Bulgartransgaz που δημοσιοποίησε προ ημερών πρόθεσή της να προσφύγει στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο του Παρισιού διεκδικώντας 400 εκατ. ευρώ από την Gazprom για φυσικό αέριο που δεν παρέλαβε.
