Σε μια ημερομηνία–σταθμό για τον αναδυόμενο κλάδο της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας εξελίσσεται η 30ή Σεπτεμβρίου, καθώς τότε εκπνέουν ταυτόχρονα δύο κρίσιμες προθεσμίες που θα καθορίσουν τη δυναμική και τον ρυθμό ανάπτυξης της αγοράς.
Σύμφωνα με πληροφορίες, παρότι είχε «πέσει» στο τραπέζι το ενδεχόμενο παράτασης, δεν τίθεται θέμα νέας αναβολής με το σενάριο να απομακρύνεται και έτσι την τελευταία μέρα του Σεπτεμβρίου να «κληρώνει» τελικά για το μέλλον του κλάδου.
Τα έργα των διαγωνισμών «στην κόψη του ξυραφιού»
Στο επίκεντρο βρίσκονται τα έργα που έχουν εξασφαλίσει επενδυτική και λειτουργική ενίσχυση μέσω των διαγωνισμών της ΡΑΑΕΥ, συνολικής ισχύος περίπου 900 MW.
- Για τα 700 MW των δύο πρώτων δημοπρασιών, οι επενδυτές πρέπει μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου να καταθέσουν δήλωση ετοιμότητας, αποδεικνύοντας ότι τα έργα μπορούν να λειτουργήσουν έως τις 31 Δεκεμβρίου.
- Για τα υπόλοιπα 200 MW της τρίτης δημοπρασίας, η προθεσμία για λειτουργία εκτείνεται μέχρι τον Απρίλιο του 2026.
Η μη τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων συνεπάγεται κατάπτωση των εγγυητικών επιστολών, που σε αρκετές περιπτώσεις ανέρχονται σε εκατομμύρια ευρώ.
Από την πλευρά τους, οι επενδυτές κάνουν λόγο για αντικειμενικά εμπόδια, όπως χρονοβόρες αδειοδοτήσεις, δυσκολίες χρηματοδότησης και σημαντικές καθυστερήσεις στην παράδοση εξοπλισμού, που συχνά ξεπερνούν το έτος.
Το ΥΠΕΝ απομακρύνοντας τώρα τα σενάρια παράτασης, παρότι ο Ελληνικός Σύνδεσμος Συστημάτων Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας είχε ζητήσει αναβολή για όλα τα έργα των τριών διαγωνισμών έως τις 31 Ιουλίου 2026, υποστηρίζοντας ότι οι καθυστερήσεις δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα των επενδυτών αλλά σε εξωγενείς παράγοντες, ετοιμάζει τροποποιητική Υπουργική Απόφαση που θα διευκρινίζει κρίσιμα διαδικαστικά σημεία της πρόσκλησης.
Οι επενδυτές είχαν θέσει ερωτήματα σχετικά με την προέγκριση τραπεζικού δανείου, την επαλήθευση διαθεσιμότητας ιδίων κεφαλαίων, τους αποδεκτούς φορείς έκδοσης εγγυητικών επιστολών, τη χρήση γηπέδων εγκατάστασης και τα όρια αντισυγκέντρωσης. Η νέα Υπουργική Απόφαση αναμένεται να ενσωματώσει αυτές τις διευκρινίσεις, δίνοντας στους συμμετέχοντες σαφή οδηγό για την υποβολή αιτήσεων και την υλοποίηση των merchant μπαταριών.
Νέα πρόσκληση με «αδειοδοτικό μπόνους»
Την ίδια ημερομηνία, 30 Σεπτεμβρίου, λήγει και η προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων στη μεγάλη πρόσκληση του ΥΠΕΝ, που αφορά standalone μπαταρίες 4.700 MW και αναμενόμενες επενδύσεις έως 2 δισ. ευρώ.
Η πρόσκληση διαφοροποιείται από τους διαγωνισμούς, καθώς στηρίζεται αποκλειστικά σε αδειοδοτικό πριμ, με στόχο την επιτάχυνση υλοποίησης έργων σε ορίζοντα 18 μηνών από τη χορήγηση όρων σύνδεσης.
Οι προϋποθέσεις είναι αυστηρές:
- αδειοδοτημένες περιβαλλοντικά μονάδες,
- εξασφαλισμένη έκταση εγκατάστασης με δεκαετή μίσθωση,
- τραπεζική προέγκριση δανείου ή ίδια κεφάλαια,
- εγγυητικές επιστολές που ξεκινούν από 50.000 ευρώ/MW και φτάνουν τα 200.000 ευρώ/MW, ανάλογα με το δίκτυο σύνδεσης.
