Μενού Ροή
xifaras depa
Εξωδικαστική Συμφωνία ΔΕΠΑ – Gazprom: Πώς κλείδωσε - Τα οφέλη και η πολιτική διάσταση

Σε εξωδικαστική συμφωνία με τη Gazprom Export (GPE) προχώρησε η ΔΕΠΑ Εμπορίας, με βάση όσα ανακοινώθηκαν χθες, επιλύοντας έτσι συναινετικά τις διαφορές που είχαν ανακύψει μεταξύ των δύο πλευρών για την τιμολόγηση της  τριετίας 2022 έως 2024, αλλά και συμφωνώντας νέες τιμές για το 2025 και 2026.  

Να σημειωθεί ότι όπως ανέφερε και η σχετική ανακοίνωση, η ΔΕΠΑ τον Νοέμβριο του 2022 κατέθεσε αίτημα αναθεώρησης τιμής, όπως προβλέπεται από την υφιστάμενη σύμβαση στην GPE. Στις διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν όλο το 2023 δεν κατέστη δυνατόν να βρεθεί εμπορική λύση. Η ΔΕΠΑ, βλέποντας ότι δεν υπήρχε εκείνη την χρονική περίοδο λύση που να διασφαλίζει τα συμφέροντα της, κατέφυγε σε διεθνή διαιτησία τον Μάρτιο του 2024.  

Η Προσφυγή στην διαιτησία αλλά και η επιχειρηματολογία που κατέθεσε η ομάδα διαχείρισης της ΔΕΠΑ ( αποτελούμενη από στελέχη της εταιρίας αλλά και από διεθνούς κύρους συμβούλους ) οδήγησε την GPE τους τελευταίους μήνες στην επαναπροσέγγιση με την ΔΕΠΑ και την κατάθεση συμβιβαστικής πρότασης.  Έτσι η ΔΕΠΑ Εμπορίας προχώρησε σε εξωδικαστική συμφωνία με τη Gazprom Export, επιλύοντας συναινετικά τις διαφορές που είχαν ανακύψει μεταξύ των δύο πλευρών. 

Πολιτική διάσταση

Η συναινετική εξωδικαστική επίλυση, πάντως, του θέματος, ουσιαστικά, διαμορφώνει ένα υπόστρωμα συνεννόησης με τη Ρωσική πλευρά, σε μια κρίσιμη γεωπολιτικά φάση για την περιοχή. Να σημειωθεί ότι εάν η διαφορά, με βάση όσα αναφέρουν πηγές με γνώση, επιλυόταν μέσω διαιτησίας θα υπήρχε το ρίσκο της διακοπής σχέσεων με το ρωσικό παράγοντα, που πέρα από το “σφράγισμα” της ροής αερίου από μια σημαντική πηγή θα έφερνε και περαιτέρω πολιτική ένταση.  

Επίσης, με δεδομένη τη διεθνή κατάσταση θα ήταν δύσκολο να ανακτηθούν ποσά οφειλής από το ρωσικό όμιλο. Ο τελευταίος, ένεκα και των κυρώσεων που τρέχουν, δε συμμορφώνεται με “τας υποδείξεις” των δικαστηρίων για επιστροφές χρημάτων κτλ, κι έτσι όσοι και όσες έχουν λαμβάνειν καταφεύγουν σε δεσμεύσεις περιουσιακών στοιχείων, όπως και εάν μπορούν. Κάτι τέτοιο θα έπρεπε να κάνει και η ΔΕΠΑ Εμπορίας στην περίπτωση της διαιτητικής επίλυσης του όλου ζητήματος. 

