Την ένταξη δώδεκα ελληνικών ενεργειακών έργων στη νέα ευρωπαϊκή λίστα PCI/PMI προβλέπει το σχέδιο της Κομισιόν. Από τις μεγάλες υποθαλάσσιες διασυνδέσεις μέχρι τα έργα αποθήκευσης και τις υποδομές υδρογόνου, ο χάρτης που διαμορφώνεται δεν αφορά μόνο το μέλλον της ηλεκτροπαραγωγής, αλλά την ίδια τη γεωστρατηγική θέση της χώρας.
Στον πυρήνα των έργων βρίσκονται οι μεγάλες ηλεκτρικές διασυνδέσεις. Ο Great Sea Interconnector — η νέα ονομασία του EuroAsia — ενώνει Ισραήλ, Κύπρο και Ελλάδα με ένα τεράστιο υποθαλάσσιο καλώδιο υψηλής τάσης. Είναι έργο που αλλάζει ισορροπίες: συνδέει δύο ηπείρους, ενισχύει την ασφάλεια εφοδιασμού και ανοίγει δρόμο για διπλή ροή πράσινης ενέργειας. Στο ίδιο μέτωπο, το GREGY Interconnector, η σχεδιαζόμενη διασύνδεση Ελλάδας–Αιγύπτου, τοποθετεί τη χώρα στην καρδιά του ευρωμεσογειακού ενεργειακού άξονα, καθώς μπορεί να μεταφέρει στο ευρωπαϊκό δίκτυο ενέργεια παραγόμενη από μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα της Αιγύπτου.
Το βλέμμα στρέφεται και στην αποθήκευση ενέργειας — το κρίσιμο «missing link» της πράσινης μετάβασης. Η Αμφιλοχία, με το μεγάλο έργο υδροηλεκτρικής αποθήκευσης μέσω άντλησης, αποτελεί ίσως την πιο ώριμη και στρατηγικά χρήσιμη ενεργειακή επένδυση στη χώρα. Δίπλα της, το Ptolemaida BESS, το έργο μεγάλης κλίμακας αποθήκευσης με μπαταρίες, ενισχύει την ευελιξία του ηλεκτρικού συστήματος και λειτουργεί ως ανάχωμα στις διακυμάνσεις της παραγωγής από ΑΠΕ.
Η λίστα περιλαμβάνει επίσης τις πρώτες υποδομές που αφορούν το υδρογόνο — το πιο συζητημένο καύσιμο της επόμενης δεκαετίας. Ο σχεδιαζόμενος ελληνοβουλγαρικός άξονας υδρογόνου, μαζί με τις εσωτερικές ελληνικές υποδομές μεταφοράς, θέτει τα θεμέλια για τη δημιουργία μιας ενεργειακής «λεωφόρου» που θα επιτρέπει μελλοντικά την κυκλοφορία πράσινου υδρογόνου στη ΝΑ Ευρώπη. Το υδρογόνο δεν είναι ακόμη ώριμο σε εμπορικό επίπεδο, όμως η ΕΕ επενδύει σε δίκτυα ώστε να είναι έτοιμη όταν η τεχνολογία φτάσει στο σημείο καμπής.
Σε ένα πιο κρίσιμο τεχνικά πεδίο, η Ελλάδα συμμετέχει και σε έργα δέσμευσης και αποθήκευσης CO₂, με επίκεντρο τον Πρίνο. Η δυνατότητα μόνιμης αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα σε εξαντλημένα κοιτάσματα έχει τόσο υποστηρικτές όσο και πολέμιους — η ένταξη όμως στη λίστα PCI/PMI σημαίνει πως η Ευρώπη αναγνωρίζει την ανάγκη ύπαρξης τέτοιων υποδομών στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα.
Κοινός παρονομαστής όλων των έργων είναι ότι ανοίγουν «ενεργειακούς διαδρόμους» που μέχρι χθες δεν υπήρχαν: ηλεκτρικές διασυνδέσεις Ανατολής–Δύσης, ροές ενέργειας από τη Βόρεια Αφρική, δίκτυα υδρογόνου, μεγάλα ενεργειακά «ταμεία» αποθήκευσης. Η Ελλάδα από περιφερειακή αγορά μετατρέπεται — τουλάχιστον σε σχεδιαστικό επίπεδο — σε ενεργειακό κόμβο με διεθνείς διασυνδέσεις και δυνατότητα εξισορρόπησης της παραγωγής ΑΠΕ.
Η ένταξη στη λίστα PCI/PMI δεν σημαίνει βέβαιη υλοποίηση. Σημαίνει όμως, επιτάχυνση αδειοδοτήσεων, πιθανή πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κονδύλια, αναγνώριση στρατηγικής αξίας και — κυρίως — τοποθέτηση της Ελλάδας στην πρώτη γραμμή των ευρωπαϊκών ενεργειακών σχεδιασμών. Το επόμενο στοίχημα είναι αν αυτά τα έργα θα προχωρήσουν γρήγορα, με διαφάνεια και τεχνική ωριμότητα. Γιατί αν υλοποιηθούν, τότε ο χάρτης της ενεργειακής Ευρώπης το 2030 δεν θα μοιάζει σε τίποτα με τον σημερινό — και η Ελλάδα θα έχει κεντρικό ρόλο επάνω του.
