Σήμερα αναμένεται να κλειδώσει στο Μέγαρο Μαξίμου η τελική μορφή του σχεδίου για την ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων. Στη σύσκεψη, υπό τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη και με τη συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ, θα χαραχθεί η στρατηγική που θα καθορίσει την επόμενη μέρα στη διαχείριση αποβλήτων της χώρας.
Παρότι η δημόσια διαβούλευση συνεχίζεται ως τις 17 Οκτωβρίου, η πίεση για αποφάσεις είναι έντονη. Οι ενστάσεις από δήμους αλλά και ενεργειακούς ομίλους έχουν ήδη φτάσει στο υπουργείο, καθώς το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία έξι μονάδων με συνολικό προϋπολογισμό που ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ.
Οι έξι μονάδες και οι τοπικές αντιδράσεις
Το σχέδιο προβλέπει εγκαταστάσεις σε Κοζάνη, Ροδόπη ή Ξάνθη, Αρκαδία–Αχαΐα–Ηλεία, Βοιωτία, Αττική και Ηράκλειο. Η δυναμικότητα τους κυμαίνεται από 62.000 έως 356.000 τόνους τον χρόνο, με στόχο να αξιοποιούν ενεργειακά τα υπολείμματα που απομένουν μετά από διαλογή, ανάκτηση και ανακύκλωση.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση της Δυτικής Μακεδονίας, όπου η ΔΕΗ έχει ήδη εκφράσει πρόθεση να εμπλακεί στην κατασκευή της μονάδας Κοζάνης, συνδέοντάς τη μάλιστα με την τηλεθέρμανση της περιοχής.
Ωστόσο, οι αντιδράσεις δεν λείπουν. Δήμοι, κυρίως σε περιοχές όπου προτείνεται χωροθέτηση, εκφράζουν φόβους για επιβάρυνση των τοπικών κοινωνιών, ενώ στελέχη της αγοράς μιλούν για κενά στο οικονομικό σκέλος του σχεδίου.
Το αγκάθι της Αττικής
Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην Αττική, η οποία παράγει περίπου το 40% των απορριμμάτων της χώρας. Παρά τις διακηρύξεις της τελευταίας δεκαετίας, οι Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) παραμένουν στάσιμες.
Χωρίς να προηγηθεί επεξεργασία και ανάκτηση υλικών, όπως απαιτεί η ευρωπαϊκή νομοθεσία, η ενεργειακή αξιοποίηση δεν μπορεί να προχωρήσει ουσιαστικά.
Το χρονοδιάγραμμα και οι «κόκκινες γραμμές»
Στόχος του ΥΠΕΝ είναι να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός το 2026 και οι υποδομές να τεθούν σε λειτουργία το 2029. Ωστόσο, στελέχη της αγοράς τονίζουν ότι το σχέδιο παραμένει ασαφές ως προς τα οικονομικά του μεγέθη, αφήνοντας αναπάντητα ερωτήματα για το ποιος τελικά θα επωμιστεί το κόστος.
Η ΚΕΔΕ από την πλευρά της έχει ήδη χαράξει «κόκκινες γραμμές». Οι δήμοι εκφράζουν ανησυχία ότι η συνολική διαχείριση μπορεί να φτάσει τα 200 ευρώ τον τόνο, με άμεσο κίνδυνο αύξησης των δημοτικών τελών κατά 17%–28%. «Δεν μπορούμε να μετακυλήσουμε το βάρος στους πολίτες», σχολιάζουν στελέχη της αυτοδιοίκησης.
Μια δύσκολη εξίσωση
Η ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων προβάλλεται από την κυβέρνηση ως αναγκαίο βήμα για τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης αποβλήτων και τη συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Ωστόσο, η επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα στην περιβαλλοντική διάσταση, τις ανάγκες της αγοράς και τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών παραμένει δύσκολη εξίσωση.
Η σημερινή σύσκεψη στο Μαξίμου θα αποτελέσει το πρώτο crash test για το αν το σχέδιο μπορεί να αποκτήσει πολιτική και κοινωνική νομιμοποίηση.