Το περιεχόμενο

Με βάση, δε, πληροφορίες, η συμφωνία προβλέπει ότι η ρωσική πλευρά απόσχει των απαιτήσεων  για καταβολή από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας ρητρών που προβλεπόταν από την παλαιότερη συμφωνία στη λογική του take or pay, ύψους 400 εκατ. ευρώ περίπου. Οι ρήτρες αυτές αφορούσαν ποσότητες αερίου που η ΔΕΠΑ δεν κατάφερε να απορροφήσει τα έτη 2022 έως 2024.Επίσης με βάση πληροφορίες προβλέφθηκε και το νέο “τιμολόγιο” για την προμήθεια ρωσικού αερίου από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας μέχρι το 2026, οπότε και λήγει η σύμβαση και βέβαια αναμένεται να ισχύσει και η σχετική Ευρωπαϊκή πρόβλεψη για αποκοπή του “ενεργειακού ομφάλιου λώρου” με την Ρωσία. Μάλιστα αναφέρεται ότι οι συμφωνημένες τιμές για τις προμήθειες από τούδε και στο εξής είναι χαμηλότερες σε σχέση με εκείνες των προηγούμενων ετών και άκρως ανταγωνιστικές συνολικά με ό.τι ισχύει στην αγορά.

Έτσι, όπως αναφέρεται από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, μετά και τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, η επιλογή της διαιτησίας απέδωσε μια και επέφερε πίεση στην άλλη πλευρά σε συνδυασμό με την επιχειρηματολογία κι έτσι διασφαλίστηκε μετρήσιμο όφελος για την ενέργεια, την οικονομία και τη σταθερότητα

Τι προηγήθηκε

Να σημειωθεί ότι με βάση αρμόδιες πηγές, η ΔΕΠΑ τον Νοέμβριο του 2022 κατέθεσε αίτημα αναθεώρησης τιμής, όπως προβλέπεται από την υφιστάμενη σύμβαση στην GPE - η τιμή πώλησης προς την ΔΕΠΑ ήταν πολύ υψηλή, τόσο σε σύγκριση με το spot LNG, όσο και σε σχέση με την τιμή πώλησης της GPE προς τον έτερο ανταγωνιστή της ΔΕΠΑ στην ελληνική αγορά, όλη την περίοδο 2022-2023-2024.

Στις διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν όλο το 2023 δεν κατέστη δυνατόν να βρεθεί εμπορική λύση. Η ΔΕΠΑ βλέποντας ότι δεν υπήρχε εκείνη την χρονική περίοδο λύση που να διασφαλίζει τα συμφέροντα της κατέφυγε σε διεθνή διαιτησία τον Μάρτιο του 2024. 

Η  προσφυγή στη διαιτησία αλλά και η επιχειρηματολογία που κατέθεσε η ομάδα διαχείρισης της ΔΕΠΑ, ( αποτελούμενη από στελέχη της εταιρίας αλλά και από διεθνούς κύρους συμβούλους ), οδήγησε την GPE, τους τελευταίους μήνες, στην επαναπροσέγγιση με την ΔΕΠΑ και την κατάθεση συμβιβαστικής πρότασης. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δυο πλευρών οδήγησαν στην εξωδικαστική συμφωνία, τα βασικά σημεία της οποίας παρατίθενται παρακάτω :

Κρίσιμα σημεία της συμφωνίας

Με βάση πηγές της ΔΕΠΑ Εμπορίας:

1. Δικαιώθηκε η στρατηγική επιλογή της ΔΕΠΑ για προσφυγή σε διαιτησία.
Η διαιτησία λειτούργησε ως μοχλός πίεσης. Οι Ρώσοι προσήλθαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων 5 μήνες  πριν την απόφαση.

2. Ελαχιστοποίηση του ενεργειακού κινδύνου εν μέσω γεωπολιτικής αστάθειας.
Η συμφωνία αποτρέπει διακοπή ροών σε μια περίοδο εντάσεων στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και εξασφαλίζει ενεργειακή συνέχεια.

3. Πλήρης εξασφάλιση των συμφερόντων της ΔΕΠΑ έως τη λήξη της σύμβασης.
Η εταιρεία λειτουργεί πλέον σε σταθερό και προβλέψιμο περιβάλλον, χωρίς νομικές ή εμπορικές εκκρεμότητες.

4. Διαγραφή όλων των οικονομικών απαιτήσεων της Gazprom.
Οι αξιώσεις για ρήτρες take or pay, συνολικού ύψους περίπου 400 εκατ. ευρώ, ακυρώνονται πλήρως.

