Την ανάγκη αναθεώρησης της ισχύουσας νομοθεσίας, η οποία προβλέπει τον αποκλεισμό από τη λειτουργική ενίσχυση για φωτοβολταϊκά έργα που προχωρούν σε ανανέωση εξοπλισμού, επισημαίνει με επιστολή του ο Σύνδεσμος Παραγωγών Ενέργειας από Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ).
Όπως σημειώνει, η ριζική ανανέωση του εξοπλισμού συνεπάγεται σημαντικό οικονομικό κόστος για τον επενδυτή, με στόχο τη διατήρηση της αποδοτικότητας του σταθμού και όχι την αβίαστη αύξηση των εσόδων του.
Ο ΣΠΕΦ τονίζει ότι η αδικαιολόγητη απώλεια του καθεστώτος ενίσχυσης, ιδίως για μικρομεσαίους και μη καθετοποιημένους παραγωγούς, οδηγεί ουσιαστικά σε οικονομική απορρύθμιση και απαξίωση των επενδύσεών τους.
Αναλυτικά η επιστολή του ΣΠΕΦ:
Με την παρούσα επιστολή επιθυμούμε να θέσουμε υπόψιν σας ένα κρίσιμο ζήτημα που έχει ανακύψει κατόπιν της τροποποίησης του άρθρου 42 του ν. 4951/2022, όπως έλαβε χώρα σε συνέχεια τροπολογίας δια του ν. 5151/2024 από 4/11/24, το οποίο και αφορά στη διακοπή του σχήματος λειτουργικής ενίσχυσης (feed-in tariff ή feed-in premium) των σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ σε περίπτωση «ριζικής ανανέωσης» του εξοπλισμού τους.
Υφιστάμενο Πλαίσιο
Η ισχύουσα ρύθμιση, όπως εξειδικεύεται και από την ΥΑ ΔΑΠΕΕΚ/114746/4230/2020, προβλέπει ότι στην περίπτωση φωτοβολταϊκών σταθμών, ως ριζική ανανέωση νοείται η πλήρης αντικατάσταση τουλάχιστον όλων των φωτοβολταϊκών πλαισίων όσο και όλων των αντιστροφέων (inverters). Σε μια τέτοια περίπτωση ο Φ/Β σταθμός απεντάσσεται από το καθεστώς λειτουργικής ενίσχυσης που ήταν ενταγμένος και λειτουργούσε μέσω σύμβασης του με τον ΔΑΠΕΕΠ (ΣΠΗΕ, ΣΕΣΤ ή ΣΕΔΠ) και οφείλει στο εξής να συμμετέχει αποκλειστικά στην αγορά, γεγονός που, ωστόσο, αλλοιώνει ασύμμετρα και δυσανάλογα τον οικονομικό προγραμματισμό της επένδυσης.
Η ανανέωση του εξοπλισμού δεν είναι δωρεάν και δεν αυξάνει την ισχύ της εγκατάστασης
Πριν προχωρήσουμε στο αίτημα μας, θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε πως:
- Με την ριζική ανανέωση του εξοπλισμού ενός Φ/Β σταθμού δεν μεταβάλλεται η εγκατεστημένη ισχύς του.
- Η ριζική ανανέωση του εξοπλισμού ενός Φ/Β πάρκου, οικονομικά δεν είναι δωρεάν. Έχει εσφαλμένα «καλλιεργηθεί» η εντύπωση πως όσοι παραγωγοί ανανεώνουν ριζικά τον εξοπλισμό του Φ/Β σταθμού τους, έχουν μόνο όφελος από την αύξηση της απόδοσης του. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η ριζική ανανέωση του εξοπλισμού κοστίζει σημαντικά, αφού η μεγέθυνση της ισχύος των νέων πάνελ, η αναλογική μείωση του πληθυσμού τους στην εγκατάσταση για την δεδομένη εγκατεστημένη ισχύ του σταθμού που δεν μεταβάλλεται, καθώς και η αλλαγή του μεγέθους και της τεχνολογίας των Inverters σε δεκαπλάσιας ισχύος τριφασικούς, οπωσδήποτε οδηγούν και σε ριζική αναδιάρθρωση των strings και αλυσιτελώς σε αλλαγή των καλωδιώσεων DC και ΑC συνολικά εντός του σταθμού.
