Με επιστολή προς τον κ. Δ. Φούρλαρη Αντιπρόεδρο ΡΑAEY και κοινοποίηση στον κ. Ν. Μπουλαξή, Γενικό Διευθυντή ΑΔΜΗΕ επί ρυθμιστικών θεμάτων η ΕΒΙΚΕΝ θέτει και πάλι επί τάπητος, όπως αναφέρει, το μεγάλο κόστος της αγοράς εξισορρόπησης, ιδίως για το re-dispatching, που αποτυπώνεται στον Λογαριασμό Προσαύξησης 3.
Παράλληλα ζητά και πάλι όπως κανονιστεί συνάντηση των εμπλεκομένων αρχών κτλ με τα μέλη του ΔΣ της ΕΒΙΚΕΝ ώστε να τεθεί το όλο ζήτημα.
Μεταξύ άλλων, η Ένωση τονίζει ότι η βιομηχανία αδυνατεί να εξυπηρετήσει το κόστος αυτό υπογραμμίζοντας την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στην αγορά για εξορθολογισμό του κόστους ενέργειας για σκοπούς εκτός εξισορρόπησης (re-dispatching).
Αναλυτικά, με βάση όσα αναφέρει ο πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας Αντώνης Κοντολέων, στην επιστολή, “το τελευταίο έτος καταγράφεται υπερδιπλασιασμός του κόστους της αγοράς εξισορρόπησης και ειδικότερα εκείνου για ενέργεια εκτός του σκοπού εξισορρόπησης (re-dispatching). Η αύξηση του εν λόγω κόστους αποτυπώνεται στο Λογαριασμό Προσαύξησης 3 (ΛΠ3), η τιμή του οποίου τον Απρίλιο του 2025 έφθασε να είναι 19.8 €/MWh από 7.4 €/MWh τον Ιούνιο του 2024, ήτοι 167% αύξηση.”
Με βάση όσα αναφέρει ο κ. Κοντολέων στη βάση εκτιμήσεων της ΕΒΙΚΕΝ, “το κόστος της αγοράς εξισορρόπησης θα φθάσει και ίσως ξεπεράσει το 1 δις € το 2025, εκ των οποίων τα 500εκ θα αφορούν ενέργεια εκτός σκοπών εξισορρόπησης (re-dispatching). Δηλώνουμε ότι αυτό το κόστος αδυνατούμε να το εξυπηρετήσουμε, γιατί δεν οφείλεται σε πραγματική αύξηση παραμέτρων κόστους που επιβαρύνουν και τους ανταγωνιστές μας” δηλώνει εμφατικά και τονίζει ότι υπάρχουν πρακτικές αδόκιμες στην αγορά που πρέπει να τύχουν της προσοχής των εποπτικών αρχών
“Παρατηρούμε ότι σχεδόν καθημερινά τις ημέρες με χαμηλή ζήτηση στις ώρες ηλιοφάνειας 4 τουλάχιστον θερμικές μονάδες αμείβονται με pay as bid από την αγορά εξισορρόπησης (re-dispatching) και σίγουρα όχι από το χρηματιστήριο, όπου οι τιμές εκείνες τις ώρες είναι κοντά στο μηδέν.
Παρά το γεγονός ότι είναι γνωστό από την προηγουμένη ότι θα υπάρχει υπερπαραγωγή ΑΠΕ και θα απαιτηθούν περικοπές, και ότι για λόγους ευστάθειας του συστήματος απαιτείται πάντα η λειτουργία κάποιων συμβατικών μονάδων ισχύος περίπου 1000MW, η υφιστάμενη λειτουργία της αγοράς επιτρέπει να εκτοπίζονται αυτές από τις φθηνότερες ΑΠΕ από το πρόγραμμα αγοράς στο χρηματιστήριο.
Στην ουσία κόστος της αγοράς επόμενης ημέρας μεταφέρεται αδιαφανώς και σημαντικά επαυξημένο στην αγορά εξισορρόπησης προς όφελος των ηλεκτροπαραγωγών των συμβατικών μονάδων, καθώς οι ενεργοποιημένες συμβατικές μονάδες από τον ISP αμείβονται με pay as bid και όχι σίγουρα με την οριακή τιμή που διαμορφώνεται στο χρηματιστήριο εκείνες τις ώρες.”
