Η ενεργειακή πυξίδα της Σερβίας γυρίζει αποφασιστικά προς την Ελλάδα, καθώς το Βελιγράδι τρέχει ένα πλέγμα νέων διασυνδέσεων για να καλύψει το κενό που αφήνει η απομάκρυνση από το ρωσικό φυσικό αέριο από το 2026. Με δεδομένη την απόφαση της Ε.Ε. να βάλει φρένο όχι μόνο στη χρήση αλλά και στη μεταφορά ρωσικού αερίου προς τρίτες χώρες μέσω κρατών-μελών, η Σερβία επιταχύνει εναλλακτικές διαδρομές τροφοδοσίας.
Ο αγωγός Σερβίας–Βόρειας Μακεδονίας
Στην καρδιά του σχεδίου βρίσκεται ένας νέος αγωγός περίπου 70 χιλιομέτρων που θα ενώσει τα εθνικά δίκτυα Σερβίας και Βόρειας Μακεδονίας.
Οι δύο κυβερνήσεις έχουν ήδη υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας και, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι υπουργοί Ενέργειας συναντήθηκαν αυτή την εβδομάδα για να «κλειδώσουν» οδικό χάρτη και χρονοδιαγράμματα. Ο στόχος λειτουργίας τοποθετείται προς τα τέλη του 2027.
Η ελληνική πύλη LNG
Το νέο κανάλι τροφοδοσίας θα «κουμπώσει» με την Ελλάδα. Η Σερβία σχεδιάζει να αντλεί φορτία LNG –συμπεριλαμβανομένου αμερικανικού– μέσω του τερματικού της Αλεξανδρούπολης.
Κρίσιμος κρίκος είναι και ο υπό κατασκευή αγωγός Ελλάδας–Βόρειας Μακεδονίας, που για πρώτη φορά ανοίγει ροές προς τη συγκεκριμένη αγορά και, μέσω της διασύνδεσης στα βόρεια σύνορα, δημιουργεί διαδρομή έως τη Σερβία. Τις εργασίες στο ελληνικό τμήμα του έργου έχει αναλάβει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η οποία αναδείχθηκε ανάδοχος από τον σχετικό διαγωνισμό που είχε προκηρύξει ο ΔΕΣΦΑ. Ο νέος διασυνδετήριος αγωγός διευρύνει το μίγμα προμηθευτών, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα του συστήματος απέναντι σε ανατιμήσεις ή πιθανές διακοπές τροφοδοσίας από έναν μόνο παίκτη.
Ταυτόχρονα, ανοίγει νέες ενεργειακές λεωφόρους που «δένουν» πιο σφιχτά τα Βαλκάνια με την Ε.Ε., βαθαίνοντας τις διασυνδέσεις και την περιφερειακή συνεργασία.
Για τη Σερβία, το νέο μονοπάτι σημαίνει διαφοροποίηση πηγών, ενίσχυση ασφάλειας εφοδιασμού και δυνητικά πιο ανταγωνιστικές τιμές, εφόσον οι διεθνείς συνθήκες LNG παραμείνουν ευνοϊκές.
Γιατί τώρα
Από το 2026 η Σερβία δεν θα μπορεί να προμηθεύεται ρωσικό αέριο μέσω κρατών-μελών της Ε.Ε., γεγονός που την υποχρεώνει να διαφοροποιήσει άμεσα πηγές και οδούς.
Το νέο πλάνο μειώνει τον κίνδυνο εφοδιασμού, διευρύνει προμηθευτές και ενισχύει την περιφερειακή διαλειτουργικότητα δικτύων.
Η διασύνδεση δεν αφορά μόνο τη Σερβία αλλά έχει περιφερειακό αποτύπωμα. Με την αξιοποίηση της ελληνικής υποδομής, η χώρα μας αποκτά ρόλο κόμβου που, πέρα από τη Βουλγαρία και τον Κάθετο Διάδρομο έως την Ουκρανία, θα μπορεί να τροφοδοτεί και τα Δυτικά Βαλκάνια.
Σε βάθος χρόνου, οι νέες ροές αναμένεται να αυξήσουν τον ανταγωνισμό και να προσφέρουν περισσότερες επιλογές σε μια περιοχή με ιστορικά περιορισμένες εναλλακτικές.
Αν όλα κυλήσουν σύμφωνα με το πλάνο, το 2027 η Σερβία θα έχει ανοικτή γραμμή προς την ελληνική πύλη LNG και η Αλεξανδρούπολη θα αναδειχθεί σε κόμβο τροφοδοσίας για μια ολόκληρη περιοχή που γυρίζει σελίδα από τη ρωσική εξάρτηση.