Παράλληλα, τίθεται πλαφόν κατά το οποίο κάθε επενδυτής μπορεί να λάβει πριμ για χαρτοφυλάκιο έως 250 MW και να υλοποιήσει το πολύ 500 MW μέχρι το 2030.
Σε χαμηλές πτήσεις το πρόγραμμα «Μπαταρίες στις επιχειρήσεις»
Πάντως, την ίδια στιγμή, επικρατεί αβεβαιότητα γύρω από το πρόγραμμα για τις μπαταρίες στις επιχειρήσεις, το οποίο παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.
Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας ήταν η καθυστέρηση στην τροποποίηση της υπουργικής απόφασης για το net billing, που καθορίζει τον τρόπο συμψηφισμού της παραγόμενης και καταναλισκόμενης ενέργειας. Ωστόσο, πιο κρίσιμο θεωρείται ότι οι επιχειρήσεις δεν έχουν πλήρως κατανοήσει τα οικονομικά μοντέλα που θα εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των επενδύσεών τους σε φωτοβολταϊκά με μπαταρία.
Η προθεσμία υποβολής αιτήσεων για έργα άνω των 100 kW λήγει και αυτή στο τέλος Σεπτεμβρίου, ενώ η πρόκληση του ΥΠΕΝ αφορά κυρίως εταιρείες logistics, βιομηχανίες τροφίμων, χημικές και πλαστικών, όπου η μείωση του κόστους θερμικής ενέργειας παραμένει κρίσιμη ανάγκη, ιδιαίτερα σε επιχειρήσεις που συνεχίζουν να χρησιμοποιούν μαζούτ.
Στο παρελθόν, οι εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών σε επιχειρήσεις αφορούσαν κυρίως μεγάλες μονάδες με υψηλή κατανάλωση, λειτουργώντας με το καθεστώς του net metering. Σήμερα, παράγοντες όπως η δυνατότητα χρήσης της μπαταρίας ως UPS ή η εφαρμογή arbitrage δεν έχουν ακόμη ξεκαθαριστεί πλήρως, γεγονός που δυσχεραίνει τον σχεδιασμό και την ανάλυση απόδοσης για τις επιχειρήσεις.
Η απόσβεση μιας επένδυσης σε τέτοια συστήματα υπολογίζεται σε 2–3 χρόνια, αλλά η διάρκεια αδειοδότησης ποικίλλει ανάλογα με το μέγεθος του έργου. Το net billing επιτρέπει συμψηφισμό σε πραγματικό χρόνο, με αποζημίωση της πλεονάζουσας ενέργειας στην τιμή χονδρικής της ώρας. Η εμπειρία από άλλες ευρωπαϊκές χώρες δείχνει αρχικά χαμηλή κινητικότητα, παρά τις προοπτικές οικονομικού οφέλους.
Υπέρβαση του εθνικού στόχου
Σε κάθε περίπτωση, η ανάπτυξη των 4.700 MW της πρόσκλησης, σε συνδυασμό με τα 900 MW των διαγωνισμών, ανεβάζει το σύνολο στα 5.600 MW, υπερβαίνοντας ήδη τον εθνικό στόχο των 4.350 MW για το 2030, όπως ορίζει το επικαιροποιημένο ΕΣΕΚ.
Η προοπτική αυτή αναμένεται να αποφέρει σημαντικά οφέλη με τη μείωση των περικοπών ΑΠΕ, αφού η πλεονάζουσα ενέργεια θα αποθηκεύεται και θα αποδίδεται σε ώρες αιχμής, να βρίσκεται στη κορυφή της λίστας.
Περαιτέρω, η σταθεροποίηση των τιμών χονδρικής, οδηγώντας σε χαμηλότερους λογαριασμούς για καταναλωτές και επιχειρήσεις είναι επίσης μια από τις σημαντικότερες απόρροιες.
Η 30ή Σεπτεμβρίου αποτελεί το πρώτο crash test για τον κλάδο που φιλοδοξεί να παίξει καταλυτικό ρόλο στη μετάβαση της χώρας σε ένα καθαρότερο και πιο ευέλικτο ενεργειακό σύστημα.