Ο κ. Κοντολέων επισημαίνει ότι με βάση όσα καταγράφει η ΕΒΙΚΕΝ το επιχείρημα ότι το πράσινο ρεύμα είναι πιο φτηνό, ακυρώνεται.
“Με άλλα λόγια το αφήγημα ότι οι ΑΠΕ θα ρίχνουν τις τιμές στα τιμολόγια του απλού καταναλωτή, έστω και κάποιες ώρες μέσα στην ημέρα όταν έχουμε υπερπαραγωγή, ακυρώνεται στην πράξη από τη στρεβλή λειτουργία της αγοράς.”
Προτάσεις
Παράλληλα η ΕΒΙΚΕΝ καταθέτει και μια σειρά προτάσεων.
“Αυτό το θέμα θα μπορούσε κάλλιστα να λυθεί με την προαγορά από τον ΑΔΜΗΕ δυναμικότητας εξισορρόπησης -εφεδρειών(balancing capacity) σε ξέχωρους διαγωνισμούς στο πλαίσιο της αγοράς επόμενης ημέρας (on a primary market) σύμφωνα με το άρθρο 6(8) του κανονισμού (EU)2019/943.
Πρακτική η οποία ακολουθείται από την πλειοψηφία των διαχειριστών στην υπόλοιπη Ευρώπη. Επισημαίνουμε επίσης ότι στις περισσότερες χώρες το κόστος του re-dispatching μεταφέρεται στους καταναλωτές μέσω της χρέωσης χρήσης δικτύου (Γερμανία).
Υπήρξε μάλιστα σχετική πρόταση του Διαχειριστή που βγήκε σε διαβούλευση τον Ιανουάριο, που όμως ανακλήθηκε την ίδια ημέρα που αναρτήθηκε, χωρίς να είναι σαφείς για εμάς ποιοι λόγοι επέβαλαν την ανάκληση. Θα πρέπει άμεσα να επαναληφθεί η ανάρτηση χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση για να εκφραστούν όλες οι απόψεις. Δυστυχώς πλέον δεν υπάρχει άλλο περιθώριο για καθυστερήσεις.
Επισημαίνουμε ότι η πρόταση αυτή περιλαμβάνεται στο market reform plan, που υποβλήθηκε το 2021 από τη χώρα μας για τη μείωση του κόστους της αγοράς εξισορρόπησης (redispatchnig).
Ρύθμιση η οποία εφαρμόζεται επίσης στη γειτονική Ιταλία, η οποία παρά το γεγονός ότι έχει central dispatch μοντέλο αγοράς εξισορρόπησης εμφανίζει σημαντικά χαμηλότερη χρέωση για την αγορά εξισορρόπησης από το δικό μας ΛΠ3.”
Βολές για αδιαφάνεια
Να σημειωθεί ότι στην επιστολή της η ΕΒΙΚΕΝ ασκεί έντονη κριτική σε σχέση με τις χρεώσεις στον ΛΠ3 ενώ στέκεται και στο θέμα των αρνητικών τιμών.
“Επισημαίνουμε επίσης με σημασία, ότι υπάρχει αδιαφάνεια για τις χρεώσεις στον ΛΠ3 αναφορικά με την αποζημίωση για ενέργεια για σκοπούς εκτός εξισορρόπησης. Το μόνο που ανακοινώνεται είναι η τελική τιμή του ΛΠ3 ανά μήνα, που εμπεριέχει το εν λόγω κόστος. Για πρώτη φορά στην έκθεση πεπραγμένων της ΡΑΕ για το 2023 δημοσιοποιήθηκε το ετήσιο κόστος αποζημίωσης της ενέργειας για σκοπούς εκτός εξισορρόπησης.
