Σε αδιέξοδο έχει οδηγηθεί το πλαίσιο εφαρμογής του net-billing, του συστήματος συμψηφισμού ενέργειας που θεσπίστηκε πέρυσι για να δώσει ώθηση στην αυτοκατανάλωση και τις Ανανεώσιμες Πηγές, καθώς οι ιδιώτες προμηθευτές ηλεκτρισμού καταγγέλλουν ότι παραμένει ανεφάρμοστο.
Ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ) με επιστολή του προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας καλεί σε άμεση τροποποίηση της υπουργικής απόφασης που όρισε το θεσμικό πλαίσιο, σημειώνοντας ότι οι ασάφειες και οι εκκρεμότητες έχουν «παγώσει» την αγορά, με συνέπεια καθυστερήσεις έργων, αναστολή νέων συμβάσεων και αδυναμία εκκαθαρίσεων.
Ένα εργαλείο που δεν λειτουργεί
Το net-billing παρουσιάστηκε ως μια σημαντική μεταρρύθμιση για τους αυτοπαραγωγούς ενέργειας, είτε πρόκειται για νοικοκυριά είτε για ενεργειακές κοινότητες. Στην πράξη όμως, σύμφωνα με τον ΕΣΠΕΝ, η εφαρμογή του έχει αποδειχθεί ανέφικτη.
«Χωρίς τις απαραίτητες διορθώσεις, το εργαλείο κινδυνεύει να μείνει ανενεργό», υπογραμμίζουν οι προμηθευτές, εξηγώντας ότι η ασάφεια γύρω από κρίσιμες τεχνικές και νομικές λεπτομέρειες έχει οδηγήσει σε ακινησία.
Από τον Οκτώβριο του 2024 μέχρι σήμερα, ο Σύνδεσμος έχει επανειλημμένα θέσει ζητήματα προς το ΥΠΕΝ, έχει καταθέσει προτάσεις και έχει πραγματοποιήσει συναντήσεις με στελέχη του υπουργείου. Ωστόσο, όπως καταγγέλλεται, η τροποποιητική ΚΥΑ που θα διόρθωνε τις αδυναμίες του πλαισίου δεν έχει εκδοθεί.
Τα βασικά «αγκάθια»
Στην επιστολή του, ο ΕΣΠΕΝ παραθέτει σειρά εκκρεμοτήτων που, κατά την άποψή του, καθιστούν το net-billing ανεφάρμοστο:
- Διαχείριση συμψηφισμών σε διαφορετικά επίπεδα τάσης: Τι συμβαίνει όταν ο σταθμός παραγωγής και η παροχή κατανάλωσης δεν βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο;
- Διάθεση μετρητικών δεδομένων: Η πρόσβαση στα απαραίτητα στοιχεία παραμένει προβληματική τόσο για προμηθευτές όσο και για αυτοκαταναλωτές και ενεργειακές κοινότητες.
- Εκκαθαρίσεις σε Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά και στην Κρήτη: Η έλλειψη σαφούς διαδικασίας δημιουργεί καθυστερήσεις και ασάφειες.
- Καθορισμός αντισυμβαλλόμενων και πρότυπων συμβάσεων: Δεν υπάρχει ξεκάθαρο πλαίσιο για το ποια μέρη συνάπτουν συμβάσεις και με ποιους όρους.
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο, αυτές οι εκκρεμότητες επηρεάζουν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, από τους καταναλωτές που δεν μπορούν να αποκομίσουν τα οφέλη της αυτοπαραγωγής, μέχρι τους προμηθευτές, τον ΔΕΔΔΗΕ και τον ΔΑΠΕΕΠ.
Το αποτέλεσμα προκαλεί σύγχυση στην αγορά και τη λανθασμένη εντύπωση ότι για τις καθυστερήσεις ευθύνονται οι εταιρίες προμήθειας.
Κίνδυνος για τους στόχους της ενεργειακής μετάβασης
Οι προμηθευτές προειδοποιούν ότι αν δεν υπάρξει άμεση πολιτική παρέμβαση, κινδυνεύει να χαθεί ένα βασικό εργαλείο της ενεργειακής μετάβασης. Το net-billing θεωρείται διεθνώς ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα για να ενισχυθεί η αυτοκατανάλωση και να αυξηθεί η συμμετοχή των πολιτών στις ΑΠΕ.
«Η μη λειτουργία του σχήματος υπονομεύει τους στόχους της Πολιτείας για την πράσινη μετάβαση», σημειώνει ο ΕΣΠΕΝ, τονίζοντας ότι κάθε μήνας καθυστέρησης σημαίνει απώλεια επενδύσεων, καθυστέρηση έργων και περιορισμό της ενεργειακής ανεξαρτησίας των καταναλωτών.
Η πίεση προς το ΥΠΕΝ
Το υπουργείο έχει δεχθεί αλλεπάλληλες εισηγήσεις για την αναμόρφωση της υπουργικής απόφασης. Σύμφωνα με πληροφορίες, προτάσεις έχουν ήδη κατατεθεί από τον Σύνδεσμο, με στόχο να αποσαφηνιστούν οι διαδικασίες και να θεσπιστούν πρότυπα συμβόλαια. Ωστόσο, η αγορά παραμένει σε αναμονή.
Το ερώτημα πλέον είναι αν το ΥΠΕΝ θα κινηθεί άμεσα για να ξεμπλοκάρει το net-billing ή αν το εργαλείο θα παραμείνει «στα χαρτιά». Σε μια περίοδο που η Ευρωπαϊκή Ένωση πιέζει για επιτάχυνση της διείσδυσης ΑΠΕ και για ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση, η καθυστέρηση στην Ελλάδα προκαλεί προβληματισμό.
Το επόμενο βήμα
Η ενεργοποίηση του net-billing δεν αποτελεί απλώς μια τεχνική λεπτομέρεια, αλλά μια κρίσιμη πολιτική επιλογή. Η αγορά, οι αυτοπαραγωγοί και οι ενεργειακές κοινότητες περιμένουν την έκδοση της τροποποιητικής ΚΥΑ που θα λύσει τα προβλήματα.
Όπως υπογραμμίζουν οι προμηθευτές, «η ολοκλήρωση των αλλαγών είναι προϋπόθεση για να ξεκινήσει η πλήρης εφαρμογή του σχήματος και να μπορέσουν οι καταναλωτές να δουν τα πραγματικά οφέλη της αυτοκατανάλωσης».
Μέχρι τότε, το net-billing παραμένει ένα θεσμικό εργαλείο με υψηλές προσδοκίες αλλά μηδενική πρακτική εφαρμογή – και αυτό, σύμφωνα με την αγορά, κοστίζει ακριβά τόσο στους καταναλωτές όσο και στην ίδια την ενεργειακή πολιτική της χώρας.
