Το πρόγραμμα «Next Generation EU» που χρηματοδοτείται από το χρέος της ΕΕ δεν υπερβαίνει τις αρμοδιότητες της ΕΕ, εφόσον συνδέεται σαφώς με την οικονομική κρίση που προκλήθηκε από την πανδημία COVID, αποφάνθηκε την Τρίτη (6 Δεκεμβρίου) το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο.
Το πρόγραμμα «Next Generation EU», η δέσμη μέτρων για την οικονομική ανάκαμψη, η οποία εκδίδει ομόλογα της ΕΕ για τη χρηματοδότηση δανείων και επιχορηγήσεων προς τα κράτη μέλη, βρέθηκε πρόσφατα στο επίκεντρο του γερμανικού συνταγματικού δικαστηρίου (Bundesverfassungsgericht).
Μια ομάδα Γερμανών οικονομολόγων είχε ζητήσει από το δικαστήριο να αξιολογήσει κατά πόσον η απόφαση για τους ίδιους πόρους της ΕΕ, την οποία επικύρωσε η γερμανική Μπούντεσταγκ τον Φεβρουάριο του 2021, συνιστά παραβίαση της αρχής ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση μπορεί να γίνει μόνο βάσει των αρμοδιοτήτων που ανατίθενται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως ορίζονται στο γερμανικό σύνταγμα.
Μεταξύ εκείνων που αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της απόφασης ήταν ο πρώην ευρωβουλευτής Μπέρντ Λούκε, ο οποίος είναι συνιδρυτής του κόμματος Alternative für Deutschland (AfD).
Η απόφαση για τους ίδιους πόρους επιτρέπει στην Επιτροπή να εκδώσει ομόλογα συνολικού ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ -προσαρμοσμένα για τον πληθωρισμό σε σύγκριση με τις τιμές του 2018- για την αναχρηματοδότηση της «διευκόλυνσης για ανάκαμψη και ανθεκτικότητα», του πυρήνα του προγράμματος «Next Generation EU».
Η δέσμη μέτρων δρομολογήθηκε για πρώτη φορά από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ τον Ιούλιο του 2020 ως απάντηση στο οικονομικό σοκ που προκάλεσε η πανδημία COVID, αν και τα μέσα κατανέμονται σε πολλά χρόνια και συνεπώς δεν αποτελούν μόνο άμεση απάντηση στην κρίση.
Τμήματα των κονδυλίων προορίζονται επίσης για δαπάνες για επενδύσεις στο κλίμα καθώς και για την ψηφιακή μετάβαση, γεγονός που φαίνεται να προκαλεί κάποιες ανησυχίες στο συνταγματικό δικαστήριο.
Παρ’ όλα αυτά, το δικαστήριο υποστήριξε ότι «τουλάχιστον δεν θα υπερβεί προφανώς» τις αρμοδιότητες της ΕΕ, «εάν τα κονδύλια χρησιμοποιούνται για ατομική έγκριση» και «από την άποψη αυτή είναι αυστηρά δεσμευμένα από την αρχή».
Σύμφωνα με την απόφαση, η προϋπόθεση αυτή πληρείται στην περίπτωση του προγράμματος λόγω της σαφούς σύνδεσής του με την πανδημία COVID.
Το δικαστήριο επιχειρηματολόγησε με το άρθρο 122 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ), το οποίο επιτρέπει την αντίδραση της ΕΕ σε περίπτωση «σοβαρών δυσκολιών στον εφοδιασμό ορισμένων προϊόντων» ή «χρηματοδοτικής συνδρομής της Ένωσης προς τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη» σε περίπτωση φυσικών καταστροφών.
Επιπλέον, η απόφαση αναφέρει ότι η απόφαση της Μπούντεσταγκ να επικυρώσει το πρόγραμμα TFEU «προϋποθέτει ότι το μέσο ανάκαμψης και το TFEU αποτελούν έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση των σημαντικών οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19».
Αυτό υπογραμμίστηκε επίσης από τη γερμανική κυβέρνηση και τους εκπροσώπους του κοινοβουλίου κατά την προφορική ακρόαση, αναφέρει το δικαστήριο, και «αυτή η εκτίμηση αποτέλεσε επίσης τη βάση για τη συναίνεση της Γερμανίας».
«Από την άποψη αυτή, δεν επρόκειτο για την είσοδο σε μια ένωση μεταφοράς», αναφέρει η απόφαση.
Ψήφος μειοψηφίας: Δεν υπάρχει επαρκής αξιολόγηση των νομικών επιχειρημάτων
Ωστόσο, το δικαστήριο δεν ήταν ομόφωνο στην απόφασή του.
Η αιτιολόγηση ότι κάτι «δεν θα παρέβαινε προφανώς» τις συνθήκες δεν θα ήταν επαρκής αξιολόγηση της υπόθεσης, αναφέρει η μειοψηφία που ψήφισε ένας από τους δικαστές, ο Πέτερ Μίλερ, πρώην πολιτικός των Χριστιανοδημοκρατών CDU, του κόμματος της Άνγκελα Μέρκελ που συμφώνησε με το πρόγραμμα.
«Η δικλείδα κατανομής των κονδυλίων, η προβλεπόμενη χρήση τους και η διάρκεια της δαπάνης συνηγορούν κατά του γεγονότος ότι τα σχεδιαζόμενα μέτρα αποσκοπούν ειδικά στην αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας COVID-19 και δεν αποτελούν ένα γενικό πρόγραμμα τόνωσης της οικονομίας», έγραψε στη δήλωση της μειοψηφίας.
«Δεν προκύπτει η αναγκαία σύνδεση μεταξύ των συνεπειών της πανδημίας και των μέτρων που προβλέπονται στο TFEU για την ψηφιοποίηση ή για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας», πρόσθεσε.
Πράσινος ευρωβουλευτής: Η απόφαση δείχνει την ικανότητα της ΕΕ να ανταποκρίνεται σε κρίσεις
Οι Πράσινοι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χαιρέτισαν την απόφαση.
«Η Ευρώπη είναι ικανή να δράσει στην κρίση», δήλωσε ο Ράσμους Άντερσεν, επικεφαλής της γερμανικής αντιπροσωπείας στην ομάδα των Πρασίνων στο ΕΚ, προσθέτοντας ότι «οι δικαστές δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι όλες οι πολιτικές ανησυχίες είναι νομικά αβάσιμες».
«Είναι σαφές από την απόφαση ότι παρόμοια μέτρα μπορούν να υιοθετηθούν για μελλοντικές κρίσεις», πρόσθεσε ο Άντερσεν.
«Η απόφαση είναι ένα χαστούκι για τους συντηρητικούς και τους φιλελεύθερους που έχουν επιχειρηματολογήσει με νομικές ανησυχίες στην πολιτική συζήτηση».
Μέσω Twitter, το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών χαιρέτισε τη δικαστική απόφαση, αλλά το υπουργείο υπό τον φιλελεύθερο Κρίστιαν Λίντνερ τόνισε επίσης ότι τα χρέη της ΕΕ πρέπει να αποτελούν εξαίρεση.
Πηγή: euractiv.gr