5. Εξασφάλιση ανταγωνιστικής τιμής φυσικού αερίου έως το τέλος του 2026.
Η συμφωνία προβλέπει αναδρομική έκπτωση τιμής και επιτρέπει στη ΔΕΠΑ να υλοποιήσει τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της,  στη βάση σταθερού κόστους προμήθειας.

Ο ρόλος του ρωσικού αερίου

Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για το 2025, το ρωσικό αέριο αγωγών επανήλθε στην πρώτη θέση των εισαγωγών τον Απρίλιο, ξεπερνώντας το LNG κατά 1.1 TWh. Το πρώτο τρίμηνο του 2025, οι εισαγωγές μέσω αγωγών ρωσικού αερίου ανήλθαν στο 38,8% των συνολικών εισαγωγών, δηλαδή 8,66 TW. 

Με βάση, δε, ανάλυση του The Green Tank, το ορυκτό αέριο που προέρχεται από τη Ρωσία εισάγεται στη χώρα μέσω διαφορετικών μορφών, είτε σε αέρια μορφή μέσω του αγωγού Turkstream από την πύλη Σιδηροκάστρου, είτε σε μορφή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG). Για πρώτη φορά εισαγωγές ρωσικού LNG καταγράφηκαν τον Οκτώβριο του 2022.

Στα μισά του 2023, το ρωσικό αέριο συνολικά (από αγωγό και LNG) αποτέλεσε την πρώτη πηγή εισαγωγών, αντιστρέφοντας την τάση που υπήρχε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και μέχρι τότε, όταν το LNG από τις υπόλοιπες χώρες κατείχε την πρωτιά. Η τάση αυτή διατηρήθηκε για όλους τους επόμενους μήνες, έως και τον Οκτώβριο του 2024. Έναν μήνα μετά, τον Νοέμβριο, το ρωσικό αέριο έπεσε στη δεύτερη θέση, κάτι το οποίο συνεxίστηκε μέχρι και τον Μάρτιο του 2025.

Τον Απρίλιο 2025, μετά από ένα εξάμηνο, το ρωσικό αέριο επανήλθε στην πρώτη θέση εισαγωγών, ξεπερνώντας το LNG (πλην του ρωσικού). Το ίδιο συνεχίστηκε και τον Μάιο 2025 με το ρωσικό αέριο να ξεπερνά το LNG κατά 1.37 TWh, ενώ τον Απρίλιο η διαφορά ήταν στη 1 TWh.

Στις αρχές Μαΐου 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε το σχέδιο του RePowerEU για την πλήρη απαγόρευση  εισαγωγών ρωσικών ορυκτών καυσίμων. Το σχέδιο στοχεύει στην απαγόρευση εισαγωγών αερίου μέσω νέων συμβάσεων και υφιστάμενων spot συμβολαίων μέχρι τέλος 2025, και στην πλήρη απαγόρευση εισαγωγών αερίου μέσω μακροπρόθεσμων συμβολαίων μέχρι το τέλος του 2027. Στην περίπτωση της Ελλάδας ήδη πριν από την επίσημη ανακοίνωση του ευρωπαϊκού στόχου, παρατηρείται αυξητική τάση των εισαγωγών ρωσικού αερίου (κατά βάση μέσω αγωγού).

Αξίζει να σημειωθεί ότι από τον Νοέμβριο του 2024 το ρωσικό αέριο εισέρχεται μόνο από τον αγωγό, ενώ οι εισαγωγές σε μορφή LNG είναι μηδενικές (Μέχρι και τον Μάρτιο 2025, που υπάρχουν δημοσιευμένα μηνιαία στοιχεία από τη Eurostat). . Σημειώνεται ότι H ΔΕΠΑ εισάγει από την Gazprom σε ετήσια βάση 2 δισ. κ.μ. αερίου, ενώ αντίστοιχη ποσότητα εισάγει και η Metlen. Σημαντική είναι και η ροή αερίου πελάτης της ρωσικής εταιρείας στην Ελλάδα για τη ΔΕΗ. Η τελευταία έχει εξαγοράσει το συμβόλαιο τoυ ομίλου Κοπελούζου για ετήσιες ποσότητες 0,5 δισ. κ.μ. αερίου.

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS

Διαβάστε ακόμη

Άρθρα κατηγορίας