Νέο κύμα παρατηρείται τους τελευταίους μήνες στα υδροηλεκτρικά έργα της χώρας, μικρής και μεγάλης κλίμακας, με σειρά αδειοδοτήσεων και επικαιροποιήσεων να δίνουν ώθηση σε παλαιότερα αλλά και σε νέα σχέδια.
Από τον Ιούλιο και μετά πήρε το «πράσινο φως» μια σειρά επενδύσεων με περισσότερα από 12 έργα να εξασφαλίζουν περιβαλλοντικούς όρους, ενώ άλλα τόσα αναβίωσαν άδειες και βεβαιώσεις παραγωγού, βάζοντας πλώρη για ωρίμανση.
Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν ο μικρός υδροηλεκτρικός σταθμός 9,8 MW στη θέση «Μύλος Βαζούρα» Γρεβενών – Δεσκάτης από την Hydroelectric Sources Grevena, καθώς και το μεγάλο έργο 83,6 MW στο Αυλάκι του Αχελώου από την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή.
Παράλληλα, σειρά μικρότερων έργων εξασφάλισαν επικαιροποιημένες άδειες, όπως στον ποταμό Άρδα (5 MW), στον Γοργοπόταμο (0,77 MW), στο ρέμα Καστανιώτικο (2,2 MW) και στον Άνω Ερύμανθο (3,3 MW), ενώ αδειοδοτήθηκε και το σημαντικό έργο «Κόκκινη Πέτρα» στα Μετέωρα (3,59 MW).
Ανάλογη κινητικότητα σημειώθηκε και την άνοιξη με παρατάσεις και τροποποιήσεις σε έργα στη Σαμαρίνα, τα Μετέωρα, το Καρπενήσι, τη Ναυπακτία, την Πέλλα και την Ήπειρο, όπου δραστηριοποιούνται εταιρείες όπως η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, η Green Power και άλλοι όμιλοι.
Η αναθέρμανση του ενδιαφέροντος συνδέεται και με τη διεθνή δυναμική στον τομέα. Σύμφωνα με την έκθεση World Hydropower Outlook 2025 της Διεθνούς Ένωσης Υδροηλεκτρικής Ενέργειας, μόνο το 2024 προστέθηκαν 16,2 GW νέας υδροηλεκτρικής ισχύος, ανεβάζοντας το παγκόσμιο σύνολο στα 1.254 GW.
Στην Ελλάδα, σήμερα λειτουργούν 3.429 MW υδροηλεκτρικά και 699 MW αντλησιοταμίευσης, με αιχμή το μεγάλο έργο Αμφιλοχίας της ΤΕΡΝΑ αλλά και νέες επενδύσεις της ΔΕΗ και άλλων εταιρειών.
Ο στόχος ανάπτυξης, οι προκλήσεις και τα λιγοστά αποθέματα στους ταμιευτήρες
Από τη μια, η κυβέρνηση επιδιώκει να ανεβάσει τον πήχη στα υδροηλεκτρικά, με στόχο την ενίσχυση της ισχύος μεγάλων και μικρών μονάδων έως το 2050, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα. Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Τσάφος, χαρακτήρισε άλλωστε πρόσφατα στη Βουλή την υδροηλεκτρική ενέργεια «ενεργειακό θησαυρό» και «μπαταρία» για το σύστημα. Από την άλλη, το «αγκάθι» της λειψυδρίας και τα στατιστικά των ταμιευτήρων δεν προξενούν αισιοδοξία
Σύμφωνα με τα σχέδια, η σημερινή ισχύς των μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών προβλέπεται ότι θα αυξηθεί σε 4,7 GW μέχρι το 2050. Παράλληλα, τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα εκτιμάται ότι θα διπλασιαστούν, από 250 MW σε σχεδόν 490 MW, ενώ καθοριστικό ρόλο θα παίξει η αντλησιοταμίευση ως «μαξιλάρι» για την ισορροπία του συστήματος, ειδικά όσο ενισχύεται η παραγωγή από ΑΠΕ.
Οι στόχοι αυτοί, όμως, έρχονται αντιμέτωποι με το φαινόμενο της λειψυδρίας και με τους ταμιευτήρες των μεγάλων υδροηλεκτρικών να βρίσκονται μόλις στο 50% της χωρητικότητάς τους λόγω μειωμένων βροχοπτώσεων, γεγονός που επηρεάζει τόσο τις μεγάλες όσο και τις μικρές μονάδες. Μάλιστα, το καλοκαίρι που μας πέρασε τα αποθέματα στους ταμιευτήρες έφτασαν στα δεύτερα χειρότερα επίπεδα της 20ετίας, ενώ «χάθηκαν» συνολικά 300 γιγαβατώρες από πέρυσι.
Οι νέοι περιβαλλοντικοί όροι επιβάλλουν αυστηρούς περιορισμούς, δίνοντας προτεραιότητα στην ύδρευση και άρδευση, ενώ προβλέπεται διακοπή λειτουργίας εάν δεν εξασφαλίζεται η οικολογική παροχή νερού.
Παράγοντες της αγοράς προειδοποιούν ότι, εκτός από τις κλιματικές πιέσεις, τα έργα υδροηλεκτρικής ενέργειας συνεχίζουν να σκοντάφτουν σε χρονοβόρες αδειοδοτήσεις, ελλείψεις ηλεκτρικού χώρου και τοπικές αντιδράσεις. Επιπλέον, οι περικοπές παραγωγής, που σε ορισμένες περιπτώσεις σχετίζονται και με ανάγκες ύδρευσης, δημιουργούν ένα ακόμη περίπλοκο πλέγμα προκλήσεων.
