Σύσταση στην Ελλάδα να προχωρήσει σε επενδύσεις για να αυξήσει τις διασυνοριακές διασυνδέσεις της καθώς συγκαταλέγεται στις χώρες (μαζί με Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία) που υπολείπονται σημαντικά του στόχου για διασυνδεσιμότητα 15% έως το 2030 απευθύνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που έδωσε στην δημοσιότητα το κείμενο της αξιολόγησης των τελικών εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ).
«Η επένδυση στις υποδομές του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και η βελτιστοποίηση ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος είναι το κλειδί για μια οικονομικά αποδοτική μετάβαση στην καθαρή ενέργεια από το επίπεδο μεταφοράς στο επίπεδο διανομής.
Ενώ κράτη μέλη όπως το Λουξεμβούργο, η Σλοβενία, η Λετονία και η Ουγγαρία υπερβαίνουν ήδη κατά πολύ τον στόχο της ΕΕ για το 2030 όσον αφορά τη διασυνδεσιμότητα του 15%, ορισμένες χώρες όπως η Ισπανία, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Γαλλία υπολείπονται σημαντικά, αναδεικνύοντας ένα επίμονο κενό στα κράτη μέλη που αναπτύσσουν τις διασυνοριακές τους συνδέσεις. Απαιτούνται ενισχυμένες προσπάθειες για να διασφαλιστούν επαρκείς επενδύσεις σε υποδομές σε όλα τα επίπεδα τάσης, ώστε να καλυφθούν τόσο οι εθνικές όσο και οι διασυνοριακές ανάγκες», τονίζει η Ευρ. Επιτροπή και παραπέμπει στη διαπίστωση του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ACER) ότι 32 GW διασυνοριακής δυναμικότητας που απαιτούνται έως το 2030 παραμένουν ανεκμετάλλευτα.
Πάνω από τους στόχους η Ελλάδα
Αξιολογώντας το ελληνικό ΕΣΕΚ η Κομισιόν τονίζει ότι η Ελλάδα έχει θέσει πιο φιλόδοξους στόχους από το μερίδιο που της αναλογεί για να συμβάλλει στην κοινή ευρωπαϊκή προσπάθεια για την επίτευξη του στόχου μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% για το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Συγκεκριμένα:
- Στο μερίδιο των ΑΠΕ στο συνολικό ενεργειακό μείγμα η Ελλάδα έχει θέσει στόχο το 44% το 2030 από 25,3% το 2023, ενώ με βάση τον αλγόριθμο που έχει σχεδιαστεί αρκεί το 39% προκειμένου να συμβάλλει στην επίτευξη του στόχου 42,5% σε επίπεδο ΕΕ.
- Στην τελική κατανάλωση ενέργειας η Ελλάδα πρόκειται να συμβάλλει με 15,2 Mtoe (Million tonnes of oil equivalent) το 2030, ελαφρά περισσότερο από το 14,6 που της αναλογεί.
- Το ίδιο και στην πρωταρχική κατανάλωση ενέργειας με τη συμβολή της Ελλάδας σε 17,8 Mtoe από 17,55 που της αναλογεί.
Σε τροχιά επίτευξης των στόχων
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν καλύψει σημαντικά το χάσμα όσον αφορά την επίτευξη των στόχων για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030. Ως εκ τούτου, η ΕΕ κλείνει συλλογικά τη δέσμευσή της για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55 %, όπως προβλέπεται στον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα, και επιτυγχάνει μερίδιο τουλάχιστον 42,5 % της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Η αξιολόγηση της Επιτροπής δείχνει ότι η ΕΕ βρίσκεται επί του παρόντος σε πορεία μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά περίπου 54 % έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, εάν τα κράτη μέλη εφαρμόσουν πλήρως τα υφιστάμενα και προγραμματισμένα εθνικά μέτρα και τις πολιτικές της ΕΕ. Στο τρέχον γεωπολιτικό πλαίσιο, αυτό καταδεικνύει ότι η ΕΕ εξακολουθεί να ακολουθεί την πορεία των δεσμεύσεών της για το κλίμα, επενδύοντας με αποφασιστικότητα στη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας και δίνοντας προτεραιότητα στη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και στην κοινωνική διάσταση.
