Πού συναντώνται και πού διαφοροποιούνται Ελλάδα και Ιταλία στην ενέργεια; Όσο η πράσινη μετάβαση στην Ευρώπη επιταχύνεται, οι χώρες της Μεσογείου αναζητούν το δικό τους μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης. Ιταλία και Ελλάδα έχουν κοινές αφετηρίες, ισχυρό ηλιακό δυναμικό και επενδύσεις σε ΑΠΕ, αλλά και εμφανείς διαφορές, προσφέροντας ένα ενδιαφέρον πεδίο σύγκρισης.
Στην καρδιά της σύγκρισης βρίσκεται η Σαρδηνία, το ενεργειακό «εργαστήριο» καινοτομίας της Ιταλίας, που προχωρά σε έργα τα οποία ακόμη θεωρούνται ζητούμενα για την Ελλάδα.
Η Ιταλία με αιχμή τo παράδειγμα «Σαρδηνία» επενδύει στην τεχνολογία, πειραματίζεται ήδη με δίκτυα υδρογόνου και έξυπνα ενεργειακά συστήματα, όσο η Ελλάδα παλεύει να ξεπεράσει καθυστερήσεις και θεσμικά εμπόδια.
Σαρδηνία: Το «εργαστήριο» ψηφιοποίησης και η καινοτομία του υδρογόνου
Η Σαρδηνία αποτελεί ένα από τα πιο προηγμένα παραδείγματα στην Ιταλία όσον αφορά την ψηφιοποίηση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας. Η εκτεταμένη εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και η χρήση τεχνολογιών real-time παρακολούθησης δημιουργούν ένα δίκτυο πιο ανθεκτικό, ευέλικτο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες της ενεργειακής μετάβασης. Οι τοπικές αρχές και οι πάροχοι δικτύου πειραματίζονται με λύσεις που διευκολύνουν την ενσωμάτωση ΑΠΕ, τη διαχείριση της ζήτησης και την αποθήκευση.
Στην Ελλάδα, αν και έχουν γίνει βήματα, το ηλεκτρικό δίκτυο εξακολουθεί να υστερεί σε επίπεδο ψηφιοποίησης. Οι καθυστερήσεις στις επενδύσεις σε έξυπνα δίκτυα και υποδομές αποθήκευσης δυσχεραίνουν την ταχύτερη διείσδυση των ΑΠΕ.
Πρόσφατα, μάλιστα, εγκαινιάστηκε στη Σαρδηνία η πρώτη μονάδα υδρογόνου στην Ιταλία, με στόχο την υποκατάσταση φυσικού αερίου. Σήμερα το υδρογόνο συμμετέχει με 2% στο δίκτυο, ενώ εντός ενός έτους αναμένεται να φθάσει στο 20%. Το επόμενο βήμα είναι ο συνδυασμός με CO₂ για παραγωγή συνθετικού μεθανίου, μειώνοντας ακόμη περισσότερο τις εκπομπές.
Η Ιταλία επενδύει στην τεχνολογία
Παράλληλα, η Σαρδηνία φιλοξενεί τα πιο προηγμένα δίκτυα διανομής φυσικού αερίου της χώρας, τα οποία όχι μόνο καλύπτουν τις ανάγκες των 1,7 εκατ. κατοίκων, αλλά είναι έτοιμα να υποδεχθούν νέα καύσιμα όπως βιομεθάνιο, υδρογόνο και συνθετικό μεθάνιο. Το δίκτυο είναι πλήρως ψηφιοποιημένο, με νέους «H₂ ready» έξυπνους μετρητές Nimbo – κατασκευασμένους εξ ολοκλήρου στην Ιταλία – που μπορούν να μετρούν και να επεξεργάζονται μείγματα αερίων.
Η επένδυση αυτή δεν είναι μόνο τεχνολογική, αλλά και στρατηγική για την ιταλική οικονομία, καθώς αποτυπώνει ένα μοντέλο ανάπτυξης που στηρίζεται στην ποιότητα και την καινοτομία.
Η Ιταλία βλέπει το υδρογόνο ως μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης στοιχηματίζοντας σε έργα όπως αυτό της Σαρδηνίας ήδη από το 2018, όταν άρχισε να μετατρέπει τα δίκτυά της ώστε να είναι έτοιμα για νέα καύσιμα. Με κατανάλωση που ξεπερνά τα 310 δισ. κιλοβατώρες τον χρόνο και με περιορισμένες δυνατότητες κάλυψης μόνο από αιολικά και φωτοβολταϊκά, η χώρα στρέφεται σε ένα πολυδιάστατο ενεργειακό μείγμα.
