Σημαντικά είναι τα έσοδα που έχουν εισρεύσει στα δημόσια ταμεία από την επιβολή περιβαλλοντικού τέλους στις πλαστικές σακούλες μεταφοράς από το 2018 μέχρι σήμερα, σύμφωνα με επίσημη απάντηση του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) σε ερώτηση βουλευτών του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ στη Βουλή. Συγκεκριμένα, από το 2018 έως και τον Μάιο του 2025, τα συνολικά έσοδα ανέρχονται σε 61.389.686,98 ευρώ.
Ωστόσο, το ύψος των δαπανών που έχουν αξιοποιηθεί για δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού μόλις και μετά βίας αγγίζει τα 3.933.518,52 ευρώ, ποσοστό περίπου 6,4% των συνολικών εσόδων. Το γεγονός αυτό εγείρει ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα του μέτρου, αλλά και για τον τρόπο διάθεσης των κονδυλίων.
Έσοδα και παρακρατήσεις
Αξίζει να σημειωθεί πως από τα συνολικά ποσά που αποδίδονται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), το 30% παρακρατείται – 10% υπέρ της ΑΑΔΕ και 20% υπέρ του Υπουργείου Περιβάλλοντος – με τον ΕΟΑΝ να λαμβάνει τελικά το 70% των εισπραχθέντων ποσών.
Η απόδοση των ποσών γίνεται ανά τρίμηνο, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει χρονική καθυστέρηση μεταξύ της διάθεσης των σακουλών στην αγορά και της αντίστοιχης είσπραξης του τέλους.
Το τέλος και οι εξαιρέσεις
Το περιβαλλοντικό τέλος επιβλήθηκε αρχικά στις λεπτές πλαστικές σακούλες (<50 μm) από το 2018, και από την 1η Ιανουαρίου 2021 επεκτάθηκε σε όλες τις πλαστικές σακούλες, ανεξαρτήτως πάχους, στο ποσό των 0,09 ευρώ ανά τεμάχιο με ΦΠΑ.
Εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής τέλους:
- οι βιοαποδομήσιμες σακούλες,
- οι σακούλες σε λαϊκές αγορές και περίπτερα,
- και οι πολύ λεπτές σακούλες για λόγους υγιεινής.
Χρήση κονδυλίων και νέες δράσεις
Ο ΕΟΑΝ χρηματοδότησε κατά τα προηγούμενα έτη ποικίλες ενέργειες όπως:
- διανομή επαναχρησιμοποιούμενων τσαντών,
- παραγωγή ενημερωτικού υλικού,
- συμμετοχή σε εκθέσεις και καμπάνιες.
Για το 2025, έχουν δεσμευθεί επιπλέον 1.240.000 ευρώ, ενώ έχει προκηρυχθεί ηλεκτρονικός διαγωνισμός ύψους 5 εκατ. ευρώ (με δυνατότητα αύξησης κατά 50%) για την εκτέλεση δράσεων ενημέρωσης, καθώς και καμπάνια προβολής προϋπολογισμού 3,72 εκατ. ευρώ.
Αποτελεσματικότητα και προβληματισμοί
Παρά τα σημαντικά ποσά, η μείωση της κατανάλωσης πλαστικής σακούλας παρουσιάζει σημάδια επιβράδυνσης. Ενώ ο στόχος της ΕΕ είναι η μείωση κάτω από τα 40 τεμάχια ανά κάτοικο έως το τέλος του 2025, το 2023 η κατανάλωση στην Ελλάδα ανήλθε στα 95 τεμάχια ανά κάτοικο, από 83 το 2022.
Ο ΕΟΑΝ αναγνωρίζει την ανάγκη αναθεώρησης της στρατηγικής και έχει προγραμματίσει νέα μελέτη αξιολόγησης της πολιτικής του περιβαλλοντικού τέλους.
Καθυστερήσεις και διαφάνεια
Τέλος, το έγγραφο αναφέρει πως η υποστελέχωση του Οργανισμού αποτελεί βασικό λόγο για την καθυστέρηση δημοσίευσης απολογισμών, γεγονός που επηρεάζει την έγκαιρη ενημέρωση των πολιτών αλλά και τον κοινοβουλευτικό έλεγχο.
