Η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης συμπίπτει με την άφθονη προσφορά πετρελαίου με τρόπους που αναμένεται να μειώσουν τις παγκόσμιες τιμές των εμπορευμάτων σε χαμηλά εξαετίας σύμφωνα με τη νέα έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για τις προοπτικές των εμπορευμάτων. Η μείωση αυτή θα μπορούσε να μετριάσει τους βραχυπρόθεσμους κινδύνους πληθωρισμού που προκύπτουν από την αύξηση των εμπορικών φραγμών, αλλά θα μπορούσε επίσης να παρεμποδίσει τις προοπτικές για οικονομική πρόοδο σε πολλές οικονομίες.
Οι παγκόσμιες τιμές των εμπορευμάτων αναμένεται να μειωθούν κατά 12% το 2025 και κατά 5% επιπλέον το 2026, υποχωρώντας σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί από τις αρχές του 2020. Σε ονομαστικούς όρους, οι τιμές θα εξακολουθήσουν να είναι υψηλότερες από ό,τι ήταν πριν από την έναρξη της πανδημίας. Ωστόσο, προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό, είναι πιθανό να μειωθούν για πρώτη φορά κάτω από τον μέσο όρο που επικρατούσε από το 2015 έως το 2019. Αυτό θα σηματοδοτούσε το τέλος μιας άνθησης που τροφοδοτήθηκε από την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας από την πανδημία COVID-19 και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Η εξασθένηση των προοπτικών ανάπτυξης αποτελεί το τελευταίο σοκ που πλήττει την παγκόσμια οικονομία σε αυτό που αποδεικνύεται μια εξαιρετικά ταραχώδη δεκαετία για τις αγορές εμπορευμάτων, επισημαίνει η Παγκόσμια Τράπεζα. Η μεταβλητότητα των τιμών των εμπορευμάτων είναι υψηλότερη από οποιαδήποτε προηγούμενη δεκαετία τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970. «Μένει να δούμε αν αυτό σηματοδοτεί την αρχή μιας πιο ταραχώδους εποχής για τις αγορές εμπορευμάτων. Αλλά η συμβολή των εμπορικών εντάσεων, των συγκρούσεων, των γεωπολιτικών κινδύνων και των συχνών σοκ που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες το καθιστά πιο πιθανό», όπως προειδοποιεί.
«Οι υψηλότερες τιμές των εμπορευμάτων έχουν αποτελέσει πλεονέκτημα για πολλές αναπτυσσόμενες οικονομίες, τα δύο τρίτα των οποίων είναι εξαγωγείς εμπορευμάτων», σημειώνει η Παγκόσμια Τράπεζα. «Αλλά τώρα βλέπουμε την υψηλότερη αστάθεια των τιμών εδώ και περισσότερα από 50 χρόνια. Ο συνδυασμός υψηλής μεταβλητότητας και χαμηλών τιμών υποδηλώνει σημαντικό κίνδυνο. Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες θα πρέπει να λάβουν τρία μέτρα για να προστατευτούν: πρώτον, να αποκαταστήσουν τη δημοσιονομική πειθαρχία, δεύτερον, να δημιουργήσουν ένα πιο φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον για την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων, και τρίτον, να απελευθερώσουν το εμπόριο όπου υπάρχει η ευκαιρία».
Οι τιμές των εμπορευμάτων διεθνώς μειώνονται από το 2023, συμβάλλοντας στη μείωση του συνολικού πληθωρισμού σε όλο τον κόσμο, σημειώνει η Παγκόσμια Τράπεζα. Για παράδειγμα, η αύξηση των τιμών της ενέργειας πρόσθεσε περισσότερες από 2 ποσοστιαίες μονάδες στον παγκόσμιο πληθωρισμό το 2022. Ωστόσο, το 2023 και το 2024, η μείωση των τιμών της ενέργειας συνέβαλε στη μείωση του πληθωρισμού.
Αυτή η τάση μείωσης των τιμών της ενέργειας αναμένεται να ενταθεί φέτος, ενδεχομένως μετριάζοντας ορισμένες από τις επιπτώσεις των υψηλότερων δασμών στις τιμές στις μεγάλες οικονομίες.
Όπως εκτιμά, οι τιμές της ενέργειας αναμένεται να μειωθούν κατά 17% φέτος, στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων πέντε ετών, πριν μειωθούν επιπλέον κατά 6% το 2026. Οι τιμές του αργού πετρελαίου Brent αναμένεται να κυμανθούν κατά μέσο όρο μόλις στα 64 δολάρια το βαρέλι το 2025 - μείωση 17 δολαρίων από το 2024 - και μόλις στα 60 δολάρια το 2026. Οι τιμές του άνθρακα αναμένεται να μειωθούν κατά 27% φέτος και κατά 5% επιπλέον το 2026, καθώς η αύξηση της κατανάλωσης άνθρακα για την παραγωγή ενέργειας στις αναπτυσσόμενες οικονομίες επιβραδύνεται.
