του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Σε 3 με 6 μήνες θα έχει ληφθεί η απόφαση για την εξαγωγή του φυσικού αερίου από το Ισραήλ, είπε χθες ο Μπ. Νετανιάχου. Ο ισραηλινός πρωθυπουργός μπήκε πολύ δυνατά στο ενεργειακό παιχνίδι της περιοχής.
Εκείνος έβγαλε τις ειδήσεις κατά την χθεσινή τριμερή της Λευκωσίας - εξάλλου το Ισραήλ έχει το μαχαίρι και το πεπόνι, δηλαδή 35- 40 τρισ κυβικά πόδια βεβαιωμένα κοιτάσματα - όχι οι ομόλογοι του. Η Ελλάδα άλλωστε δεν έχει φυσικό αέριο, ωστόσο δεν ισχύει το ίδιο για την Κύπρο. Η τελευταία, που έχει καθυστερήσει πάρα πολύ στο θέμα της αξιοποίησης των κοιτασμάτων της, συνεχίζει να παρακολουθεί διστακτικά τις εξελίξεις, λένε οι γνωρίζοντες.
Κι όμως ο ισραηλινός πρωθυπουργός ήταν σαφής, έθεσε δύο μονοπάτια προς συζήτηση με τους ομολόγους του για την εξαγωγή του φυσικού αερίου του Λεβιάθαν, τον αγωγό EastMed και μια μονάδα υγροποίησης στην Κύπρο, απ’ όπου μετά θα εξάγεται ως LNG στις αγορές της Ευρώπης.
EastMed ή μονάδα LNG στην Κύπρο;
Όσον αφορά τον EastMed, ακόμη και αν δεχθούμε ότι το Ισραήλ τον θεωρεί καλή επιλογή, θα πρέπει να συμφωνήσει και η Κύπρος, η οποία ουδέποτε ήταν ιδιαίτερα «ζεστή» για το θέμα. Έως ότου κατασκευασθεί ένας τέτοιος αγωγός θα πρέπει το φυσικό αέριο της να μένει ανεκμετάλλευτο, γι' αυτό και προτιμούσε ανέκαθεν είτε ένα τερματικό LNG στην Κύπρο, είτε διαφορετικά μια λύση εξαγωγής προς την Αίγυπτο και επανεξαγωγής από εκεί, υπό μορφή πάντα LNG. Εξάλλου ένα κυπριακό «οκ στην EastMed θα έδινε την εντύπωση στην διεθνή κοινότητα ότι η Λευκωσία επιχειρεί να «μπει στην μύτη» της Τουρκίας, κάτι που θα οδηγούσε σε άσκηση νέων πιέσεων για εσπευσμένη επίλυση του Κυπριακού.
Και τότε, θα αναρωτηθεί εύλογα κάποιος, γιατί να μην συμφωνήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στην δεύτερη εναλλακτική που προτείνει ο Μπ. Νετανιάχου; Δηλαδή στην δημιουργία μιας μονάδας στην Κύπρο, η οποία θα μετατρέπει σε LNG τόσο ισραηλινό, όσο και κυπριακό αέριο, αυτό του κοιτάσματος «Αφροδίτη», το οποίο… 10 χρόνια μετά την ανακάλυψή του, παραμένει αναξιοποίητο;
Γιατί πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να βρεθούν οι ποσότητες, είναι η απάντηση, με τις εκτιμήσεις να μιλούν για τουλάχιστον 4 δισ.κυβικά μέτρα, προκειμένου η επένδυση να καταστεί βιώσιμη. Και κάποιοι από αυτούς τους όγκους θα πρέπει να είναι και κυπριακοί.
Και κάπου εδώ αρχίζουν τα μπερδέματα. Η υπόθεση με το «Αφροδίτη» που ανακαλύφθηκε το 2013 μπήκε πρόσφατα σε νέες περιπέτειες. Προ ημερών, η κυπριακή κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση της αμερικανικής Chevron, επικεφαλής της κοινοπραξίας μαζί με τις Shell και την ισραηλινών συμφερόντων New Med Energy, για την διοχέτευση των ποσοτήτων του κοιτάσματος με υποθαλάσσιο αγωγό προς τα τερματικά LNG της Αιγύπτου.