Χαμηλότερες τιμές, μείωση της ενεργειακής φτώχειας
Στρατηγικές πρωτοβουλίες όπως η συμφωνία για καθαρή βιομηχανία και το σχέδιο δράσης για οικονομικά προσιτή ενέργεια θα συμπληρώσουν τα ΕΣΕΚ όσον αφορά την κινητοποίηση επενδύσεων για την απαλλαγή της βιομηχανίας από τις ανθρακούχες εκπομπές και την καθαρή τεχνολογία, αξιοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το εγχώριο δυναμικό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της Ευρώπης και τις ενεργειακά αποδοτικές λύσεις, συμβάλλοντας στην επίτευξη χαμηλότερων και σταθερότερων τιμών ενέργειας με την πάροδο του χρόνου.
Στην ΕΕ αναγνωρίζουν ότι το υψηλό ενεργειακό κόστος αποτελεί σημαντική ανησυχία τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για μια ανταγωνιστική βιομηχανία, με την ενεργειακή φτώχεια να πλήττει περισσότερους από 46 εκατομμύρια Ευρωπαίους, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή ενέκρινε πρόσφατα το σχέδιο δράσης για οικονομικά προσιτή ενέργεια, το οποίο περιλαμβάνει ειδικά μέτρα για τη μείωση του ενεργειακού κόστους στην ΕΕ.
Τα τελικά επικαιροποιημένα ΕΣΕΚ εκτιμάται ότι θα συμβάλουν στη μείωση και τη σταθεροποίηση του ενεργειακού κόστους με την πάροδο του χρόνου, μεταξύ άλλων με την επιτάχυνση της ανάπτυξης καθαρής ενέργειας και την προώθηση μιας πιο συντονισμένης και ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας. Τα σχέδια αντιμετωπίζουν επίσης ρητά την ενεργειακή φτώχεια και περιέχουν ειδικές ενότητες σχετικά με τη δίκαιη μετάβαση των Ευρωπαίων καταναλωτών, καθορίζοντας εθνικές φιλοδοξίες και μέτρα σε αυτούς τους τομείς.
Παράλληλα, τα κράτη μέλη επιδεικνύουν πολιτική βούληση να μειώσουν την εξάρτησή από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, να βελτιώσουν την ανθεκτικότητα και την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και των ενεργειακών υποδομών, να επιταχύνουν την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και να στηρίξουν όσους την χρειάζονται περισσότερο με επενδύσεις και ανάπτυξη δεξιοτήτων.
Η αξιολόγηση της Επιτροπής παρέχει στέρεες βάσεις για συζητήσεις σχετικά με τα επόμενα βήματα στην πορεία της ΕΕ προς την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές με ορίζοντα το 2040 και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Η Επιτροπή θα εντείνει τη συνεργασία με τα κράτη μέλη για την κάλυψη των εναπομενόντων κενών και την εφαρμογή πρόσθετης καθοδήγησης, όπως ορίζεται στη σημερινή αξιολόγηση.
Από τα σχέδια στη δράση
Η επόμενη φάση θα πρέπει να επικεντρωθεί στη μετατροπή των σχεδίων σε δράση για τη διασφάλιση της σταθερότητας και της προβλεψιμότητας. Αυτό περιλαμβάνει τη διοχέτευση δημόσιων πόρων για την αποτελεσματική στήριξη μετασχηματιστικών επενδύσεων, την ενθάρρυνση των ιδιωτικών επενδύσεων και τον συντονισμό των προσπαθειών τόσο σε περιφερειακό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα συνεχίσει να στηρίζει τις προσπάθειες των κρατών μελών όσον αφορά την εφαρμογή και την αντιμετώπιση των εναπομεινάντων κενών.