Αυτές οι προοπτικές, όπως εξηγεί η Παγκόσμια Τράπεζα, αντικατοπτρίζουν τις προσδοκίες για ασθενέστερη οικονομική ανάπτυξη, καθώς και μια μακροπρόθεσμη επιβράδυνση της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου. Το 2025, η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου αναμένεται να υπερβεί τη ζήτηση κατά 0,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Η ταχεία υιοθέτηση των ηλεκτρικών οχημάτων έχει επίσης περιορίσει τη ζήτηση πετρελαίου: στην Κίνα, τη μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο, περισσότερο από το 40% των νέων αυτοκινήτων που αγοράστηκαν πέρυσι ήταν είτε με μπαταρία είτε υβριδικά. Αυτό είναι σχεδόν τριπλάσιο από το μερίδιο του 2021.
Ο δείκτης τιμών φυσικού αερίου της Παγκόσμιας Τράπεζας προβλέπεται να αυξηθεί απότομα το 2025 και να παραμείνει σχετικά σταθερός το 2026. Η τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη αναμένεται να αυξηθεί κατά 6% το 2025, καθώς η πλήρωση των σοβαρά εξαντλημένων αποθεμάτων διευκολύνεται από τη χαμηλότερη ζήτηση για LNG από την Ανατολική Ασία. Ο δείκτης αναφοράς της Ευρώπης προβλέπεται στη συνέχεια να μειωθεί κατά 9% το 2026, καθώς οι διεθνείς προμήθειες LNG αυξάνονται περαιτέρω.
Οι τιμές των τροφίμων αναμένεται επίσης να υποχωρήσουν, κατά 7% το 2025 και κατά 1% επιπλέον το 2026. Η μέση τιμή του χρυσού -μια δημοφιλής επιλογή για επενδυτές που αναζητούν «ασφαλές καταφύγιο»- αναμένεται να σημειώσει νέο ρεκόρ φέτος πριν σταθεροποιηθεί το 2026. Κατά τα επόμενα δύο χρόνια, οι τιμές του χρυσού αναμένεται να παραμείνουν περίπου 150% υψηλότερες από τον μέσο όρο των πέντε ετών που προηγήθηκαν της πανδημίας COVID-19.
Αντίθετα, οι τιμές των βιομηχανικών μετάλλων αναμένεται να μειωθούν κατά 10% το 2025 και κατά 3% το 2026, καθώς η ζήτηση εξασθενεί εν μέσω αυξανόμενων εμπορικών εντάσεων και επίμονα χαμηλής δραστηριότητας στον τομέα των ακινήτων της Κίνας. Ειδικότερα, οι τιμές του αλουμινίου προβλέπεται να μειωθούν κατά 10% το 2025 σε ετήσια βάση και κατά περαιτέρω 3% το 2026, καθώς οι προοπτικές εξασθένησης της ζήτησης υπερτερούν των περιορισμένων αυξήσεων στην παραγωγή. Οι τιμές του χαλκού προβλέπεται να μειωθούν κατά 10% το 2025 και κατά περαιτέρω 2% το 2026, αντανακλώντας την ασθενέστερη αύξηση της ζήτησης και τη σταθερά αυξανόμενη προσφορά, με την αναμενόμενη πρόσθετη παραγωγή από την Αφρική, την Ανατολική Ασία, τη Ρωσία και τη Νότια Αμερική.
Επίσης, παρά τις πρόσφατες αυξήσεις, οι οποίες οφείλονται κυρίως στους εμπορικούς περιορισμούς, οι τιμές των κρίσιμων ορυκτών αναμένεται να παραμείνουν πολύ κάτω από τα επίπεδα του 2022 στο εγγύς μέλλον, καθώς η εξερεύνηση συνεχίζει να αυξάνεται παράλληλα με τις επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια, όπως εκτιμά η Παγκόσμια Τράπεζα.
Ένα ειδικό θέμα της έκθεσης της Παγκόσμια Τράπεζας διαπιστώνει ότι οι κύκλοι άνθησης και κατάρρευσης (boom-and-bust ) των τιμών των εμπορευμάτων έχουν γίνει ιδιαίτερα έντονοι τη δεκαετία του 2020. Τέτοιοι έντονοι κύκλοι μπορούν να βλάψουν τόσο τη δημοσιονομική πειθαρχία όσο και τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη. Από το 1970, η μέση διάρκεια αυτών των κύκλων διαρκεί περίπου τέσσερα χρόνια - με τους κύκλους ύφεσης να διαρκούν κάπως περισσότερο από αυτούς της άνθησης, σύμφωνα με την ανάλυση. Ωστόσο, μεταξύ του 2020 και του 2024, η διάρκεια έχει μειωθεί στο μισό.
«Οι τιμές των εμπορευμάτων έχουν σημειώσει ραγδαίες και απότομες μεταβολές καθ' όλη τη δεκαετία της δεκαετίας του 2020 έως τώρα — καταρρέοντας κατά το ξέσπασμα της πανδημία , στη συνέχεια φτάνοντας σε ιστορικά υψηλά επίπεδα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και στη συνέχεια να βυθίζονται ξανά», επισημαίνει η Παγκόσμια Τράπεζα. «Σε μια εποχή γεωπολιτικών εντάσεων, αυξανόμενης ζήτησης για κρίσιμα ορυκτά και συχνότερων φυσικών καταστροφών, αυτό θα μπορούσε να γίνει η νέα κανονικότητα», τονίζει χαρακτηριστικά.