Τα πράγματα μπερδεύτηκαν περαιτέρω, καθώς την πρόταση της Chevron, σύμφωνα με προ ημερών δημοσίευμα του Reuters, φέρονται να υποστηρίζουν οι ΗΠΑ. Οι τελευταίες εμφανίζονται να δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στην πρόταση της κοινοπραξίας, στην λογική ότι η σύνδεση του κοιτάσματος «Αφροδίτη» με την Αίγυπτο θα έδινε λύση στο πολύχρονο αδιέξοδο, ενώ θα συνέβαλε στην σταθεροποίηση της περιοχής και στην εξυπηρέτηση των ευρωπαϊκών εξαγωγικών αναγκών.
Η κυπριακή κυβέρνηση, εμφανίζεται σύμφωνα με κυπριακά δημοσιεύματα, να έχει περιθώριο διαπραγματεύσεων ένα 20ήμερο, προκειμένου να εξευρεθεί με την Chevron μια win – win λύση. Λέγεται μάλιστα ότι οι δύο πλευρές, ο κύπριος υπ. Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου και οι εκπρόσωποι της Chevron, αναμένεται να συναντηθούν τις αμέσως επόμενες ημέρες στο gas tech conferense της Σιγκαπούρης για να τα πουν και να βρουν κοινό έδαφος. Η κυπριακή κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η υπαναχώρηση της κοινοπραξίας από την αρχική πρόταση για υλοποίηση πλωτής μονάδας παραγωγής στην Κύπρο περιορίζει σημαντικά τη μακροπρόθεσμη αξία του κοιτάσματος και καθιστά ασύμφορη την όποια συμφωνία.
Όπως και να έχει όμως, με αυτά και με αυτά, το κλίμα συννεφιάζει, και απειλεί να κλείσει το παράθυρο ευκαιρίας που παρουσιάστηκε τον τελευταίο χρόνο για την αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων μετά την απότομη αύξηση των τιμών στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Παράθυρο ευκαιρίας που απειλεί όμως να κλείσει και για το Ισραήλ. Η κυβέρνησή του βλέπει την ευρύτερη δυστοκία που επικρατεί στην κυπριακή πλευρά, ανησυχεί και για το debate που μαίνεται στο εσωτερικό της χώρας ως προς το πόσες ποσότητες πρέπει να εξάγει στην Δύση, χωρίς να θιγεί η ενεργειακή του ασφάλεια, και όχι τυχαία χθες ο Μπ. Νετανιάχου έστειλε μήνυμα προς όλες τις πλευρές ότι πρέπει να τελειώνουμε. Και επιτέλους να επισπευσθούν οι διαδικασίες ώστε εντός το πολύ ενός 6μήνου να ληφθούν αποφάσεις.
Όσον αφορά την Ελλάδα η συζήτηση για τα μονοπάτια μεταφοράς των κοιτασμάτων της Αν. Μεσογείου την αφορούν μόνο ως παρατηρητή. 'Η ως χώρα διέλευσης στην καλύτερη των περιπτώσεων εφόσον αποφασιζόταν κάποια μέρα να ενεργοποιηθεί το σχέδιο του EastMed. Δυστυχώς, η Ελλάδα δεν έχει δικό της φυσικό αέριο, ωστόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι διατεθειμένος να υποστηρίξει όσο μπορεί, όποιο από τα δύο σχέδια, επιλέξουν το Ισραήλ και η Κύπρος.
Και μπορεί η Τουρκία να παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις, με τον πρόεδρο Ερντογάν να προτίθεται να θέσει επιτακτικά στον Νετανιάχου κατά την επικείμενη επίσκεψή του στην Άγκυρα, την πρόταση διέλευσης του ισραηλινού αερίου μέσω Τουρκίας, ωστόσο το Τελ Αβίβ δεν την εμπιστεύεται. Τα όσα είπε ο Νετανιάχου, καθ’ οδόν προς την Λευκωσία και κατά την παραμονή του εκεί, ήταν ένα μήνυμα σε όλους τους παίκτες στην ανατολική Μεσόγειο. Όχι μόνο στην Ελλάδα και στην Κύπρο, αλλά και στην Αίγυπτο, και πάνω απ’ όλα στην Τουρκία.
Εφόσον φυσικά η Κύπρος συνεχίσει να καθυστερεί, χαμένη μέσα στις δικές της εσωτερικές διαδικασίες, ο χρόνος συνεχίσει να κυλά και το παράθυρο ευκαιρίας σε επίπεδο τιμών αρχίσει να κλείνει, τότε, τα πράγματα θα αλλάξουν, όπως λένε οι γνωρίζοντες. Το Ισραήλ θα αναγκαστεί πιθανότατα να πάρει μόνο του τις όποιες αποφάσεις.