Παράλληλα, έχει συνάψει συνεργασίες με Αυστρία, Γερμανία, Ελβετία, Αλγερία και Τυνησία, δημιουργώντας τον λεγόμενο «διάδρομο του υδρογόνου». Το ιταλικό μοντέλο που βασίζεται σε συνδυασμό υδρογόνου και φυσικού αερίου λειτουργεί όχι μόνο ως τεχνολογική καινοτομία, αλλά και ως σύμβολο για την «επόμενη μέρα» της ευρωπαϊκής απανθρακοποίησης.
Ελλάδα: Πιο αργά βήματα σε δίκτυα και «πράσινα» αέρια
Στον αντίποδα, η Ελλάδα δεν διαθέτει ακόμη ψηφιοποιημένα δίκτυα φυσικού αερίου. Οι επενδύσεις σε υδρογόνο και ανανεώσιμα αέρια παραμένουν σε πρώιμο στάδιο, κυρίως λόγω αυξημένου κόστους και θεσμικών καθυστερήσεων.
Παρότι υπάρχουν στρατηγικά σχέδια για ανάπτυξη του υδρογόνου και του βιομεθανίου, η χώρα δεν έχει προχωρήσει σε αντίστοιχα έργα και βρίσκεται εν αναμονή των ρυθμιστικών πλαισίων.
Κοινό ηλιακό «χαρτί» και επενδύσεις στην αποθήκευση
Παρά τις διαφορές, Ελλάδα και Ιταλία έχουν έναν κρίσιμο κοινό παρονομαστή: το ισχυρό ηλιακό τους δυναμικό. Και στις δύο χώρες, μεγάλα φωτοβολταϊκά projects έχουν ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη, προσελκύοντας διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον.
Οι δύο χώρες διαθέτουν ισχυρό ηλιακό δυναμικό έχοντας επενδύσει σημαντικά στον κλάδο των φωτοβολταϊκών ενώ στην Ιταλία, το 20%-25% της ηλεκτροπαραγωγής προέρχεται από ηλιακή ενέργεια.
Αυτό με τη σειρά του φέρνει αντιμέτωπη τη χώρα με την πρόκληση της αποθήκευσης λόγω των συχνών πλεονασμάτων, όπως ακριβώς συμβαίνει και στην Ελλάδα. Αντίστοιχα, και εμείς με την ταχεία ανάπτυξη των ΑΠΕ, αντιμετωπίζουμε το ίδιο ζήτημα.
Ελλάδα-Ιταλία αναζητούν και οι δύο τη λύση μέσα από μπαταρίες και τεχνολογίες αποθήκευσης. Στην Ιταλία, η αγορά εμφανίζει «έκρηξη» 600% στις εγκαταστάσεις έως 10 MWh το δεύτερο τρίμηνο του έτους.
Στην Ελλάδα, αν και το επενδυτικό ενδιαφέρον για νέα έργα ΑΠΕ παρουσιάζει σημάδια κόπωσης, τα αιτήματα για έργα αποθήκευσης έχουν εκτοξευθεί. Μόνο στο πρώτο επτάμηνο του 2025 κατατέθηκαν σχέδια για 8 GW μπαταριών, αύξηση 30% σε σχέση με το 2024. Συνολικά, ο ΑΔΜΗΕ έχει δεχθεί αιτήματα που αγγίζουν τα 20 GW σε αποθηκευτικά συστήματα τον τελευταίο ενάμιση χρόνο.
Δύο δρόμοι, ένας στόχος
Η Σαρδηνία δείχνει τον δρόμο της καινοτομίας μέσα από την ψηφιοποίηση, τα πράσινα αέρια και τις διεθνείς συνεργασίες, αλλά και το ισορροπημένο ενεργειακό μείγμα, την ώρα που η Ελλάδα ψάχνει να βρει τον ρυθμό της σε πολλά ενεργειακά πεδία.
Και οι δύο χώρες, ωστόσο, κινούνται προς έναν κοινό στόχο: την απανθρακοποίηση και τη μετάβαση σε μια καθαρότερη, πιο βιώσιμη ενεργειακή εποχή.
