Παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών, τα διμερή συμβόλαια προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας (PPAs) παραμένουν ουσιαστικά αναξιοποίητα στην ελληνική αγορά – μια υστέρηση που, σύμφωνα με στελέχη του κλάδου και ευρωπαϊκούς φορείς, συμβάλλει διαχρονικά στη διατήρηση υψηλών τιμών στη χονδρική.
H νέα έκθεση του ευρωπαϊκού ρυθμιστή ACER επαναφέρει το ζήτημα στο προσκήνιο, επιβεβαιώνοντας ότι η Ελλάδα έχει μεν κάνει βήματα, δεν έχει όμως ακόμη λύσει τα βασικά εμπόδια που αποθαρρύνουν τις μακροχρόνιες, σταθερές συμφωνίες παραγωγών και μεγάλων καταναλωτών.
Πού «κολλάει» η αγορά
Στο Χρηματιστήριο Ενέργειας έχει στηθεί και λειτουργεί ειδική πλατφόρμα για PPAs, διευκολύνοντας θεωρητικά το «πάντρεμα» παραγωγών–καταναλωτών. Παρά τη δυναμική, πρακτικά εμπόδια κρατούν τη δραστηριότητα σε χαμηλές στροφές.
Τρεις είναι οι βασικοί ανασταλτικοί παράγοντες που αναδεικνύει o ACER για τα αγκάθια της ελληνικής αγοράς:
- Απουσία κρατικής εγγύησης: Χωρίς μηχανισμό πιστωτικής στήριξης, τα συμβόλαια γίνονται ακριβότερα και λιγότερο ελκυστικά.
- Κατακερματισμένη ζήτηση & χαμηλή ρευστότητα: Δεν υπάρχει ενιαία «δεξαμενή» ζήτησης ή επαρκές βάθος συναλλαγών για να κλειδώνονται ανταγωνιστικές τιμές.
- Αργές αδειοδοτήσεις νέων ΑΠΕ: Η πολυπλοκότητα και οι καθυστερήσεις σε αιολικά και φωτοβολταϊκά έργα φρενάρουν νέες συμφωνίες μακράς διάρκειας.
Η εικόνα σήμερα
Παρά τα εμπόδια, κάποια PPAs έχουν ήδη προχωρήσει, διαμορφώνοντας ένα πρώτο «σώμα» αγοράς.
Η κατανομή τους κλίνει υπέρ των αιολικών πάρκων, που αντιπροσωπεύουν περίπου τα δύο τρίτα των συμφωνιών, ενώ τα φωτοβολταϊκά καλύπτουν το υπόλοιπο ένα τρίτο.
Οι διάρκειες κυμαίνονται συνήθως μεταξύ δεκαέξι και είκοσι ετών, προσφέροντας προβλεψιμότητα σε τιμές και ροές. Στην πλευρά της κατανάλωσης, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον προέρχεται από κέντρα δεδομένων και υπηρεσίες, όπου η ζήτηση είναι συνεχής και υψηλής έντασης, δημιουργώντας τις σωστές προϋποθέσεις για δεσμεύσεις ισχύος σε βάθος χρόνου.
Γιατί μας αφορά
Η περιορισμένη χρήση PPAs στερεί από το σύστημα ένα «μαξιλάρι» σταθερών τιμών, που θα μπορούσε να μειώσει την έκθεση των προμηθευτών στις διακυμάνσεις της χονδρικής.
Περαιτέρω, θα μπορούσε δυνητικά να περάσει –έστω μερικώς– σε χαμηλότερους λογαριασμούς για μεγάλους και, σταδιακά, και για μικρότερους καταναλωτές.
Η μεγάλη ευκαιρία: Τα data centers και το Α.Ι.
Η συζήτηση αποκτά νέο βάθος καθώς η χώρα μπαίνει στον χάρτη των επενδύσεων σε υποδομές ψηφιακής οικονομίας. Η αναμενόμενη ανάπτυξη data centers, τροφοδοτούμενη από την επιτάχυνση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης, δύναται να λειτουργήσει ως καταλύτης για την αγορά των PPAs. Εφόσον επιταχυνθούν οι αδειοδοτήσεις και σχεδιαστεί ένας στοχευμένος, αναλογικός μηχανισμός εγγυήσεων που θα μειώνει το πιστωτικό ρίσκο χωρίς να στρεβλώνει τον ανταγωνισμό, οι συνθήκες μπορούν να αλλάξουν ουσιαστικά. Οι παραγωγοί θα βρίσκουν ευκολότερα χρηματοδότηση για νέα έργα ΑΠΕ και οι μεγάλοι καταναλωτές θα θωρακίζουν το ενεργειακό τους κόστος απέναντι στις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς.
Το μήνυμα του ευρωπαϊκού ρυθμιστή είναι σαφές. Η χώρα διαθέτει τα θεμέλια για να περάσει από τη σχεδιαστική πρόοδο στη λειτουργική ωρίμανση. Χωρίς γρηγορότερες άδειες, καλύτερη συγκέντρωση ζήτησης και έναν αξιόπιστο μηχανισμό εγγυήσεων, τα διμερή συμβόλαια θα παραμείνουν μια καλή ιδέα στα χαρτιά.
Με τις παρεμβάσεις αυτές, όμως, μπορούν να εξελιχθούν στο βασικό εργαλείο που θα στηρίξει τη χρηματοδότηση νέων ΑΠΕ και θα δώσει ανάσα στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
