Αντιδράσεις προκαλεί στη Βουλγαρία η ενεργειακή συμφωνία με την τουρκική κρατική εταιρεία BOTAŞ, καθώς ο νέος υπουργός Ενέργειας, Zhecho Stankov, κάνει λόγο για σοβαρά λάθη σχεδιασμού και οικονομικές ζημίες ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων. Μάλιστα, σε δηλώσεις του, υποστήριξε ότι η Βουλγαρία “επιδοτεί το ελληνικό σύστημα ενέργειας”, λόγω της διαχείρισης της χωρητικότητας φυσικού αερίου.
«Αχρείαστη και ζημιογόνα σύμβαση»
Η επίμαχη συμφωνία υπεγράφη στα τέλη του 2022 από την τότε διοίκηση της κρατικής Bulgargaz, δίνοντας πρόσβαση στη Βουλγαρία σε τουρκικές ενεργειακές υποδομές για περίοδο 13 ετών. Το τίμημα: πληρωμές ύψους 1,05 εκατ. ευρώ την ημέρα, ανεξάρτητα από τη χρήση του αγωγού.
Όπως αποκάλυψε ο Stankov, η Βουλγαρία έχει μέχρι σήμερα χρησιμοποιήσει μόλις το 13% της συμφωνηθείσας χωρητικότητας, με αποτέλεσμα να έχει ήδη πληρώσει περίπου 600 εκατ. λέβα (περίπου 359 εκατ. ευρώ) για αχρησιμοποίητο φυσικό αέριο.
Πώς «επιδοτείται» το ελληνικό σύστημα
Σε ένα ιδιαίτερα αιχμηρό σχόλιο, ο Βούλγαρος υπουργός τόνισε ότι υπήρξαν περιπτώσεις κατά τις οποίες ελληνικές εταιρείες προμήθευσαν φυσικό αέριο στη Βουλγαρία, το οποίο στη συνέχεια επανεξήχθη στην Ελλάδα, μέσω των ίδιων αγωγών — και μάλιστα σε χαμηλότερη τιμή.
«Η Βουλγαρία πληρώνει για χωρητικότητα την οποία δεν χρησιμοποιεί, και τελικά το αέριο επιστρέφει στην ελληνική αγορά με ζημία για εμάς. Αυτό συνιστά έμμεση επιδότηση του ελληνικού ενεργειακού συστήματος», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Stankov.
Η παραδοχή αυτή έχει προκαλέσει πολιτικές αναταράξεις στη Σόφια, με εισαγγελική έρευνα να έχει ξεκινήσει για τους όρους της συμφωνίας και τους υπευθύνους που την υπέγραψαν.
Η συμφωνία με την BOTAŞ υποτίθεται ότι θα εξασφάλιζε ενεργειακή διαφοροποίηση και σταθερότητα για τη Βουλγαρία, ειδικά μετά τον τερματισμό της συνεργασίας με τη ρωσική Gazprom. Ωστόσο, όπως υποστηρίζει το νέο υπουργείο, η χώρα είχε ήδη εξασφαλίσει τις απαραίτητες ποσότητες μέσω συμφωνιών με το Αζερμπαϊτζάν, LNG από την Ελλάδα και αποθήκευση σε υπόγειες εγκαταστάσεις.
Αντί να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια, η συμφωνία φέρεται να έχει εξελιχθεί σε βάρος για τα δημόσια οικονομικά, την ώρα που γειτονικά κράτη —όπως η Ελλάδα— επωφελούνται εμπορικά μέσω διαμετακόμισης και επανεισαγωγών.
Η υπόθεση απειλεί να εξελιχθεί σε σκάνδαλο πρώτης γραμμής στη Βουλγαρία, με το υπουργείο Ενέργειας να προαναγγέλλει επανεξέταση του συμβολαίου και πιθανές νομικές ενέργειες. Παράλληλα, διερευνάται το ενδεχόμενο η Bulgargaz να επαναδιαπραγματευθεί τη χωρητικότητα ή να περιορίσει τη ζημία μέσω δευτερογενούς διάθεσης.
