Η ελληνική «πρεμιέρα» στην αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα περνά από τον Πρίνο και, μετά από μήνες προετοιμασίας, μπαίνει πλέον στη φάση υλοποίησης. Η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και η προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού για το γεωτρύπανο κλείνουν δύο κρίσιμες εκκρεμότητες για το έργο «Prinos CO₂ Storage», ανοίγοντας τον δρόμο για ένα επενδυτικό κύμα που συνολικά μπορεί να υπερβεί τα 3 δισ. ευρώ.
Η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για την πρώτη φάση, που καλύπτει δυναμικότητα έως 1 εκατ. τόνους CO₂ ετησίως για ορίζοντα 20 ετών, ήταν προϋπόθεση ώστε η EnEarth (θυγατρική της Energean και φορέας υλοποίησης) να προχωρήσει στο επιχειρησιακό σκέλος.
Οι γεωτρήσεις προγραμματίζονται εντός του 2026 και συνδέονται με την εκταμίευση ευρωπαϊκής χρηματοδότησης 150 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Με δεδομένα τα στενά χρονοδιαγράμματα του ΤΑΑ και τη μεγάλη ζήτηση για εξοπλισμό, ο διεθνής διαγωνισμός για το γεωτρύπανο «βγήκε στον αέρα» άμεσα, καθώς η εξεύρεση και κινητοποίηση της κατάλληλης μονάδας μπορεί να απαιτήσει έξι έως εννέα μήνες.
Σύμφωνα με τον τελικό σχεδιασμό που έχει κατατεθεί στην Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων, ο Πρίνος θα υποδεχθεί γεωτρήσεις εισπίεσης CO₂ αλλά και γεωτρήσεις παραγωγής θαλασσινού νερού από τους ταμιευτήρες, ώστε να απελευθερωθεί ο απαιτούμενος χώρος αποθήκευσης. Η τροφοδοσία της αποθήκης θα γίνεται κυρίως μέσω αγωγών, με συμπληρωματικές ποσότητες να παραλαμβάνονται οδικώς στις χερσαίες εγκαταστάσεις «Σίγμα».
Στο χερσαίο μέτωπο προβλέπονται παρεμβάσεις για τη δημιουργία συλλέκτη υποδοχής, περιοχής εκφόρτωσης και συμπίεσης. Από εκεί, ένας υποθαλάσσιος αγωγός περίπου 20 χιλιομέτρων θα συνδέει τις εγκαταστάσεις με την υπεράκτια εξέδρα Βήτα, ενώ οι εξέδρες Βήτα και Δέλτα θα υποστούν προσαρμογές για την παραλαβή φορτίων CO₂, την εισπίεση και την επεξεργασία του παραγόμενου νερού. Το πλάνο για την πρώτη φάση περιλαμβάνει δύο γεωτρήσεις εισπίεσης και δύο γεωτρήσεις παραγωγής νερού.
Σε διαβούλευση τα έργα CCS
Παράλληλα με τα τεχνικά βήματα, «τρέχει» και το θεσμικό πλαίσιο. Το νομοσχέδιο για τα έργα δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση έως τις 19 Νοεμβρίου, χαράσσοντας τους κανόνες αδειοδότησης, λειτουργίας και εποπτείας για αγωγούς και αποθήκες CO₂.
Στο κείμενο προβλέπονται διαδικασίες εξερεύνησης κατάλληλων θέσεων, ειδικές υποχρεώσεις για ενδιαφερόμενους και φορείς εκμετάλλευσης, υποχρεωτική ασφάλιση των έργων, κατάθεση εγγυήσεων και χρηματική συνεισφορά από τον φορέα εκμετάλλευσης. Σημαντική και η διάταξη που επιτρέπει την ενίσχυση χρηστών δικτύων μεταφοράς και εγκαταστάσεων αποθήκευσης, όπως και των φορέων υποδομών, με δυνατότητα θέσπισης κρατικών ενισχύσεων όπου απαιτείται.
Tα επόμενα βήματα
Μέσα στις επόμενες εβδομάδες, και το αργότερο έως τις αρχές Δεκεμβρίου, το «Prinos CO₂ Storage» αναμένεται να λάβει την άδεια αποθήκευσης από την ΕΔΕΥΕΠ, με τη σύμφωνη γνώμη της DG Clima. Προάγγελος της ωρίμανσης του έργου υπήρξαν και οι πρόσφατες γεωφυσικές έρευνες στον Κόλπο της Καβάλας, που χαρτογράφησαν τα δεδομένα του βυθού στη διαδρομή από τις χερσαίες υποδομές προς τις θαλάσσιες εξέδρες, βήμα κρίσιμο για την πόντιση του αγωγού μεταφοράς υγροποιημένου CO₂.
Η συνολική εικόνα του οικοσυστήματος CCS στην Ελλάδα δεν εξαντλείται στον Πρίνο. Το πακέτο επενδύσεων περιλαμβάνει το «APOLLO CO₂» του ΔΕΣΦΑ, ύψους περίπου 500–600 εκατ. ευρώ, το οποίο προβλέπει αγωγό συλλογής CO₂ από βιομηχανικές εγκαταστάσεις, υγροποίηση και μεταφορά στον Πρίνο ή σε άλλες αποθήκες, αλλά και τα έργα Iris της Motor Oil, Ifestos του Τιτάνα και Olympus του Ηρακλή. Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης, το έργο του Πρίνου προβλέπει σταδιακή επέκταση σε τελική δυναμικότητα έως 2,8 εκατ. τόνους CO₂ ετησίως, κίνηση που θα απαιτήσει νέα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Η EnEarth έχει υπογράψει 15 μνημόνια συνεργασίας με ελληνικές και ξένες βιομηχανίες, τα οποία αντιστοιχούν σε συνολική δυναμικότητα 6,1 εκατ. τόνων CO₂ ετησίως. Τα μνημόνια αυτά αποτυπώνουν τη ζήτηση για αξιόπιστες λύσεις απανθρακοποίησης βαριάς βιομηχανίας και διαμορφώνουν μια πρώτη «ουρά» έργων που θα τροφοδοτήσουν τις υποδομές αποθήκευσης.
Από τη μια, η χώρα αποκτά το πρώτο της ώριμο έργο αποθήκευσης CO₂, με σαφή χρηματοδοτική στήριξη και συγκεκριμένο τεχνικό οδικό χάρτη. Από την άλλη, το θεσμικό πλαίσιο, οι άδειες και οι διαγωνισμοί πρέπει να κινηθούν χωρίς καθυστερήσεις, ώστε το παράθυρο των επενδύσεων να παραμείνει ανοιχτό. Αν το παζλ κλείσει εγκαίρως, ο Πρίνος μπορεί να εξελιχθεί στον πυρήνα ενός νέου βιομηχανικού «κόμβου» που θα συγκεντρώνει, θα μεταφέρει και θα αποθηκεύει εκπομπές CO₂, προσφέροντας στην Ελλάδα ρόλο-κλειδί στη διαδρομή προς την κλιματική ουδετερότητα.
