Τη δημιουργία Mega-Fund το οποίο θα περιλαμβάνει το σύνολο των πόρων του Ταμείου Συνοχής, του γνωστού ΕΣΠΑ, και της ΚΑΠ για τους αγρότες ανακοινώνει σήμερα στις Βρυξέλλες η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von den Leyen.
Σύμφωνα με όσα έχουν διαρρεύσει στη βελγική πρωτεύουσα, από τη νέα προγραμματική περίοδο 2028-34, οι πόροι του ΕΣΠΑ και της ΚΑΠ ενσωματώνονται σε ένα Ταμείο-Γίγας, το οποίο θα λειτουργεί με βάση την δομή και τη λογική του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ).
Δηλαδή, κάθε χώρα από τις 27 θα υλοποιεί ένα εθνικό πρόγραμμα, το λεγόμενο πρόγραμμα της εθνικής περιφερειακής εταιρικής σχέσης (National and Regional Partnership Plan), το οποίο θα περιλαμβάνει πόρους για επενδύσεις και χρηματοδοτήσεις αλλά, ταυτόχρονα, και μεταρρυθμίσεις. Όπως γίνεται σήμερα με το ΤΑΑ, οι πόροι θα εκταμιεύονται μόνο εφ’ όσον η χώρα υλοποιεί τις συμφωνηθείσες μεταρρυθμίσεις με την Ευρ. Επιτροπή σε συγκεκριμένα χρονικά ορόσημα.
Κατά την Ευρ. Επιτροπή, αυτό αποβαίνει προς όφελος των χωρών αφού η σταδιακή εκταμίευση των κονδυλίων θα δίνει τη δυνατότητα να ανακατανέμουν πόρους για να αντιμετωπίζουν πιθανές νέες κρίσεις αλλά και να ανταποκρίνονται σε νέες προτεραιότητες που θα προκύπτουν συν τω χρόνω.
Ελλάδα: Τα 28 προγράμματα συνενώνονται σε ένα
Οι αλλαγές που φέρνει ο νέος σχεδιασμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι πολύ μεγάλες τόσο στην διαχείριση των κονδυλίων όσο και στους αγρότες. Είναι χαρακτηριστικό ότι από 504 επιμέρους προγράμματα που υπάρχουν σήμερα θα απομείνουν μόνο 27, ένα ανά κράτος-μέλος.
Στην τρέχουσα προγραμματικη περίοδο, στην Ελλάδα υπάρχουν 27 προγράμματα του ΕΣΠΑ: 13 περιφερειακά, 9 τομεακά (των υπουργείων) και 5 προγράμματα εδαφικής συνεργασίας- Interreg. Όσον αφορά στα κονδύλια για τους αγρότες, υπάρχει ειδική υπηρεσία που διαχειρίζεται τόσο τα κονδύλια του Πυλώνα 1 (άμεσες ενισχύσεις) όσο και του Πυλώνα 2 (επενδύσεις-έργα). Από το 2028 όλα αυτά τα προγράμματα συνενώνονται σε ένα: το προαναφερθέν πρόγραμμα της εθνικής περιφερειακής εταιρικής σχέσης.
Αυτό, κατά τους Ευρωπαίους αξιωματούχους, οδηγεί σε σημαντική απλούστευση των διαδικασιών, συνέργειες και μεγάλες οικονομίας κλίμακας όσον αφορά στο προσωπικό και τους πόρους.
Μείωση 15-25% στις αγροτικές επιδοτήσεις
Οι άμεσες ενισχύσεις στους αγρότες και κτηνοτρόφους πρόκειται να διατηρηθούν, ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, το συνολικό ποσό θα είναι μειωμένο κατά 15-25%. Επιπρόσθετα, θα γίνει ανακατανομή πόρων υπέρ των αγροτών των νεώτερων χωρών της ΕΕ, αφού οι κατά κεφαλή στρεμματικές ενισχύσεις στους παραγωγούς των παλαιότερων χωρών -και στην Ελλάδα- είναι σημαντικά υψηλότερες.
Έστω και μειωμένες, πάντως, οι άμεσες ενισχύσεις πρόκειται να διατηρηθούν, αλλά το ποιοι αγρότες θα τις λαμβάνουν πρόκειται να αποφασιστεί μετά από εκτεταμένο δημόσιο διάλογο στην ΕΕ και στα κράτη-μέλη, στον απόηχο των αποκαλύψεων για κακοδιαχείρισή τους τα προηγούμενα χρόνια τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Βρυξέλλες επιθυμούν οι επιδοτήσεις να κατευθύνονται κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, στους νέους αγρότες, τους μικρούς αγρότες, τις αγρότισσες και τους παραγωγούς σε ορεινές περιοχές. Ωστόσο, θεωρείται πιθανό ότι τελικά θα ενισχυθούν και οι κατ’ επάγγελμα αγρότες, ανεξαρτήτως ηλικίας.
Σε κάθε περίπτωση, οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται να προκαλέσουν πολιτικό σεισμό και ήδη σήμερα οι αγρότες οργανώνουν συλλαλητήριο διαμαρτυρίας με τα τρακτέρ τους στις Βρυξέλλες.
Επισημαίνεται ότι με τη δημοσιοποίηση των προτάσεων ξεκινά διάλογος με τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και βεβαίως τους εκπροσώπους των παραγωγικών φορέων. Συνεπώς, οι προαναφερθείσες θέσεις μπορούν να αλλάξουν σε πολύ μεγάλο βαθμό, χωρίς όμως να παρεκκλίνουν από τη βασική φιλοσοφία τους.
