“Σήμα” εκκίνησης για τη δεύτερη δημοπρασία για δέσμευση δυναμικότητας στον Κάθετο Διάδρομο εστάλη, χθες, στην αγορά με τη δημοσίευση προς διαβούλευση από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της σχετικής εισήγησης του ΔΕΣΦΑ. Η διαβούλευση θα διαρκέσει έως τις 9 Ιουνίου.
Όπως αναφέρεται στη σχετική εισήγηση του ΔΕΣΦΑ η νέα δημοπρασία αποτελεί πρωτοβουλία των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς φυσικού αερίου της Ελλάδας (ΔΕΣΦΑ), της Βουλγαρίας (BULGARTRANSGAZ), της Ρουμανίας (TRANSGAZ), της Δημοκρατίας της Μολδαβίας (VESTMOLDTRANSGAZ) και της Ουκρανίας (Gas TSO of Ukraine LLC). Μέσω αυτής θα διατεθεί ένα ειδικό προϊόν δυναμικότητας για την μεταφορά φυσικού αερίου από την Ελλάδα προς την Ουκρανία με την ονομασία «Route 1».
Με βάση την πρόταση, το προϊόν θα είναι μηνιαίο και θα αφορά το πεντάμηνο από τον Ιούνιο έως και τον Οκτώβριο. Τα σημεία διασύνδεσης των συστημάτων μεταφοράς φυσικού αερίου είναι: Kulata - Sidirokastron, Negru Voda 1 - Kardam, Isaccea 1 - Orlovka, Kaushany και Grebenyky και η κατεύθυνση της μεταφορικής ικανότητας από την Ελλάδα προς την Ουκρανία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση την πρόταση οι κάτοχοι του ειδικού προϊόντος Route 1 δεν θα έχουν την δυνατότητα να το χρησιμοποιούν για την μεταφορά φυσικού αερίου από και προς τα εικονικά σημεία συναλλαγών καθώς και προς τα εγχώρια σημεία απόληψης της Βουλγαρίας, Ρουμανίας και της Μολδαβίας.
Ως οριακή τιμή της δημοπρασίας ορίζεται το άθροισμα των Οριακών Τιμών εκκίνησης που εφαρμόζει καθένας από τους εμπλεκόμενους διαχειριστές, μειωμένη κατά 25% (με εξαίρεση το Σημεία Διασύνδεσης Isaccea 1 - Orlovka (Είσοδος), Kaushany (Έξοδος) και Grebenyky (Είσοδος), όπου εφαρμόζεται ήδη έκπτωση 46% από τον Διαχειριστή της Ουκρανίας.
Υπενθυμίζεται ότι η κοινή δημοπρασία με ενιαία τιμή εκκίνησης που πραγματοποίησαν την περασμένη Πέμπτη οι Διαχειριστές Ουκρανίας, Μολδαβίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας και Ελλάδας για δέσμευση δυναμικότητας 31 GWh και παράδοση στην Ουκρανία τον Ιούνιο δεν εμφανίστηκε ούτε ένα χρήστης. Κι αυτό γιατί όπως αναφέρεται, δε δόθηκε επαρκής χρόνος για στάθμιση των δεδομένων.
Να σημειωθεί ότι το όλο πλάνο του Κάθετου Διαδρόμου είναι υψηλής γεωστρατηγικής σημασίας για τη Δύση στο φόντο της προσπάθειας απεξάρτησης από το Ρωσικό αέριο, που εν τω μεταξύ ρέει άφθονο προς τη ΝΑ Ευρώπη. Όπως αναφέρει το ΥΠΕΝ, το κομβικό αυτό έργο, δηλαδή ο Κάθετος Διάδρομος, “αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου τριμήνου του 2026. Συνδέεται με την επέκταση της δυναμικότητας από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία (με σημείο διασύνδεσης το Σιδηρόκαστρο) και από τη Βουλγαρία προς τη Ρουμανία (με σημείο διασύνδεσης την Kresna) ως βασικό τμήμα του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, καθώς και με την υλοποίηση των στόχων για τη διαφοροποίηση και τη βελτίωση της ασφάλειας εφοδιασμού. Η λειτουργία του θα παρέχει τη δυνατότητα μεταφοράς αυξανόμενων ποσοτήτων φυσικού αερίου από τον Νότο προς τον Βορρά.”
Βέβαια το έργο του Κάθετου Διαδρόμου απαιτεί επενδύσεις που υπολογίζονται αθροιστικά σε όλες τις χώρες κοντά στα 3 δισ ευρώ. Κι αυτό όταν υπάρχει κι ένα σενάριο, ανάλογα με τα γεωπολιτικά δεδομένα, για υπολειτουργίας αυτών των υποδομών.
Πάντως, ήδη, οι Διαχειριστές των πέντε χωρών διέλευσης συμφώνησαν προ ημερών να εφαρμόσουν μια ενιαία μειωμένη ταρίφα σε όλο το μήκος του διαδρόμου σε μια προσπάθεια να καταστήσει την εν λόγω όδευση εξίσου ανταγωνιστική αν όχι και ανταγωνιστικότερη άλλων εναλλακτικών οδών προκειμένου να προσελκύσουν τους εμπόρους αερίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τιμές αυτές ενσωματώνουν έκπτωση 25% στα κόστη διέλευσης από την Ελλάδα μέχρι την Ρουμανία και 46% από την Μολδαβία έως την Ουκρανία.
Στην όλη εικόνα έχει σημασία να προστεθεί και το τι , επισημαίνει η Motor Oil για το κόστος για τους χρήστες του αγωγού Ελλάδας-Βουλγαρίας. Συγκεκριμένα, η εταιρεία με επιστολή που κατέθεσε στη ΡΑΑΕΥ, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης επί της εισήγησης του ICGB, του Διαχειριστή του ελληνο-βουλγαρικού αγωγού, σχετικά με τις δημοπρασίες κατανομής δυναμικότητας για το έτος αερίου 2025-26, επισημαίνει ότι ο σχεδιασμός έχει γίνει με επαχθέστερους όρους για την ασφάλεια εφοδιασμού των Ελλήνων καταναλωτών.
Στο πλαίσιο αυτό, η Motor Oil προτείνει στη ΡΑΑΕΥ να εξετάσει τα εξής μεταξύ άλλων, πρόβλεψη δυναμικότητας αντίστροφης ροής από τον IGB προς το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Αερίου (ΕΣΦΑ) το συντομότερο δυνατό, μέσω της συνεργασίας ICGB-ΔΕΣΦΑ. Μέχρι σήμερα η κύρια ροή παραμένει στην κατεύθυνση Νότος-Βορράς για την τροφοδοσία της Βουλγαρίας είτε με αέριο αζέρικης προέλευσης μέσω του αγωγού ΤΑΡ, είτε με φορτία υγροποιημένου αερίου που εκφορτώνονται στο FSRU της Αλεξανδρούπολης. Επίοσης προτείνει συνεργασία στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για τον «Κάθετο Διάδρομο» με τους Διαχειριστές των γειτονικών συστημάτων (ΤΑΡ, ICGB) για την αναπροσαρμογή των σχετικών τιμολογίων , προκειμένου το κόστος των εμπορικών ροών από και προς τις γειτονικές χώρες να καταστεί ελκυστικότερο για τους ‘Έλληνες χρήστες.
