Σε κρίσιμη καμπή μπαίνει ο Κάθετος Διάδρομος μεταφοράς φυσικού αερίου από την Ελλάδα στην Ουκρανία καθώς στις 19 Σεπτεμβρίου προγραμματίζεται συνάντηση των Διαχειριστών των χωρών διέλευσης, οι οποίοι και θα αξιολογήσουν τα επόμενα βήματα για την επέκταση των δημοπρασιών μέσω του Διαδρόμου 1.
Παρά τα περιορισμένα αποτελέσματα των προηγούμενων γύρων, η ισχυρή πολιτική στήριξη από τις ΗΠΑ, σε συνέχεια της επίσκεψης του υπουργού Εσωτερικών Doug Burgum στη Ρεβυθούσα, δημιουργεί κλίμα αισιοδοξίας ότι το έργο μπορεί να εξελιχθεί σε βασική οδό μεταφοράς αμερικανικού LNG προς την Ανατολική Ευρώπη.
Το αμερικανικό μήνυμα
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ΔΕΣΦΑ επενδύει ήδη σε έργα ενίσχυσης της εξαγωγικής ικανότητας, με στόχο να φτάσει τα 8,5 δισ. κ.μ. αερίου προς τον Βορρά έως το τέλος του 2025. Η δυναμική αυτή ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο από το «παρών» του Burgum στις εγκαταστάσεις του Έλληνα Διαχειριστή, ο οποίος είχε σειρά επαφών με την ελίτ του ελληνικού ενεργειακού επιχειρείν, στέλνοντας ξεκάθαρο μήνυμα στην Ευρώπη.
Ο Αμερικανός αξιωματούχος διαβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν και θα αυξήσουν τις ποσότητες LNG που μπορούν να εξαχθούν, ενώ τόνισε ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει ως πύλη προς την Ουκρανία, περιορίζοντας τη ρωσική επιρροή στην ευρωπαϊκή αγορά.
Στο μεταξύ, καταγράφεται μια εκρηκτική άνοδος εισαγωγών αμερικανικού LNG τελευταία στην Ελλάδα. Μόνο στο οκτάμηνο του 2025, ο τερματικός υποδέχθηκε 30 δεξαμενόπλοια με 17,56 TWh, σχεδόν διπλάσια ποσότητα σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Σήμερα, οι ΗΠΑ καλύπτουν περίπου το 80% των εισαγωγών LNG της Ελλάδας και το 35% της συνολικής εγχώριας κατανάλωσης φυσικού αερίου.
Το «αγκάθι» του κόστους μεταφοράς
Ωστόσο, το πεδίο είναι γεμάτο προκλήσεις με το κόστος μεταφοράς να βρίσκεται στο επίκεντρο. Οι μέχρι τώρα δημοπρασίες του ΔΕΣΦΑ μέσω του Διαδρόμου 1 δεν προσέλκυσαν το αναμενόμενο ενδιαφέρον με τις τιμές να αποτελούν τον βασικό «υπαίτιο» ενώ τον Αύγουστο προτάθηκαν εναλλακτικές όδευσεις (Διαδρομές 2 και 3) με έξοδο από το TAP και το FSRU Αλεξανδρούπολης.
Παρά τις προσπάθειες, η διαμόρφωση ενός ελκυστικού πλαισίου παραμένει ζητούμενο.
Ο ΔΕΣΦΑ, πάντως, υπογραμμίζει ότι η πραγματική δυναμική του έργου θα φανεί τον χειμώνα, όταν οι ανάγκες της Ουκρανίας κορυφωθούν λόγω χαμηλών θερμοκρασιών.
Σε κάθε περίπτωση, στις 19 Σεπτεμβρίου θα «κληρώσει» για το μέλλον του project με την κλειστή συνάντηση όλων των εμπλεκομένων φορέων στο Κισινάου της Μολδαβίας να είναι κρίσιμη και την επόμενη δημοπρασία να προγραμματίζεται για το τέλος Σεπτεμβρίου.
Βεβαίως, τα υψηλά κόστη διέλευσης παραμένουν το μεγαλύτερο «αγκάθι», με τους traders να θεωρούν ότι τα προϊόντα του Διαδρόμου δεν είναι ανταγωνιστικά σε σχέση με την εναλλακτική οδό μέσω Πολωνίας, Ουγγαρίας και Σλοβακίας. Παράλληλα, ο σύνδεσμος Energy Traders Europe εκφράζει ανησυχίες για τη συμβατότητα του έργου με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ICGB –σε συνεργασία με τον ΔΕΣΦΑ και τους Διαχειριστές Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Μολδαβίας και Ουκρανίας– επεξεργάζεται δύο νέα προϊόντα χωρητικότητας, τα Route 2 και Route 3, που θα προσφέρουν επιπλέον ευελιξία στους συμμετέχοντες.
Από την πλευρά της, η Εκτελεστική Διευθύντρια της ICGB, Τεοντόρα Γκεοργκίεβα μιλώντας πρόσφατα στο πλαίσιο του 9ου Southeast Europe Energy Forum (SEEF2025) τόνισε ότι οι αμερικανικοί εταίροι έχουν δώσει ξεκάθαρο στίγμα υποστήριξης, στρατηγικής ευθυγράμμισης και κοινής φιλοδοξίας.
Όπως ανέφερε, με τον αγωγό IGB πλήρως ενσωματωμένο στο ελληνικό δίκτυο και απευθείας συνδεδεμένο με το LNG της Αλεξανδρούπολης, η ICGB είναι σε θέση να προμηθεύει αμερικανικό LNG σε όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και πέραν αυτής, σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Μολδαβία και η Ουκρανία. Η Γκεοργκίεβα χαρακτήρισε τον Κάθετο Διάδρομο Φυσικού Αερίου όχι πλέον ως ιδέα, αλλά ως μια πραγματικότητα, τονίζοντας ότι αποτελεί «ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας και πυλώνα της διατλαντικής συνεργασίας».
Ο Κάθετος Διάδρομος καλείται πλέον να αποδείξει αν μπορεί να πετύχει τις προσδοκίες της Ουάσιγκτον και της Αθήνας ή αν θα «σκοντάψει» σε τεχνικά και οικονομικά εμπόδια.