Πρόσφατα επίσης κατατέθηκε σε διαβούλευση πρόταση για τη θέσπιση αρνητικών τιμών στην αγορά εξισορρόπησης με το επιχείρημα ότι υπάρχει ανάγκη να δοθεί η δυνατότητα αποζημίωσης των μονάδων ΑΠΕ από την αγορά εξισορρόπησης, όταν περικόπτονται. Θεωρώντας επίσης ότι δεν ισχύουν πιά , οι λόγοι που επέβαλαν μέχρι σήμερα τη θέσπιση μηδενικού κάτω ορίου, μεταξύ των οποίων ήταν και ο περιορισμός της δύναμης αγοράς (market power) κάποιων παικτών στη διαμόρφωση του κόστους του re-dispatching, κάτι το οποίο δεν προκύπτει ότι ισχύει βάσει των όσων ανωτέρω παραθέσαμε.
Ως εκ τούτου δεν μπορούμε να συναινέσουμε στη θέσπιση αρνητικών τιμών στην αγορά εξισορρόπησης πριν ληφθούν εκείνα τα μέτρα , τα οποία θα περιορίσουν αποδεδειγμένα το εν λόγω κόστος.
Εκτός της προαγοράς εφεδρειών πριν την DAM, στο market reform plan αναφέρεται και μια άλλη πρόταση- ρύθμιση που επισημαίνει την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι οι προσφορές που έγιναν δεκτές για σκοπούς εκτός εξισορρόπησης (re-dispatching or for voltage control) επισημαίνονται- μαρκάρονται κατάλληλα (properly flagged) ώστε να μην λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό της τιμής αποκλίσεων, σύμφωνα με το άρθρο 13(2) του κανονισμού (EU) 2019/943.
Είναι σε γνώση μας ότι τον Φεβρουάριο του 2024 κατατέθηκε σχετική συγκεκριμένη πρόταση σε Διαβούλευση χωρίς μέχρι σήμερα να υπάρχει εξέλιξη στο θέμα.
Δεν γνωρίζουμε τους λόγους που δεν επέτρεψαν μέχρι σήμερα τη λήψη των ανωτέρω μέτρων που αποτελούν πρόταση της ελληνικής πολιτείας. Η σημερινή λειτουργία της αγοράς εξισορρόπησης είναι στρεβλή και οδηγεί σε ουρανοκατέβατα κέρδη για τους παραγωγούς των συμβατικών μονάδων χωρίς να υπάρχει διαφάνεια.
Θεωρούμε ότι η Αρχή σας πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία ώστε να προχωρήσει άμεσα η υλοποίηση αυτών των μέτρων, τα οποία αποσκοπούν στον ορθό και διαφανή έλεγχο του κόστους που προκύπτει από την αποζημίωση της ενέργειας για σκοπούς εκτός εξισορρόπησης, το οποίο θα πρέπει διακριτά να μεταφερθεί στους καταναλωτές μέσω της χρέωσης χρήσης δικτύου.”
Η μελέτη
Να σημειωθεί ότι με βάση όσα αναφέρει ο κ. Κοντολέων, η ΕΒΙΚΕΝ ανέθεσε στην Grant Thorton μια μελέτη για την ανάλυση του Λογαριασμού Προσαύξησης του ΑΔΜΗΕ, κυρίως του ΛΠ3, που αφορά το κόστος της αγοράς εξισορρόπησης, που έχει εκτοξευτεί και υπάρχει η εκτίμηση ότι θα ξεπεράσει το 1 δις το 2025, από τα οποία τα 500εκ είναι το κόστος του redispatching, ήτοι η ανακατανομή των μονάδων παραγωγής από τον ΑΔΜΗΕ, ως προς την αρχική κατανομή του χρηματιστηρίου ενέργειας.
Όπως αναφέρεται, από την ΕΒΙΚΕΝ, ένα από τα συμπεράσματα της μελέτης είναι ότι για την επίμαχη περίοδο Ιούνιος- Νοέμβριος 2024 παρατηρούνται σημαντικές συστηματικές υπερδηλώσεις φορτίου της τάξης των 100-250GWH ανά μήνα.