- Ιδίως η αντικατάσταση των πάνελς με καινούργια δεν αυξάνει την ανηγμένη απόδοση του σταθμού, αφού σε κάθε περίπτωση τα πάνελς τιμολογούνται με τιμή μονάδας την ισχύ τους σε Watt και όχι σε τετραγωνικά μέτρα επιφάνειας. Δηλαδή μπορεί η τεχνολογία τω Φ/Β πλαισίων να έχει βελτιωθεί και ανά τ.μ. φωτοβολταϊκής επιφάνειας να παράγεται 3πλάσια και πλέον ισχύς σε σχέση με το παρελθόν, ωστόσο ο παραγωγός συνεχίζει να αγοράζει φωτοβολταϊκή ισχύ, η οποία λόγω κοσμογραφικών και μετεωρολογικών δεδομένων του τόπου εγκατάστασης τους, που δεν αλλάζουν, θα συνεχίσει να αποδίδει ~1,500 kWh/kWp. Μοναδική εξαίρεση επέρχεται όταν με τη ριζική ανανέωση του εξοπλισμού αλλάξουν και οι βάσεις στήριξης από σταθερές σε κινητές (trackers), περίπτωση που θα μπορούσε κάλλιστα να διαχωριστεί στον Νόμο από τις υπόλοιπες.
Με την ριζική ανανέωση λοιπόν του εξοπλισμού ενός Φ/Β σταθμού ο επενδυτής καταβάλει σημαντικό κόστος με σκοπό τη διατήρηση της απόδοσης του σταθμού του στην ζώνη απόδοσης λ.χ. των ~1,500-1,600 kWh/kWp για σταθερές βάσεις. Δεν πρόκειται λοιπόν για κίνηση που θα εκτοξεύσει τα έσοδα του άκοπα και χωρίς κόστος, όπως εσφαλμένα η τιμωρητική διάταξη που εισήχθη τον περασμένο Νοέμβριο με τον ν. 5151/2024 στο άρθρο 42, του ν. 4951 υπονοεί.
Επαναλαμβάνουμε πως αν στόχος της επίμαχης διάταξης ήταν να αποφευχθεί η μετατροπή Φ/Β σταθμών με σταθερές βάσεις σε κινούμενες (trackers) και τοιουτοτρόπως η μεγέθυνση της ανηγμένης απόδοσης τους από ~1,500-1,600 kWh/kWp στα ~2,100 – 2,300 kWh/kWp, αυτό μπορεί να διαχωριστεί στο Νόμο ώστε να μην επιτρέπεται μια τέτοια αλλαγή ή εφόσον λαμβάνει χώρα να «τιμωρείται» μόνο αυτή η περίπτωση με απένταξη από το σχήμα λειτουργικής ενίσχυσης που καταλαμβάνει τον σταθμό.
Επιπλέον, όταν οι επενδυτές επένδυσαν σε Φ/Β πάρκα συνεπεία των ν. 3468/2006, ν. 3851/2010, ν. 4414/2016 και των συν αυτώ, πουθενά δεν αναφερόταν σε αυτούς ή στις άδειες / εγκρίσεις που έλαβαν από την Πολιτεία ή στις συμβάσεις που σύναψαν με ΔΕΔΔΗΕ, ΔΑΠΕΕΠ, ΑΔΜΗΕ, πως δεν επιτρέπεται να ανανεώσουν τον εξοπλισμό τους λόγω π.χ. πρόωρης γήρανσης. Τουναντίον μάλιστα, αυτό που διατυπωνόταν σε όλα τα επίσημα αδειοδοτικά τους έγγραφα και συμβάσεις είναι η εγκατεστημένη / μέγιστη ισχύ του σταθμού τους, η οποία επαναλαμβάνουμε πως δεν μεταβάλλεται σε περίπτωση ριζικής ανανέωσης του εξοπλισμού.
Ένα επιπλέον πρόβλημα στην πράξη
Η επίμαχη διάταξη δεν διαφοροποιεί ούτε καν περιπτώσεις όπου η ολοσχερής αντικατάσταση του εξοπλισμού επιβάλλεται από:
- Φυσικές καταστροφές (π.χ. πλημμύρες, πυρκαγιές)
- Αναγκαστική απαξίωση λόγω εξωτερικών παραγόντων (π.χ. κακής ποιότητας / ελαττωματικός εξοπλισμός, βανδαλισμοί, κλοπές)
- Σοβαρές τεχνικές βλάβες (καταστροφή inverters ή πλαισίων)
Στις περιπτώσεις δηλαδή αυτές, οι παραγωγοί αφού έχουν υποστεί μια καταστροφή ή και συμφορά, ποινολογούνται επιπλέον κιόλας από την Πολιτεία.
