Ένα σοβαρό «κενό ασφαλείας» στην αγορά ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, την ώρα που η χώρα ετοιμάζεται για μεγάλες επενδύσεις σε πράσινες και ψηφιακές υποδομές, αναδεικνύει νέα μελέτη του ΙΟΒΕ για λογαριασμό του Ελληνικού Ινστιτούτου Τεχνολογίας Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων (ΕΛΙΤΗΕ).
Όπως αναφέρθηκε στο περιθώριο της παρουσίασης από στελέχη του ΕΛΙΤΗΕ, χωρίς ουσιαστική εποπτεία και τήρηση προτύπων, η ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση «χτίζεται» πάνω σε σαθρές βάσεις.
7 εκατ. εγκαταστάσεις, οι περισσότερες ουσιαστικά ανεξέλεγκτες
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, στη χώρα υπολογίζονται περίπου 7 εκατομμύρια ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Από αυτές, πάνω από το 60% είτε δεν έχει ελεγχθεί ποτέ, είτε έχει ελεγχθεί επιφανειακά. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο καταγράφονται κάθε χρόνο πάνω από 2 εκατ. αστικές πυρκαγιές, με σημαντικό μέρος τους να συνδέεται με ηλεκτρικά αίτια – ενώ για την Ελλάδα δεν υπάρχουν καν ολοκληρωμένα, συστηματικά δεδομένα.
Στελέχη του ΕΛΙΤΗΕ, με επικεφαλής τον πρόεδρο του Ινστιτούτου και CEO της Siemens Ελλάδος, Βασίλη Χατζίκο, τόνισαν ότι η κατάσταση αυτή δημιουργεί ευθέως θέμα ασφάλειας για καταναλωτές, επιχειρήσεις και κρίσιμες υποδομές, ειδικά σε μια περίοδο που στο δίκτυο προστίθενται συνεχώς νέοι φορτίο, ΑΠΕ, data centers και σύγχρονα συστήματα διαχείρισης ενέργειας.
Ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, μίλησε για «θεσμικό κενό» εποπτείας, υπογραμμίζοντας πως ούτε η αναβάθμιση του ψηφιακού αποθέματος, ούτε η πράσινη μετάβαση μπορούν να προχωρήσουν με ασφάλεια, αν η αγορά ηλεκτρικών εγκαταστάσεων παραμένει ουσιαστικά ανεξέλεγκτη.
Τι ζητά ο κλάδος – ο ρόλος του ΕΛΙΤΗΕ
Ο Βασίλης Χατζίκος στάθηκε ιδιαίτερα στη σημασία της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης, τόσο για τους επαγγελματίες όσο και για τους καταναλωτές. Όπως ανέφερε, το ΕΛΙΤΗΕ λειτουργεί τα τελευταία δύο χρόνια ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός, που εστιάζει σε θέματα ηλεκτρικής ασφάλειας σε όλο το εύρος της αγοράς – από τους εγκαταστάτες και τους μελετητές μέχρι τους τελικούς χρήστες.
Το Ινστιτούτο έχει ιδρυθεί από κορυφαίες ελληνικές και πολυεθνικές εταιρείες του κλάδου και φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως θεσμικός «κόμβος» συνεργασίας με τις ρυθμιστικές αρχές και τους εποπτικούς φορείς.
Οι βασικές προτεραιότητες που αναδεικνύονται είναι:
- ενίσχυση και στελέχωση των ελεγκτικών μηχανισμών,
- αναβάθμιση των τεχνικών σχολών και σύγχρονα προγράμματα σπουδών,
- συστηματική επιμόρφωση των στελεχών που χορηγούν άδειες,
- ενημέρωση των καταναλωτών για τη σημασία των πιστοποιημένων προϊόντων και του αδειοδοτημένου ηλεκτρολόγου.
Κλάδος με αποτύπωμα 4 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο κλάδος των Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων έχει εξελιχθεί σε έναν από τους αθόρυβους αλλά ισχυρούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας.
Με όρους πωλήσεων –από καλώδια και μπαταρίες έως πίνακες, εξοπλισμό και ηλεκτρικές συσκευές– η αγορά ξεπερνά τα 880 εκατ. ευρώ. Αν υπολογιστούν οι συνολικές επιδράσεις στην οικονομία, η συμβολή φτάνει τα 4 δισ. ευρώ, περίπου το 2% της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας.
Στα δημόσια έσοδα, η συνεισφορά εκτιμάται σε πάνω από 1,3 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ η άμεση απασχόληση ανέρχεται σε περίπου 20.000 θέσεις εργασίας. Μαζί με τις έμμεσες και προκαλούμενες θέσεις, ο κλάδος στηρίζει γύρω στις 40.000 μόνιμες θέσεις πλήρους απασχόλησης.
Μετά το 2017, ο τομέας βρίσκεται σε σταθερή τροχιά ανάκαμψης:
- ο αριθμός των εργαζομένων αυξάνεται,
- η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία έχει υπερδιπλασιαστεί μέχρι το 2022,
- η εγχώρια ζήτηση και οι εξαγωγές ηλεκτρολογικού εξοπλισμού έχουν ενισχυθεί σημαντικά σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία.
Τρεις στους τέσσερις επαγγελματίες διαθέτουν τεχνικό πτυχίο, δείχνοντας ότι υπάρχει μια σοβαρή βάση τεχνογνωσίας, αλλά και περιθώρια ουσιαστικής αναβάθμισης.
Το πρότυπο ΕΛΟΤ: γνωστό σε πολλούς, σε βάθος σε λίγους
Κεντρικό σημείο της μελέτης αποτελεί το πώς εφαρμόζονται στην πράξη τα εθνικά πρότυπα για τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις.
Περίπου 8 στους 10 ηλεκτρολόγους δηλώνουν ότι είναι εξοικειωμένοι με το πρότυπο ΕΛΟΤ που αφορά τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις. Ωστόσο:
- ένα 20% παραδέχεται ότι δεν το γνωρίζει,
- μόλις 1 στους 10 έχει μελετήσει αναλυτικά το σχετικό εγχειρίδιο,
- σχεδόν 30% δεν ανατρέχει συστηματικά στις επίσημες ενημερώσεις, αλλά αντλεί πληροφορίες από το διαδίκτυο ή από συναδέλφους.
Την ίδια στιγμή, 40% των επαγγελματιών δηλώνει ότι δεν έχει σαφή εικόνα για το πώς γίνονται οι έλεγχοι στην αγορά, ενώ 46% αναφέρει ότι δέχεται πιέσεις να χρησιμοποιήσει μη πιστοποιημένα προϊόντα, αποκλειστικά για να μειωθεί το κόστος.
Πράσινη μετάβαση με… παλιά καλώδια;
Το μήνυμα της αγοράς είναι ότι, αν δεν κλείσει το κενό εποπτείας και εκπαίδευσης, ο κίνδυνος για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κρίσιμες υποδομές θα παραμείνει υποτιμημένος.
Με άλλα λόγια, η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση δεν είναι μόνο θέμα επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες, αλλά και θέμα προτύπων και σοβαρού ελέγχου στο πεδίο.