Στο πλαίσιο αυτό η ΕΒΙΚΕΝ ζήτησε από την ΡΑΕ να προχωρήσει αφενός στην αυστηροποίηση των χρεώσεων μη συμμόρφωσης, που επιβάλλονται σε συστηματική υπερδήλωση, καθώς στην πράξη προκύπτει ότι τα πρόστιμα αυτά δεν επαρκούν για να σταματήσουν τους εκπροσώπους φορτίου, αφετέρου ζήτησε από την ΡΑΕ να προχωρήσει έρευνα σε βάθος ανά συμμετέχοντα και για να διερευνηθεί εάν oi υπερδηλώσεις ανάλογα την χρονική περίοδο περιορίζονται κάποιες συγκεκριμένες ώρες μέσα στην ημέρα, γιατί τότε οι υπερδηλώσεις μπορεί να καταλήγουν σε 800MW.
Στο πρόσφατο, δε, παρελθόν, μετά από σχετικές επαφές με το Ρυθμιστή, η ΕΒΙΚΕΝ εξέφρασε την άποψη ότι εάν το μέγεθος των υπερδηλώσεων είναι μεγάλο και προκαλείται από καθετοποιημένους προμηθευτές τότε αυτό υποδηλώνει ενδεχόμενη στρατηγική δηλώσεων φορτίου που ενδεχόμενα κατατείνουν σε προσπάθεια χειραγώγησης των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς.
Όπως μάλιστα αναφέρει η ΕΒΙΚΕΝ η ίδια συνέχισε την έρευνα για την περίοδο Δεκ 24- Απρίλιος 25 βάσει των εβδομαδιαίων αναφορών του ΑΔΜΗΕ, όπου δημοσιεύονται οι αποκλίσεις τόσο του φορτίου όσο και των κατανεμόμενων ΑΠΕ, θετικές όσο και αρνητικές. “Θετική στο φορτίο σημαίνει υπερδήλωση και αρνητική στις ΑΠΕ σημαίνει υπερδήλωση παραγωγής” τονίζει η ΕΒΙΚΕΝ που αποτυπώνει συνοπτικά τις καθαρές αποκλίσεις (θετική- αρνητική) του φορτίου φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:
Με βάση την Ένωση, “παρατηρούμε ότι την χειμερινή περίοδο Δεκ- ΦΕΒ δεν παρατηρούνται σημαντικές υπερδηλώσεις φορτίου. Αντίθετα του δύο μήνες Μάρτιο και Απρίλιο παρατηρούμε ότι επανεμφανίζονται υπερδηλώσεις. Μάλιστα από τις ίδιες αναφορές του ΑΔΜΗΕ προκύπτει ότι οι υπερδηλώσεις φορτίου εντοπίζονται στις μεσημεριανές ώρες με ενδεχόμενη στόχευση να συγκρατήσει τις τιμές που κινδυνεύουν να μηδενιστούν λόγω υπερπαραγωγής ΑΠΕ και μικρού φορτίου , το οποίο εντέχνως προσπαθούν τεχνητά να αυξήσουν .Με άλλα λόγια ομιλούμε για ενδεχόμενη προσπάθεια χειραγώγησης των τιμών της χονδρεμπορικής.
Η πιθανή ερώτηση γιατί το χειμώνα δεν καταγράφηκαν υπερδηλώσεις έχει προφανή απάντηση , ότι το φετινό χειμώνα καταγράφηκαν 100% αύξηση παραγωγής από φ.α γιατί υπήρχε όλο το 24ωρο υψηλή ζήτηση για εξαγωγές στα Βαλκάνια, οι οποίες διατήρησαν τις τιμές στη χονδρεμπορική αγορά πολύ ψηλά, οπότε δεν υπήρχε ανάγκη υπερδηλώσεων.
Μόλις όμως μειώθηκε η ζήτηση για εξαγωγές και υπήρξε ισορροπία με εισαγωγές με κάποις στιγμές τα μεσημέρια να επικρατούν εισαγωγές λόγω αρνητικών τιμών της Βουλγαρίας ξεκίνησαν να εμφανίζονται υπερδηλώσεις φορτίου” αναφέρει η ΕΒΙΚΕΝ.