Παρατάσεις αδειών λόγω ριζικής ανανέωσης
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις περιπτώσεις ριζικής ανανέωσης λόγω πτώσης της απόδοσης του εξοπλισμού έως 30% σε σχέση με τη τελευταία 5ετία, το ισχύον θεσμικό πλαίσιο προβλέπει την δυνατότητα παράτασης της Άδειας Παραγωγής ανά πενταετία (αυτονοήτως εξυπακούεται και της εξαίρεσης ή απαλλαγής από αυτήν), όπως ορίζεται στο άρθρο 18 της ΥΑ ΔΑΠΕΕΚ/114746/4230/2020. Τούτο αποτελεί σαφή ένδειξη ότι ο νομοθέτης επιθυμεί την ανανέωση του εξοπλισμού πριν μάλιστα αυτός απαξιωθεί και μειωθεί η απόδοση του πάνω από 30% ή καταστεί λειτουργικός κάτω του 70%. Άλλωστε οι ΑΠΕ ήρθαν για να μείνουν στο ηλεκτρικό μίγμα και νομίζουμε πως όλοι συμφωνούμε πως αν μπορούμε να συντηρήσουμε τα υφιστάμενα έργα, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αναλώνουμε πρόσθετες εκτάσεις ώστε να τα αντικαταστήσουμε με νέα.
Αρμοδιότητα και ερμηνευτικά κενά
Όπως διαπιστώσαμε από επικοινωνία με τους εμπλεκόμενους φορείς (ΡΑΑΕΥ, ΔΑΠΕΕΠ, ΔΕΔΔΗΕ), καθοριστικός είναι ο ρόλος του ΔΕΔΔΗΕ, ο οποίος εκ του πρακτέου καλείται να αξιολογήσει αν πρόκειται για ριζική ανανέωση ή ενεργειακή αναβάθμιση. Ωστόσο, το ισχύον πλαίσιο είναι αναίτια τυφλό και οριζόντιο και οδηγεί «εύκολα» στην αναίτια απώλεια του καθεστώτος λειτουργικής ενίσχυσης ενός Φ/Β σταθμού, η οποία στις περιπτώσεις μικρομεσαίων -μη καθετοποιημένων- παραγωγών συνεπάγεται ουσιαστικά την οικονομική τους απορρύθμιση και απαξίωση.
Πρόταση – Αίτημα
Σε συνέχεια των ανωτέρω αιτούμαστε όπως επανεξετάσετε την επίμαχη διάταξη του άρθρου 42, του ν. 4951 όπως ισχύει και εν προκειμένω απαλείψετε την αναίτια τιμωρητική παρ. 7 ή έστω ορίσετε εκεί μόνο τις περιπτώσεις αλλαγής σταθερών βάσεων σε κινούμενες trackers.
Κατά τα λοιπά το άρθρο 48, του ν. 4951 οριοθετεί επαρκώς τους προσήκοντες περιορισμούς στην αύξηση της απόδοσης ενός Φ/Β σταθμού έως 5% σε σχέση με τα πέντε πρώτα έτη λειτουργίας του λόγω αναβάθμισης του εξοπλισμού του χωρίς αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος του, οπότε και εξ’ αυτού του λόγου η παρ. 7, του άρθρου 42, του ιδίου νόμου παρέλκει.
Επίλογος
Η εισηγούμενη αποδέσμευση των ανακαινίσεων εν λειτουργία Φ/Β σταθμών που δεν αυξάνει την εγκατεστημένη ισχύ, θα δώσει και μία υγιή διέξοδο στον κλάδο των απασχολούμενων εγκαταστατών, ο οποίος θα απορροφηθεί σε αυτές αντί στο «κυνήγι» ανάπτυξης και νέας Φ/Β ισχύος που απειλεί να ανατρέψει κάθε έννοια ισορροπίας στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας και που ήδη μέσω των περικοπών λαβώνει τους παραγωγούς.
