Ο “ρυπαίνων πληρώνει” είναι η βασική αρχή που προωθεί στην “πράσινή της” ατζέντα η ΕΕ. Ήδη, δε, στη ναυτιλία έχει αναπτυχθεί μια μεγάλη συζήτηση για το ποιος θα επιβαρυνθεί της νέας αυτής περιβαλλοντικής φορολογίας.
Έτσι με βάση το Baltic and International Maritime Council (BIMCO) οι ναυλωτές των πλοίων θα πρέπει να αναλαμβάνουν την ευθύνη καταβολής της τιμολόγησης του άνθρακα στη ναυτιλία, στις περιπτώσεις χρονοναύλωσης ενός πλοίου. Συγκεκριμένα, ο οίκος BIMCO εκφράζει την άποψη ότι στην περίπτωση ναύλωσης του πλοίου για ένα ταξίδι, τότε την ευθύνη θα πρέπει να έχει αυτός που δεσμεύει το πλοίο. Αναλυτικά, σε ανακοίνωσή του το συμβούλιο επισημαίνει ότι, καθώς το ρυθμιστικό τοπίο για τη μετάβαση της ναυτιλίας στην απανθρακοποίηση συνεχίζει να αλλάζει, υποστηρίζει την αρχική στρατηγική του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, υποστηρίζοντας το στόχο του μηδενικού άνθρακα για τη ναυτιλία έως το 2050. Η BIMCO, παράλληλα, σημειώνει παράλληλα ότι η αντιμετώπιση των φραγμών που υπάρχουν για την πράσινη μετάβαση είναι το σημαντικότερο ζήτημα που αντιμετωπίζει η ναυτιλιακή βιομηχανία. Για να επιτευχθούν οι στόχοι θα απαιτηθούν νέες εμπορικές συμφωνίες και από κοινού ανάληψη ευθυνών μεταξύ ναυλωτών και πλοιοκτητών. Το ίδιο ισχύει και για τις συλλογικές προσπάθειες από τους πλοιοκτήτες, τους φορτωτές και τους ναυλωτές έως τους προμηθευτές ενέργειας, τα ναυπηγεία και τους κατασκευαστές μηχανών, σημειώνει το συμβούλιο. Άλλωστε η ναυτιλία σύσσωμη έχει επισημάνει τις δυσκολίες για την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας λόγω της αδυναμίας των αλυσίδων αξίας να εισφέρουν με νεότευκτα “πράσινα” πλοία, επαρκή “πράσινα” καύσιμα κτλ.
Τονίζει επίσης ότι η λήψη υπερβολικών μέτρων με αναδρομική ισχύ θα μπορούσαν να έχουν αρνητικά αποτελέσματα ως προς την επίτευξη του στόχου.
Ο Ελληνικός Εφοπλισμός
Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι αποχαιρετιστήρια -ιστορική ομιλία του ο πρώην πρόεδρος της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών στη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης η οποία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 9 Φεβρουαρίου, στο Μέγαρο Μουσικής είχε δώσει ξεκάθαρο στίγμα.
“Στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ενόψει της αναθεώρησης της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών με συμπερίληψη και της ναυτιλίας, η ΕΕΕ από τα πρώτα στάδια της σχετικής διαβούλευσης και των ευρωπαϊκών θεσμικών διεργασιών πρωτοστάτησε, εκφράζοντας καταρχήν την αντίθεσή της στην αμιγώς αυτή εισπρακτικής φύσης πολιτική πρωτοβουλία αλλά και στη συνέχεια επηρεάζοντας την τελική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως αυτή ανακοινώθηκε στις 14 Ιουλίου 2021” τόνισε και προσέθεσε:
“Χρησιμοποιήσαμε όλους τους διαύλους επικοινωνίας με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και ιδιαιτέρως με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τόσο σε επίπεδο τεχνικών υπηρεσιών όσο και στο ανώτερο δυνατόν πολιτικό επίπεδο, καταφέρνοντας να υπογραμμίσουμε τον στρατηγικό ρόλο της ευρωπαϊκής ναυτιλίας και τις θέσεις της ευρωπαϊκής ναυτιλίας για το Green Deal και το EU ETS.
Ηχηρό αποτέλεσμα των ως άνω ενεργειών της Ένωσής μας ήταν η συμπερίληψη σε προοιμιακή διάταξη στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το EU ETS, και σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», για την αναγνώριση του δομικού ρόλου του ναυλωτή, ο οποίος είναι κατά κύριο λόγο υπεύθυνος για την επιλογή των καυσίμων του πλοίου, της διαδρομής και της ταχύτητας του πλοίου, παράμετροι που καθορίζουν και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των πλοίων. Οι προσπάθειες της Ένωσής μας επικεντρώνονται πια στο να εισαχθεί στα κύρια άρθρα της προτεινόμενης Οδηγίας σχετική δεσμευτική ρήτρα για τους ναυλωτές και ως προς αυτό δρομολογούνται σειρά ενεργειών ενημέρωσης των άλλων δύο νομοθετικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο, τα οποία θα συνδιαλλαχθούν και θα διαπραγματευτούν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα επί του θέματος” τόνισε ο πρώην πρόεδρος της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών.
Η κυβέρνηση
Στο φόντο αυτό η Ελληνική Κυβέρνηση εντείνει τις προσπάθειες σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο για τροποποιήσεις στους σχεδιασμούς Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων. Μάλιστα, όπως είχε κάνει και ο υπουργός Κώστας Σκρέκας σε προηγούμενο Συμβούλιο, και ο Πέτρος Βαρελίδης, που εκπροσώπησε τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος της Ε.Ε., το οποίο διεξήχθη στις 17 Μαρτίου στις Βρυξέλλες έθεσε το ζήτημα καθώς το βασικό θέμα του Συμβουλίου ήταν η δημιουργία αυτόνομου συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ETS - ΒRT) της Ε.Ε. στους τομείς των μεταφορών και των κτιρίων, στο πλαίσιο εφαρμογής της νομοθετικής δέσμης μέτρων «Fit for 55».
O κ. Βαρελίδης επισήμανε στην τοποθέτησή του, ότι η ένταξη της ναυτιλίας στο ETS θα πρέπει να γίνει με τρόπο που διασφαλίζει την εφαρμοσιμότητα του και τον υγιή ανταγωνισμό. Πρόσθεσε ότι πρόκειται για ζήτημα που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα, δεδομένου ότι το 59% του ευρωπαϊκού στόλου είναι ελληνόκτητος. Να σημειωθεί ότι ο Πρωθυπουργός έχει καταθέσει σχετική πρόταση στην Κομισιόν για τη σύσταση ενός φορέα που θα ερευνήσει τις εναλλακτικές για την "πράσινη" μετάβαση όλης της αλυσίδας αξίας πίσω από τη ναυτιλία και θα βρει τρόπους και για την πράσινη μετάβαση στα ναυτιλιακά καύσιμα κτλ, όπου σήμερα καταγράφεται μεγάλο κενό. Υπενθυμίζεται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει προτείνει την ίδρυση ενός Ερευνητικού Κέντρου Εναλλακτικών Θαλάσσιων Καυσίμων και Τεχνολογιών.
