Η ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας εισέρχεται σε νέα εποχή από την 1η Οκτωβρίου, καθώς τίθεται σε εφαρμογή το σύστημα διαπραγμάτευσης σε 15λεπτα προϊόντα, μία από τις πλέον σημαντικές μεταρρυθμίσεις στη δομή και λειτουργία της αγοράς.
Από τον νέο μήνα, η ηλεκτρική ενέργεια θα μπορεί να αγοράζεται και να πωλείται σε χρονικές μονάδες 15 λεπτών. Η εισαγωγή του νέου συστήματος, το οποίο αντικαθιστά τις συναλλαγές των 60 λεπτών, είχε αναβληθεί αρχικά, αλλά τώρα έχουν ολοκληρωθεί όλες οι προετοιμασίες, γεγονός που φέρνει κοντά τους Ορισμένους Διαχειριστές Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (NEMO) σε όλη την Ευρώπη.
Η αλλαγή, που αποτελεί μέρος μίας πανευρωπαϊκής μεταρρύθμισης, φέρνει την Ελλάδα σε πλήρη ευθυγράμμιση με την Ενιαία Σύζευξη Προηγούμενης Ημέρας (SDAC), σηματοδοτώντας το τέλος της αποκλειστικής χρήσης ωριαίων προϊόντων.
Η πρώτη μέρα διαπραγμάτευσης θα είναι η 30ή Σεπτεμβρίου, με τα νέα προϊόντα να παραδίδονται από την 1η Οκτωβρίου 2025. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΑΕΥ), το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας (ΕΧΕ) και ο ΑΔΜΗΕ έχουν ολοκληρώσει όλους τους τεχνικούς ελέγχους και τις προσαρμογές στους Κανονισμούς, έπειτα από μήνες προετοιμασίας και δοκιμών.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΧΕ προχωρά σε δύο φάσεις υλοποίησης. Aρχικά, μετακινεί νωρίτερα την επικύρωση εντολών (από τις 11:00 στις 9:30 π.μ.), ενώ στη συνέχεια η διαδικασία θα μετατεθεί στις 16:00 της επόμενης ημέρας, εφόσον ολοκληρωθούν επιτυχώς οι δοκιμές λειτουργίας.
Γιατί έχει σημασία το 15λεπτο
Η μετάβαση από την ωριαία στη 15λεπτη βάση διαπραγμάτευσης δεν είναι τυπική αλλαγή, αλλά κρίσιμη τομή για τη σταθερότητα και την αποδοτικότητα του δικτύου.
Όπως τονίζουν παράγοντες της αγοράς, η μεγαλύτερη λεπτομέρεια στις μετρήσεις επιτρέπει ακριβέστερη αντιστοίχιση προσφοράς και ζήτησης και καλύτερη ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Παράλληλα, οδηγεί στη μείωση των ανισορροπιών και των σχετικών κυρώσεων για παραγωγούς και προμηθευτές, και, συνολικά, βελτίωση της αξιοπιστίας του δικτύου.
Η ανάγκη για αυτή την αλλαγή προέκυψε από την αυξανόμενη διείσδυση της ηλιακής και αιολικής ενέργειας, πηγές με έντονη μεταβλητότητα λόγω καιρικών συνθηκών.
Με το νέο σύστημα, οι αγορές θα μπορούν να ανταποκρίνονται σε πραγματικό χρόνο στις διακυμάνσεις της παραγωγής, αποφεύγοντας συμφόρηση στο δίκτυο ή ακόμα και διακοπές ρεύματος.
Ένα βήμα προς την «πράσινη» μετάβαση
Οι δοκιμές που ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 2024 ολοκληρώθηκαν με επιτυχία, επιβεβαιώνοντας την επιχειρησιακή ετοιμότητα τόσο των ελληνικών φορέων όσο και των ευρωπαϊκών διαχειριστών.
Η συμμετοχή των παραγωγών, των προμηθευτών και των ΦοΣΕ κρίθηκε καθοριστική, καθώς αυτοί αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της αγοράς.
Η εισαγωγή των 15λεπτων προϊόντων θεωρείται κομβικό βήμα για τη μετάβαση σε ένα σύγχρονο, «έξυπνο» ενεργειακό δίκτυο, με υψηλή διείσδυση ΑΠΕ και αξιοποίηση ψηφιακών τεχνολογιών.
